Luke 7 in Waimaha

1 Bojocare to biro cʉ̃jare ĩi wede yapano, Capernaúm'pʉ waacoaupi Jesús.

2 Tii macãre niiupi jĩcʉ̃ Roma macʉ̃, uwamarã wiogʉ, cʉ̃re ca pade bojari majʉ bʉaro cʉ̃ ca maigʉ, ca bii yaigʉpʉre ca cʉogʉ.

3 Uwamarã ʉpʉ pea Jesús cʉ̃ ca tii niirijere cʉ̃ja ca wedero tʉori, jĩcãrã judíos're ca jʉo niirã mena cʉ̃ pade coteri majʉre cʉ̃ catiogʉ doojato ĩigʉ, Jesús're cʉ̃jare jʉo doti cojoupi.

4 Cʉ̃ja pea to biro cʉ̃ ca ĩi cojoricarã Jesús pʉto earã, o biro cʉ̃re ĩiupa: —Ani uwamarã ʉpʉa mʉ ca tii nemopʉ ʉnora niimi.

5 Cʉ̃a, mani yaa pooga macãrãre bʉaro maimi. Cʉ̃ra jãa ca nea poo juu bueri wiire tii dotiwi —ĩi eaupa.

6 To biri cʉ̃ja mena waaupi Jesús. Mee, wiire ea waagʉ doogʉ cʉ̃ ca birora, uwamarã wiogʉ pea jĩcãrã cʉ̃ mena macãrãre o biro ĩi doti cojoupi: —Wiogʉ, tee jʉorira pato wãcãrique mena biiticãña. Yʉa, yʉ yaa wiire mʉre ca jãa dotipʉ ʉno méé yʉ nii.

7 To birira mee, yʉ majuropeera mʉre yʉ amagʉ waatijãwʉ. Yʉre pade coteri majʉ cʉ̃ ca diarique ametʉape wadore doti cojoya.

8 Yʉ majurope cãa yʉ wiorã cʉ̃ja ca dotirijere ca tiigʉ yʉ nii. Yʉ cãa uwamarãre yʉ cʉo, yʉ ca dotirijere ca tiirãre. To biri cʉ̃ja mena macʉ̃ jĩcʉ̃re, “Waagʉja” yʉ ca ĩiro, waami. Ñucã apĩre, “Dooya” cʉ̃re yʉ ca ĩiro, doomi; yʉre ca pade cotegʉ cãare, “Teere tiiya” yʉ ca ĩiro, yʉ ca ĩirore biro tiimi —ĩiupi.

9 Teere tʉogʉ, Jesús pea do biro pee ĩi majiticã amojode nʉcãri, cʉ̃re ca nʉnʉrãre o biro ĩiupi: —Yee méé mʉjare yʉ ĩi. Ano Israel yepare jĩcʉ̃ ʉno peera ani uwamarã ʉpʉ to cõro bʉaro “Yʉre tii nemocãrucumi,” cʉ̃ ca ĩi tʉgoeña bayirore biro ca biigʉre yʉ bʉa ea ñaati —cʉ̃jare ĩiupi Jesús.

10 Uwamarã wiogʉ cʉ̃ ca doti cojoricarã pea wiipʉ tua earã, uwamarã wiogʉre pade coteri majʉ bii yaigʉpʉ ca biimiricʉre añuro cati añugʉpʉ cʉ̃ ca niiro tua eaupa.

11 Ate jiro Jesús, Naín ca wãme cʉtiri macã pee, cʉ̃ buerã, aperã bojoca paʉ mena waaupi.

12 Tii macãre ea waarã, paʉ bojoca tii macã macãrã mena ca manʉ bii yai weorico macʉ̃ jĩcʉ̃ra ca niimiricʉ, ca bii yairicʉre cʉ̃ja ca yaarã waaro ĩaupa.

13 Cʉ̃jare ĩa, ca bii yairicʉ pacore boo paca ĩari, o biro cõre ĩiupi: —¡Otieto! —ĩiupi Jesús.

14 To cõrora waa, maja potire padeña, cʉ̃ ca tiirora tii potire ca ami waarã pea tua nʉcãupa. Jesús pea, o biro ĩiupi ca bii yairicʉre: —Wãmʉ, wãmʉ nʉcãña mʉre yʉ ĩi —cʉ̃re ĩiupi.

15 To biro cʉ̃ ca ĩirije menara, ca bii yairicʉ pea cati tua wãmʉ nuu, wede jʉo waaupi. To biro tii, Jesús pea cʉ̃ pacore cʉ̃re tueneupi.

16 Atere ĩarã niipetirãpʉra ĩa uwima ĩirã, Ʉmʉreco Pacʉre o biro ĩi nʉcʉ̃ bʉoupa: —Jĩcʉ̃ Ʉmʉreco Pacʉ yee quetire wede jʉgueri majʉ do biro ca tiiya manigʉ mani pʉtore baua eami —ĩiupa. Ñucã o biro ĩiupa: —Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ yaarãre tii nemogʉ doogʉ doojapi —ĩiupa.

17 To biro Jesús cʉ̃ ca tiirijere Judea yepa niipetiro macãrã, ñucã too wejari macãrã cãa queti tʉo peticã cojoupa.

18 Cʉ̃ buerã cʉ̃re cʉ̃ja ca wedero macã ate niipetirijere queti tʉoupi Juan. To biri cʉ̃ buerã mena macãrã pʉarãre jʉo cojo,

19 Jesús're o biro ĩi jãiña doti cojoupi: —¿Mʉra mʉ niiti “ ‘Mesías doorucumi,’ cʉ̃ja ca ĩiricʉ, ména apĩre jãa yuegajatiqué?” cʉ̃re ĩi jãiñarãja —ĩiupi Juan.

20 To biro cʉ̃ ca ĩi cojoricarã Jesús pʉto ea, o biro cʉ̃re ĩiupa: —Juan, bojocare uwo coeri majʉ, “¿Mʉra mʉ niiti, ‘Mesías doorucumi,’ cʉ̃ja ca ĩiricʉ, ména apĩ ca yueparã jãa niitiqué?” cʉ̃re ĩi jãiñarãja jãare ĩi cojojãwi —cʉ̃re ĩiupa.

21 To biro cʉ̃re cʉ̃ja ca ĩiri tabera, Jesús pea paʉ bojoca ca diarique cʉtirãre, ca upʉri punirãre, catioupi. Ñucã cʉ̃ja yeripʉ ca wãtĩa jãñarã cãare cʉ̃jare catio, paʉ ca ĩatirãre cʉ̃ja ca ĩaro tii, cʉ̃jare tiiupi.

22 To biro tii yapano, o biro cʉ̃jare ĩi yʉʉupi Jesús: —Waari, mʉja ca ĩajãrijere, mʉja ca tʉojãrijere wedeya Juan're. Ca ĩatirã ca niimiricarã ĩa, upa yuriri cãa añuro waa maji, ca cami boarã cãa cami yati eco, ca tʉotimiricarã cãa tʉo, ca bii yairicarã cãa cati tua, ñucã ca boo pacarã cãa añurije quetire wede eco, biima.

23 “¡Ʉjea niiña, yʉ yee jʉori ca tʉgoeña maa wijiatigʉa!” ĩi wederãja Juan're —ĩiupi, Juan cʉ̃ ca jãiña doti cojoricarãre.

24 Juan, cʉ̃ ca jãiña doti cojoricarã cʉ̃ja ca tua waaro jiro, too ca niirã bojocare o biro cʉ̃jare ĩi wede jʉo waaupi Jesús, Juan yee maquẽre: —¿Ñeere ĩarã waarã, ca yucʉ maniri yepapʉ mʉja waari? ¿Jĩcã wãjo wino ca paa puurije mena ca yugui nucũri wãjore ĩarã waarã mʉja biiri?

25 Tee méére ĩarã mʉja ca biijata, ¿ñeere ĩarã waarã mʉja biiri? ¿Jĩcʉ̃ añurije ca juti jãñagʉre ĩarã waarã mʉja biirique? Mʉja, añurije juti jãñacãri ca niirã, cʉ̃ja upʉri ca boorore biro ca tii nucũ yujurã, wiorã yaa wiijeripʉ cʉ̃ja ca niirijere mʉja maji.

26 ¿To docare ñee peere ĩarã waarã mʉja waari? ¿Jĩcʉ̃ Ʉmʉreco Pacʉ yee quetire ca wede jʉgueri majʉre ĩarã waarã mʉja biiriqué? Cʉ̃ petire mʉja ĩarã waajacupa. Ʉmʉreco Pacʉ yee quetire wede jʉgueri maja ca niirã ametʉenero ca niigʉre.

27 Juan, Ʉmʉreco Pacʉ wederiquepʉ o biro cʉ̃ja ca ĩi owa tuuricʉra niimi: “Mʉre cʉ̃ maa queno yuejato ĩigʉ, yʉ yʉʉ queti wederi majʉre mʉ jʉguero cʉ̃re yʉ tiicojo.”

28 Jĩcʉ̃ peera ati yepa macʉ̃, Juan ametʉenero ca nii majuropeegʉ maniupi. To biro cʉ̃ ca biicã pacaro, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti niiri tabepʉra watoa macʉ̃ ca niigʉ pee, Juan ametʉenero ca niigʉ niimi —ĩiupi Jesús.

29 O biro cʉ̃ ca ĩiro tʉorã, bojoca niipetirã, ñucã Roma maquẽre wapa jee bojari majapʉ cãa, “Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩirije díámacʉ̃ra nii,” ĩi majiri, Juan're uwo coe dotiupa.

30 Cʉ̃ja pea o biro cʉ̃ja ca biicãro, fariseos, doti cũuriquere ca jʉo buerã pea, Juan're uwo coe dotitiupa. To biro biirã, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃jare cʉ̃ ca tii nemorʉgamirijere junaupa.

31 O biro ĩi nʉnʉa waaupi Jesús: —¿Ati cuu macãrã bojocare, ñee mena yʉ ĩi cõoñagʉti? ¿Ñiruare biro cʉ̃ja biiti?

32 Wimarã jĩcã yepapʉ epe duwirã cʉ̃ja mena macãrãre: “Tõrogare jãa putimijãwʉ; mʉja pea mʉja bajatijãwʉ. Boori bajare jãa bajamijãwʉ; mʉja pea mʉja otitijãwʉ,” ca ĩi ameri acaro bui cojo niirãre biro niima.

33 Bojocare Uwo Coeri majʉ Juan, baariquere baati, ʉje ocore jiniti, ca biigʉ dooupi. To biro cʉ̃ ca biirijerena, “Ca wãtĩ jãñagʉ niimi,” cʉ̃re mʉja ĩiupa.

34 Cʉ̃ jiro yʉ doowʉ ñucã, yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃, baariquere ca baagʉ, ʉje ocore ca jinigʉ. To biro yʉ ca biirijerena ñucã mʉja pea: “Ca baa pacagʉ, ca jini pacagʉ, ñañarã mena macʉ̃, Roma maquẽre wapa jee bojari maja mena macʉ̃ niimi,” yʉre mʉja ĩi.

35 Biiropʉa Ʉmʉreco Pacʉ yee majiriquea, cʉ̃re ca nʉnʉrã menapʉ bii ĩñocã —ĩiupi.

36 Jĩcʉ̃ fariseo Simón ca wãme cʉtigʉ Jesús're: “Yʉ pʉto baagʉ dooya,” cʉ̃re ĩiupi. To biro cʉ̃ ca ĩiricʉ cʉ̃ yaa wiipʉ waari, baarique peorica pĩi pʉto ea nuu eaupi.

37 Tii macãre niiupo jĩcõ nomio, ñañarije ca tiigo. Cõ pea, “Fariseo yaa wiipʉ baagʉ waajagʉ Jesús,” cʉ̃ja ca ĩirijere tʉori, alabastro cʉ̃ja ca ĩirica dadaro, ca jʉti añurijere cʉocãrico, jãa eaupo Jesús pʉto.

38 Otigora, Jesús dʉpori pʉto pee waari, cõ cape oco menara cʉ̃ dʉporire weyoupo. To biro tiicã cõ poa menara tuu bopo, cʉ̃ dʉporire ũpũ, ca jʉti añurije pio peo, tiiupo.

39 To biro cõ ca tiiro ĩagʉ, “Yʉ yaa wiipʉ baagʉ dooya” Jesús're ca ĩiricʉ fariseo pea: —Ania díámacʉ̃ra, Ʉmʉreco Pacʉ yee quetire wede jʉgueri majʉra cʉ̃ ca niijata, to biro ca biigo yʉre padeñacumo, “Ñañarije ca tiigo niimo atio,” ĩi majibocumi doca —ĩi tʉgoeñaupi.

40 To cõrora Jesús pea o biro cʉ̃re ĩiupi fariseore: —Simón, jĩcã wãme mʉre yʉ ĩirʉga —ĩiupi. To cʉ̃ ca ĩiro: —Jaʉ, Buegʉ, yʉre wedeya —cʉ̃re ĩiupi Simón.

41 Jesús pea o biro cʉ̃re ĩi wede nʉnʉa waaupi: —Pʉarã ʉmʉa, wapa moouparã wapa tiirica tiiri ca wajogʉre. Jĩcʉ̃ quinientos rʉmʉri pade wapa taaricaro cõro, apĩ pea, cincuenta rʉmʉri pade wapa taaricaro cõro, cʉ̃re wapa moouparã.

42 Cʉ̃ja ca wajoricʉ pea cʉ̃re cʉ̃ja ca wapa tiipe ʉno cʉ̃ja ca cʉotiro macã, cʉ̃ja pʉarãpʉrena “ ‘Yʉre mʉja ca wapa moorijea to birora to biicãjato,’ cʉ̃jare ĩiupʉ,” mʉ pea ĩiñaaqué yua. Mʉ ca tʉgoeñajata, ¿niipe bʉaro peti cʉ̃re cʉ̃ maigajati? —cʉ̃re ĩi jãiñaupi Jesús.

43 To biro cʉ̃ ca ĩi jãiñaro: —Yʉra, pairo cʉ̃re ca wapa moomiricʉ pee cʉ̃re mai ametʉenecumi —ĩiupi. To biro cʉ̃re cʉ̃ ca ĩi yʉʉro tʉogʉ: —Díámacʉ̃ra mʉ ĩi —cʉ̃re ĩiupi Jesús.

44 To biro cʉ̃re ĩi, nomio peere ĩari, o biro cʉ̃re ĩiupi Jesús, Simón're: —¿Mʉ ĩati atiore? Mʉ yaa wii yʉ ca jãa dooro, yʉ dʉpori yʉ ca coepe oco yʉre mʉ tiicojotijãwʉ. Cõ pea, cõ cape oco menara yʉ dʉporire weyori, cõ poa ñapõ menara tuu coe bopomo.

45 Yʉ ca earo, yʉ wajopuare ũpũ boca, mʉ tiitijãwʉ. Cõ pea, yʉ ca jãa earopʉra yʉ dʉporire ca ũpũ jʉojãgo, ũpũ yerijãatimo.

46 Ñucã yʉ dʉpʉga cãare ca jʉti añurije yʉre pio peo, mʉ tiitijãwʉ. Cõ pea, yʉ dʉporire ca jʉti añurije pio peomo.

47 To biri mʉre yʉ ĩi: Paʉ ñañarije cõ ca tiiriquere acobo ecomo, bʉaro yʉre cõ ca mairo macã. Petoacã ñañarije ca tiiricʉre acobojata, petoacã cʉ̃ ca mairijere ĩñomi —ĩiupi.

48 To biro cʉ̃re ĩi, o biro ĩiupi nomio peere: —Ñañarije mʉ ca tiirique acoboriquepʉ nii —cõre ĩiupi.

49 To biro cʉ̃ ca ĩiro tʉorã, aperã cʉ̃ ca jʉoricarã pea o biro ameri ĩi jãiñaupa: —¿Ania ñiru ʉno peti cʉ̃ niicãti nija, bojoca ñañarije cʉ̃ja ca tiirijepʉ cãare ca acobocãgʉa? —ameri ĩiupa.

50 Jesús pea o biro ĩiupi ñucã nomio peere: —“Yʉre ametʉenecãrucumi,” mʉ ca ĩi tʉgoeña bayirije jʉori, mʉ ametʉene eco. Tʉgoeñarique paitigora tua waagoja —cõre ĩiupi.