Mark 10 in Carapana

1 Bairo atiere cʉ̃ caĩquetibʉjʉro bero, Jesús to Capernaum caãniatacʉ, Judea yepapʉ acoásúpʉ. Rio Jordán muipʉ cʉ̃ cawãmʉatí nʉgõã pʉamepʉ acoásúpʉ. Bairo cʉ̃ caátó, capããrã camasã cʉ̃ ʉsayuparã. Bairi cʉ̃ caátinucũrõrẽ bairo Dios yaye cʉ̃ caquetibʉjʉnucũrĩjẽrẽ na quetibʉjʉyupʉ.

2 Bairo cʉ̃ caquetibʉjʉro, qũĩ jẽniñarã etayuparã jĩcããrã fariseo majã. “Carorije buei átiyami Jesús,” qũĩ bʉsʉjãgamirã, atore bairo cʉ̃ jẽniñamiñuparã: “Marĩ judío majã mena macããcʉ̃ ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ majũ cʉ̃ catʉ̃goñarõ jʉ̃gori cʉ̃ nʉmorẽ rocagʉ, ¿cõ cʉ̃ roca masĩcʉti?” qũĩ jẽniñañuparã.

3 Bairo na caĩjẽniñarõ tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —¿Dope bairo Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ roticũñuparĩ camasãrẽ? —na ĩñupʉ̃.

4 Bairo cʉ̃ caĩrõ, atore bairo qũĩñuparã: —Moisés ãnacʉ̃ atore bairo ĩ quetibʉjʉ cũñañupĩ: “Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ nʉmorẽ cʉ̃ carocagaata, atore bairo ĩrĩcã pũrõrẽ cõ cʉ̃ cajoata, ñurõ: ‘Bairo mʉ cabairoi, mʉrẽ teei, mʉrẽ yʉ pitiya,’” ĩ quetibʉjʉ cũñupĩ Moisés —qũĩñuparã fariseo majã Jesure.

5 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —Mʉjãã ñicʉ̃jãã, mʉjããrẽ bairo ãmeo mairĩqũẽrẽ camasĩẽna na caãnoi, na mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ nʉmorẽ carocagaʉre roro cʉ̃ caátiere ẽñotaesupi Moisés.

6 Baipʉa, bairo boesupi Dios caãnijʉ̃goripaʉpʉre. Ati ʉmʉrecóore atíjʉ̃goʉpʉa camasãrẽ átijʉ̃goʉ, caʉ̃mʉ carõmio cʉ̃ã na qũẽnojʉ̃goyupi Dios.

7 Bairi jĩcãʉ̃ caʉ̃mʉ carõmio mena cʉ̃ cawãmojiyaata, cʉ̃ pacʉa tʉre witigʉmi. Ape wiipʉ ãnigʉmi cʉ̃ nʉmo mena.

8 Bairo na cabairo, jĩcãʉ̃rẽ bairo na ĩñañami Dios. Jĩcã rupaʉre bairo nigarãma.

9 Bairi Dios jĩcãʉ̃rẽ bairo cʉ̃ cacũrĩcãrã na caãnoi, ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ na ricawa masĩẽcʉ̃mi. Na majũ cʉ̃ã ãmeo piti masĩẽtĩñama —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús fariseo majãrẽ.

10 Cabero wiipʉ ãna, Jesús cʉ̃ cabuerã cʉ̃ caĩquetibʉjʉatajere cʉ̃ jẽniñanemoñuparã tunu, masĩgarã.

11 Bairo na caĩjẽniñarõ, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ nʉmorẽ cõ rocari bero, tunu apeo mena cʉ̃ cawãmojiyaata, roro majũ caãnijʉ̃gorico mena ácʉ átiyami. Dios cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ caápei majũ niñami. “Apeo mʉ nʉmo mee caãcõ mena ãmerĩcõãña,” cʉ̃ caĩcũrĩqũẽrẽ cabaibotioʉ majũ niñami.

12 Tunu bairoa jĩcãõ ũcõ cõ manapʉre cʉ̃ rocari bero, tunu apei mena cõ cawãmojiyaata, roro majũ áco átiyamo. “Apei mʉ manapʉ mee caãcʉ̃ mena ãmerĩcõãña,” cʉ̃ caĩcũrĩqũẽrẽ cabaibotio majũ niñamo —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús cʉ̃ cabuerãrẽ.

13 Cabero tunu aperã na pũnaa cawĩmarãrẽ na jeasúparã Jesús tʉpʉ, na pãñarĩ, Diore na cʉ̃ jẽnibojaáto, ĩrã. Bairo na pũnaarẽ na cajeató ĩñarĩ, cʉ̃ cabuerã pʉame, “Na jeapéricõãña mʉjãã pũnaarẽ,” na ĩñuparã capacʉare.

14 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, asiari atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —Yʉtʉ pʉame cawĩmarãrẽ na atírotiya. Na ẽñotaeticõãña. Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ macããnarẽ bairo caãna niñama cawĩmarã. Narẽ bairo cayeriñurã jeto ãnimasĩñama Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉpʉre.

15 Mʉjããrẽ cariape ñiña: Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cawĩmaʉ cʉ̃ catʉ̃goñarõrẽ bairo Dios mena cʉ̃ catʉ̃goñatutuaeticõãta, Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre etamasĩẽtĩgʉmi —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.

16 Ĩ yaparo, cawĩmarãrẽ na nemʉgõ, cʉ̃ wãmorĩ mena na bui ñigãpeori, Diore na jẽnibojayupʉ.

17 Cabero Jesús aperopʉ cʉ̃ caápáro jʉ̃goye jĩcãʉ̃ cawãmaʉ cʉ̃tʉ atʉetari, cʉ̃ rʉpopaturi mena etanumurĩ qũĩroaʉ etayupʉ. Atore bairo qũĩ jẽniñañupʉ̃ cawãmaʉ Jesure: —Cañuʉ majũ cabuei, ¿dope bairo yʉ átibujiocʉti, caroa yeri capetietiere bócagʉ?

18 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩñupʉ̃ Jesús: —¿Nopẽĩ “Cañuʉ” yʉ mi piiyati? Cañuʉ, jĩcãʉ̃ã niñami, Dios jeto.

19 Merẽ mʉ masĩĩ Dios camasãrẽ cʉ̃ caátiroticũrĩqũẽrẽ: Pajĩãẽtĩcõãña camasãrẽ. Carõmio mena roro átiepeeticõãña. Aperã yayere jee rutieticõãña. Aperãrẽ cabʉgoroa na ĩbuitieticõãña. Tunu ĩtoeticõãña. Mʉ pacʉ, mʉ paco cʉ̃ãrẽ nʉcʉ̃bʉgoya —qũĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.

20 Bairo cʉ̃ caĩquetibʉjʉro tʉ̃go, atore bairo qũĩñupʉ̃ cawãmaʉ Jesure: —Cabuei, tie nipetirijere cawĩmaʉ ãcʉ̃pʉ̃na, yʉ átipeyocõã jʉ̃gowʉ —qũĩñupʉ̃.

21 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, cʉ̃ maitʉ̃goñarĩ atore bairo qũĩ quetibʉjʉnemoñupʉ̃ Jesús tunu cawãmaʉrẽ: —Mai, jĩcã wãme mʉ rʉsacõãña. Mʉ cacʉ̃gorije nipetirijere nunirepeyocõãña. Tie wapare jeri, cabopacarãrẽ na ricawoya. Bairo mʉ caápata, jõbuipʉ pairo nigaro mʉ cawapatapee. Bairo yʉ caĩrõrẽ bairo áti yaparori, yʉ mena bapacʉsa —qũĩñupʉ̃ Jesús.

22 Tiere tʉ̃go, cawãmaʉ pʉame tʉ̃goñarĩqũẽ pairi acoásúpʉ. Capee apeye ũnierẽ cacʉ̃goʉ ãnirĩ, Jesús cʉ̃ caĩrõrẽ bairo átigaesupʉ.

23 Bairo cʉ̃ caátó ĩña, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús cʉ̃ cabuerãrẽ: —¡Camasã apeye ũnierẽ capee cacʉ̃gori majã Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre na caetapee masiriyojãñuña! —na ĩñupʉ̃ Jesús.

24 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, tʉ̃go acʉacoasuparã cʉ̃ cabuerã. Bairi atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ Jesús: —Yʉ yarã, tʉ̃gopeoya: Camasã apeye ũnierẽ capee cacʉ̃gori majã Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre na caetapee masiriyojãñuña.

25 Waibʉcʉ capai, camello, ãpõã pota opeacapʉ cʉ̃ cajã ãmewitiata, masiriyojãñuña. Bairo cʉ̃ caãmewitimasĩmiatacʉ̃ãrẽ, netõjãñurõ masiriyoro niña caʉ̃mʉ capee apeyere cacʉ̃goʉ Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉre cʉ̃ caetapee pʉame roque —na ĩñupʉ̃ Jesús.

26 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, cʉ̃ cabuerã pʉame nemojãñurõ tʉ̃go acʉacoasuparã. Atore bairo ãmeo ĩñuparã na majũ: —Bairi toroque, ¿ni ũcʉ̃ cʉ̃ netõmasĩcʉti?

27 Jesús pʉame na ĩñarĩ, atore bairo na ĩñupʉ̃: —Dise ũnie camasã na caátimasĩẽtĩẽ nipetirije Dios cʉ̃ caátimasĩrĩjẽ jeto niña —na ĩñupʉ̃.

28 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, Pedro pʉame bairo qũĩñupʉ̃ Jesure: —Jãã Quetiupaʉ, jãã roque merẽ nipetirije jãã cacʉ̃gorijere cũrĩ, mʉrẽ jãã bapacʉti ʉsajʉ̃gowʉ —qũĩñupʉ̃ Pedro Jesure.

29 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, bairo qũĩñupʉ̃ Jesús: —Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ yʉ mena bapacʉtigʉ yʉ yaye caroa quetibʉjʉriquere jʉquetibʉjʉgʉ, cʉ̃ ya wiire, o cʉ̃ bairãrẽ, cʉ̃ bairã rõmirĩrẽ, cʉ̃ pacʉare, cʉ̃ pũnaarẽ, o cʉ̃ ya yepa cʉ̃ãrẽ cʉ̃ caaweyocoápáta, narẽ cʉ̃ cacʉ̃goro netõjãñurõ bócanemogʉmi tunu ati yepapʉre ãcʉ̃ cʉ̃ yaye ũnierẽ, bairi cʉ̃ yarã ũna cʉ̃ãrẽ. Bairi jĩcãʉ̃rẽ cʉ̃ caaweyocoápáta, cʉ̃ netõrõ cien bui peoro cãrõ majũ bócanemogʉmi. Yʉ yaʉ cʉ̃ caãnie jʉ̃gori aperã popiye cʉ̃ baio roque cʉ̃ na caátimiatacʉ̃ãrẽ, bairo jeto bócanemogʉmi cʉ̃ ya wiirire, o cʉ̃ bairãrẽ, cʉ̃ bairã rõmirĩrẽ, cʉ̃ pacʉare, cʉ̃ pũnaarẽ, o cʉ̃ ya yepaa cʉ̃ãrẽ. Tunu ape ʉmʉrecóo caetaro, cʉ̃gonemogʉmi yeri capetietiere.

31 Apeyera tunu ati rʉ̃mʉrĩrẽ camasã jĩcããrã rotimasĩmirãcʉ̃ã, caberopʉ na mena macããnarẽ na rotimasĩẽtĩgarãma. Tunu bairoa ati rʉ̃mʉrĩrẽ camasã jĩcããrã rotimasĩẽtĩmirãcʉ̃ã, caberopʉ na mena macããna capããrãrẽ carotimasĩrã majũ nigarãma.

32 Cabero Jesujãã Jerusalẽpʉ caãniatí wããpʉ ásúparã. Jesús pʉame cʉ̃ cabuerã jʉ̃goyere ásúpʉ. Bairo cʉ̃ cabairo ĩña, cʉ̃ cabuerã tʉ̃gocõã maniásuparã. Tunu bairoa nipetirã cʉ̃ bero caʉsarã uwitʉ̃goñañuparã. Bairo na cabairo ĩña, Jesús pʉame cʉ̃ cabuerã pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ majũ camasã watoa caãnarẽ na piijori, atore bairo na ĩñupʉ̃ cʉ̃ cabaipeere:

33 “Jerusalẽpʉ marĩ caátíere merẽ mʉjãã masĩña. Topʉ ti macã macããna pʉame yʉ, Camasã Jʉ̃gocʉre, yʉ ñerĩ, yʉ jogarãma sacerdote majã quetiuparãrẽ, bairi Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caquetibʉjʉcũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majãrẽ. Bairo na caáto, sacerdote majã quetiuparãjãã pʉame yʉ pajĩãroca rotigarãma. Bairo átirotiri yua, judío majã caãmerãrẽ yʉ nuni rocacõãgarãma.

34 Roro ñiepegarãma. Na ʉco mena yʉ eyotu epegarãma. Bairo átiri, roro majũ yʉ bape epegarãma. Bairo yʉ átieperi, yʉ pajĩã rocacõãgarãma. Bairo yʉre na caátimiatacʉ̃ãrẽ, itia rʉ̃mʉ bero caãno yʉ pʉame yʉ caticoagʉ tunu,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.

35 Cabero Santiago, Juan Zebedeo pũnaa Jesús tʉpʉ atí, atore bairo qũĩñuparã: —Jããrẽ cabuei, mʉrẽ jãã cajẽnirĩ wãme jããrẽ mʉ caátibojaro jãã boya —qũĩñuparã.

36 Bairo na caĩrõ tʉ̃go: —¿Ñerẽ mʉjãã yʉ caáto mʉjãã boyati? —na ĩ jẽniñañupʉ̃.

37 Na pʉame bairo qũĩñuparã: —Ati yepare mʉ carotimasĩrĩpaʉ caetaro, mʉtʉ jãã mʉ caruirotiro jãã boya. Jĩcãʉ̃ cariape nʉgõã, apei caãcõ nʉgõã jãã mʉ caruirotiro jãã boya. “Jaʉ,” miwã —qũĩñuparã Juan, Santiago mena Jesure.

38 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —Mʉjãã caĩjẽnirĩjẽ cabaipeere caroaro mʉjãã masĩẽtĩña. Bʉtioro popiye bairicarore mʉjãã jẽnimiña. Yʉ pʉame popiye yʉ baigʉ. Yʉre bairo popiye mʉjãã cabaiata, ¿mʉjãã nʉcãmasĩrãti? —na ĩñupʉ̃ Jesús Juarẽ, bairi Santiago cʉ̃ãrẽ.

39 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go: —Mʉrẽã bairo jãã nʉcãmasĩña —qũĩñuparã. Bairi Jesús pʉame atore bairo na ĩnemoñupʉ̃: —Yʉ cabaiparore bairo popiye mʉjãã baigarã mʉjãã cʉ̃ã.

40 Baipʉa, yʉ majũ yʉre cajʉrotiparã, yʉtʉ cariape nʉgõã, bairi caãcõ nʉgõã caruiparãrẽ na yʉ besemasĩẽtĩña. Yʉ Pacʉ pʉame roque bairo caãniparãrẽ na besemasĩñami —na ĩñupʉ̃ Jesús Juarẽ, bairi Santiago cʉ̃ãrẽ.

41 Cabero Jesús cʉ̃ cabuerã pʉga wãmo cãnacãʉ̃ caãna majũ, Santiago, Juan mena Jesure na caĩjẽniñaatajere catʉ̃goatana ãnirĩ, na mena asiajãñuñuparã.

42 Jesús pʉame tiere ĩña, cʉ̃tʉ na piijori atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ: —Merẽ mʉjãã masĩña ati ʉmʉrecóo macããna na caátiãnierẽ. Ati yepa macããna Diore caĩroaena quetiuparã reyre bairo caãna tutuaro mena rotiepeyama na roca macããnarẽ. Popiye na baio joroque na rotiepeyama.

43 Mʉjãã pʉame roquere tore bairo baietirotiya. Bairo pʉame bairotiya mʉjããrẽ: Mʉjãã mena macããcʉ̃, caãnimajũʉ̃rẽ bairo caãnigaʉ, mʉjãã roca netõjãñurõ carotimasĩrẽ bairo ãnirotiya.

44 Tunu bairoa mʉjãã mena macããcʉ̃, carotimajũʉ̃rẽ bairo caãnigaʉ, mʉjãã ʉ̃mʉrẽ bairo cʉ̃ caãmata, ñurõ.

45 Yʉ, Camasã Jʉ̃gocʉ, quetiupaʉ majũrẽ bairo yʉre capaabojaparãrẽ macãʉ̃ acʉ́ mee yʉ apʉ́ ati yepapʉre. Camasãrẽ na jʉátinemoʉ acʉ́ yʉ apʉ́ ati yepapʉre. Tunu bairoa yʉ cariarije jʉ̃gori camasã na carorije wapare netõʉ̃ acʉ́ yʉ apʉ́ —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús cʉ̃ cabuerãrẽ.

46 Cabero Jericó na caĩrĩ macãpʉ etayuparã. Bairo ti macãpʉ caãniatana ti macãrẽ na cawitiro, cʉ̃ cabuerã Jesús berore ʉsayuparã. Capããrã camasã cʉ̃ã cʉ̃ bero ʉsayuparã. Bairo na caátó, jĩcãʉ̃ cacaapee ĩñaecʉ̃ Bartimeo cawãmecʉcʉ, Timeo macʉ̃ maa tʉpʉ dinerore jẽni ruiyupʉ.

47 Cʉ̃, cacaapee ĩñaecʉ̃ pʉame, “Jesús Nazaret macã macããcʉ̃ netõácʉ́ baiyami,” na caĩrõ tʉ̃gori, bʉsʉrique tutuaro mena atore bairo qũĩ joyupʉ Jesure: —¡Jesús, David ãnacʉ̃ pãrãmi, bopacooro ñiñaña!

48 Bairo cʉ̃ caĩrõ, capããrã camasã pʉame cʉ̃ tutiyuparã, cʉ̃ awajaeticõãto, ĩrã. Bairo cʉ̃rẽ na caĩmiatacʉ̃ãrẽ, bʉtioro jãñurĩ awajanemoñupʉ̃ tunu: —¡David ãnacʉ̃ pãrãmi, bopacooro ñiñaña!

49 Jesús pʉame bairo cʉ̃ caĩawajarijere tʉ̃gori tuanʉcãñupʉ̃. Tuanʉcãrĩ yua, “Cʉ̃ piijoya,” na ĩñupʉ̃ Jesús cʉ̃tʉ caãnarẽ. Bairo cʉ̃ capiirotiro tʉ̃go, bairo qũĩñuparã to macããna cacaapee ĩñaecʉ̃rẽ: —Tʉ̃goñarĩqũẽ paieticõãña. Wãmʉnʉcãrĩ asá Jesutʉ. Mʉrẽ pii átiyami.

50 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, cacaapee ĩñaecʉ̃ pʉame jicoquei cʉ̃ jutiro cabuimacããtõrẽ wẽrocacũrĩ, pati wãmʉnʉcã acoásúpʉ Jesús tʉpʉ.

51 Bairo cʉ̃ caetaro ĩña, Jesús pʉame: —¿Ñerẽ mʉ yʉ caáto mʉ boyati? —qũĩ jẽniñañupʉ̃. Bairo cʉ̃ caĩjẽniñarõ tʉ̃go, bairo qũĩñupʉ̃ cacaapee ĩñaecʉ̃ Jesure: —Yʉ Quetiupaʉ, caĩñamasĩẽcʉ̃ ãnirĩ ñiñamasĩgaya tunu —qũĩñupʉ̃.

52 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩñupʉ̃ Jesús Bartimeorẽ: —Tunu ácʉ́ja mʉ ya wiipʉ. Yʉ mena mʉ catʉ̃goñatutuarije jʉ̃gori mʉ caapee ĩñamasĩõ joroque mʉ yʉ átiya. Bairo cʉ̃ caĩrõ, jicoquei ĩña masĩcoasupʉ yua. Bairo ĩña masĩrĩ bero, maapʉ Jesús berore ʉsa ásúpʉ Bartimeo cʉ̃ã yua.