Matthew 22 in Guarayu

1 Ipare Jesús oporombohe iri ambuae ava recocuer rese aipo ehi:

2 “Tũpa omborerecuasave inungar mborerecuar guasu guahɨr mendase oyapo pieta.

3 Ipare oyocuai güembiguai eta ‘ava ichohoprɨ upe toyugüeru cute’ oya. Ichohoprɨ rumo niquerẽhɨ iri yugüeru aheve.

4 Ipare oyocuai iri ambuae güembiguai eta aipo ehi: ‘Aipo peyera ichohoprɨ upe: ¡Toyugüeruño ité! Esepia, opa ité oingatu tembihu iyavei ayuca uca tɨvi iyavei ambuae mbahe mɨmba iquɨra vahe. Che opacatu amoingatu. Sese toyugüeruño ité mendasave, ehi, peyera chupe’ ehi güembiguai upe.

5 Ichohoprɨ rumo ndovɨroyai eté yuvɨreco. Evocoiyase ñepei osoño ocove, ambuae oso ombahe movendesave,

6 ambuae rumo oipɨsɨ sembiguai mara-mara tẽi sereco ãgua. Ahe ipɨpe oyuca yuvɨreco.

7 Evocoiyase mborerecuar guasu oñemoɨro eteprɨsave omondo osundao eta co ava oporapichi vahe yuca ucapa ãgua, iyavei secua rapɨpa ãgua.

8 Ipare aipo ehi ambuae güembiguai eta upe: ‘Opa oingatu tembihu mendasave. Co rumo yɨpɨndar ichohoprɨ, ndiya iri chira yugüeru vaherã cohave.

9 Sese peso opacatu ava guata catusa rupi, peñehe mendasave yugüeru vaherã opacatu pe rovaĩchisar upe’ ehi.

10 Evocoiyase sembiguai eta yuvɨnosepa yuvɨraso ocar rupi. Ahe osovaĩchi vahe setá omonuha yuvɨreco que seco tuprɨ vahe, seco rai vahe avei; ẽgüe ehi ava savapɨpo tuprɨ oɨ guasu mendasave yuvɨreco.

11 “Evocoiyase acoi mborerecuar oique ava ichohoprɨ repia. Ipare omahecua tuprɨ ñepei ava ipãhu pendar rese. Ahe rumo ndomondei turucuar mendasa resendar.

12 Evocoiyase aipo ehi chupe: ‘Che mborɨpar, ¿mara ere eique ave co turucuar mendasa resendar porẽhɨ?’ ehi. Ahe rumo noñeheiño ité chupe.

13 Evocoiyase, ‘Peipɨsɨ co mbɨa, peñapɨchi ipɨ, ipo avei, pemose ocarve pɨ̃tumimbisave. Aheve oyaseho tẽira, sãitere-tere tẽira mbaherasɨcuer rereco’ ehi ichohoprɨ rese hañecosar upe.

14 Esepia, setá tẽi ichohoprɨ, movɨromi tẽi rumo iporavoprɨ ipãhu sui” ehi mborerecuareta uve.

15 Ipare fariseo oñemonuha, ipɨhañemoñeta yuvɨreco oyeupe Jesús ñehe yavɨ uca ãgua mborerecuar rovai imomara-mara tẽi ãgua.

16 Ahe evocoiyase omondo movɨro ovoya yuvɨreco mborerecuar Herodes rupindar reseve Jesús upe. Ahese aipo ehi angahu chupe: —Porombohesar, ore oroicua nde supi eté vahe mbahe eremombehu eico iyavei ereporombohe mbahe supi tuprɨ vahe Tũpa recocuer rese. Nde niha ndereroyai vahe ava ñehesa tẽi. Esepia, ava pɨhañemoñeta rupi ndereicoi vahe; nde pɨhañemoñeta rumo ñepei reseve erereco.

17 ¿Mara ehi nde pɨhañemoñeta? ¿Avɨyera pĩha yamondo guarepochi rese oporanduse Roma pendar mborerecuar ɨvate catu vahe upe viña, aní tie? —ehi yuvɨreco.

18 Oicua rumo fariseo pɨhañemoñeta raisa. Sese aipo ehi chupe: —Pe seco tuprɨ angahu tẽi vahe peico. ¡Mahera che moingue pota mbahe tẽi pɨpe peye!

19 Pemboyecua ru ñepei guarepochi mborerecuar guasu upendar cheu —ehi. Evocoiyase güeru yuvɨreco chupe.

20 —¿Ava rahanga vo co guarepochi rese chini iyavei ava rer vo co chini sese no? —ehi.

21 —Roma pendar mborerecuar guasu —ehiño fariseo yuvɨreco chupe. —Pemondora evocoiyase mborerecuar upe mbahe chupendar, Tũpa upendar mbahe evocoiyase pemondora Tũpa upe —ehi fariseo upe.

22 Osenduse, oyepɨhamondɨi tẽi yuvɨreco. Evocoiyase yuvɨnose yuvɨraso ichui.

23 Ahe arɨ pɨpe saduceo “ndipoi eté cuerayevɨsa” ehi vahe yugüeru Jesús upe, oporandu tẽi angahu yuvɨreco chupe:

24 —Porombohesar, Moisés aipo ehi aracahe: ‘Que cuimbahe omanose guahɨẽhɨseve, ahese tɨvrɨ omendara sembirecocuer rese ahe vɨquehɨr omano vahecuer upe nara tahɨrã oico’ ehi —ehi yuvɨreco chupe—.

25 Cohave, ore pãhuve, oime siete tuprɨ oyesuindar pãve yuvɨrecoi vahe. Yɨpɨndar vahe omenda. Ipare omanoño guahɨẽhɨseve. Evocoiyase tɨvrɨ omenda sembirecocuer rese.

26 Ahe omano guahɨẽhɨseve avei no. Ẽgüe ehi avei opacatu ambuae tɨvrɨ, omano avei guahɨẽhɨseve yuvɨreco.

27 Opacatu imano pare, cuña avei omano cute.

28 Evocoiyase opase ocuerayevɨ yuvɨreco, ¿uma rese ité pĩha opɨtara ahe cuña? Esepia, opacatu niha omenda yuvɨreco sese —ehi saduceo yuvɨreco chupe.

29 —Pe pɨhañemoñetasa co cotɨ tẽi eté. Esepia, ndapeicuai eté Tũpa ñehe icuachiaprɨ aracahendar, ndapeicuai avei Tũpa pĩratasa —ehi—.

30 Esepia, acoi omano vahe ocuerayevɨse, chupe ndipo iri chira mendasa. Ahe rumo Tũpa rembiguai ɨva pendar nungar yuvɨrecoira ɨvave —ehi—.

31 Co cuerayevɨsa resendar rumo amombehura pẽu. Avɨye ndapeyeroquɨi anga vahe acoi Tũpa omombehu vahecuer rese. Supi eté ahe aipo ehi aracahe:

32 ‘Che Abraham, Isaac iyavei Jacob Tũpa aico’ ehi. ¡Tũpa ndahei omano vahecuer Tũpa, ahe rumo oicove vahe ité Tũpa secoi! —ehi.

33 “¡Too!” ehi ava rehɨi. “¡Mara ehi rutei iporombohesa!” ehi tẽi yuvɨreco.

34 Ipare fariseo oyanduse yuvɨreco Jesús omonguiriripañose saduceo oyesui, ahese oñemonuha yuvɨreco.

35 Ñepei ipãhu pendar Moisés porocuaita rese oporombohe vahe, ahe oyemboya oso Jesús rese oporandu ‘toyavɨ oñehe Moisés porocuaita sui yandeu’ oyapave viña:

36 —Porombohesar, ¿uma ité vo porocuaita avɨye catu vahe opacatu ambuae porocuaita sui? —ehi.

37 Evocoiyase ahe aipo ehi chupe: —‘Eresaɨsura nde Yar Tũpa opacatu nde pɨhañemoñetasa pɨpe, opacatu nde recocuer pɨpe, nde yapɨsacasa pɨpe avei’ ehi.

38 Co porocuaita avɨye catu vahe ambuae porocuaita sui.

39 Imoñuvɨriosa inungar tuprɨ avei aipo ehi no: ‘Eresaɨsura ambuae ava nde yeaɨsu nungar’ ehi.

40 Co ñuvɨrío porocuaita rupi oguata opacatu Moisés porocuaita icuachiaprɨ, opacatu Tũpa ñehe mombehusar rembicuachía avei —ehi.

41 Fariseo ñemonuha vɨteseve,

42 Jesús oporandu chupe: —¿Mara ehi pepɨhañemoñeta acoi Tũpa Rembiporavo ou vaherã ava pɨ̃sɨro ãgua rese? ¿Ava suindar-ra pĩha secoi? —ehi. —Ahe niha David suindar secoira —ehi fariseo yuvɨreco chupe.

43 Ahese aipo ehi fariseo upe: —¿Mahera pĩha evocoiyase David oñehese Espíritu pĩratasa pɨpe aracahe, “Che Yar” ehi chupe? Esepia, ahe aipo ehi:

44 ‘Yar aipo ehi che Yar upe: Eguapɨ che acato cotɨ acoi che amondose voi eté nde amotarẽhɨmbar nde povrɨve yuvɨreco’ ehi David aracahe.

45 Evocoiyase, ¿mahera ru: “Poropɨ̃sɨrosar David suindar secoira” peye, David teieté, “Che Yar” ehise chupe? —ehi fariseo upe.

46 Evocoiyase ndoicatu iri imboyevɨ ãgua yuvɨreco cute. Ahe arɨ pɨpe sui ndipo iri que ñepei iquerẽhɨ vahe iñehe avɨ uca ãgua oñehe pɨpe yuvɨreco.