Mark 9 in Carapana

1 Bairo Jesús camasãrẽ na cʉ̃ caquetibʉjʉro bero, atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ cʉ̃ cabuerã pʉamerẽ: —Cariape mʉjããrẽ yʉ quetibʉjʉya: Mʉjãã jĩcããrã, ato caãna, mʉjãã cariaparo jʉ̃goye mʉjãã ĩñagarã Dios cʉ̃ carotimasĩrĩpaʉ tutuaro mena caetarore —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús cʉ̃ cabuerãrẽ.

2 Cabero, jĩcã wãmo peti jĩcã pẽnirõ cãnacã rʉ̃mʉrĩ bero Pedrore, Santiagore, Juarẽ na piiásúpʉ Jesús ʉ̃tãʉ̃ caʉ̃mʉarĩcʉ buipʉ. Bairo topʉ na caãno, Jesús pʉame cʉ̃ cabaurije wasoacoasupʉ.

3 Cʉ̃ jutiro pʉame botiro baicoasuparo. Camasã coserique mena jutii botirije majũ na cacosero netõrõ botiyuparo. Asiyaʉ baicoasupʉ Jesús yua.

4 Bairo cʉ̃ cabaiãno, Elías ãnacʉ̃, Moisés ãnacʉ̃ mena buiaetayuparã. Bairo buiaetarã yua, Jesús mena bʉsʉpẽninucũñuparã.

5 Bairo na caĩãno, Pedro pʉame atore bairo qũĩñupʉ̃ Jesure: —Jããrẽ cabuei, ¡atopʉ marĩ caãno ñumajũcõãña! Bairi itia wiipãĩrĩãcã majũ mʉjããrẽ jãã qũẽnobojagarã. Jĩcã wii mʉ ya wii, ape wii Moisés ya wii, ape wii Elías ya wii mʉjããrẽ jãã qũẽnobojagarã —qũĩñupʉ̃ Pedro Jesure.

6 Mai, Jesús cʉ̃ cabuerã pʉame ĩña acʉanetõcoasuparã. Bairi Pedro pʉame dope bairo ĩ masĩẽtĩrĩ, tore bairo ĩñupʉ̃.

7 Bairo cʉ̃ caĩãno, buseriwo atí, na pauma tocoasuparo. Bairo catoro, Pedrojãã pʉame cayʉsʉropʉ ãñuparã. Bairo ãna, bʉsʉrique buseriwo watoapʉ cabʉsʉocajorijere tʉ̃goyuparã. Atore bairo ĩñuparõ: “Ãni, yʉ macʉ̃, yʉ camai majũ niñami. Cʉ̃ yaye bʉsʉriquere tʉ̃goʉsaya,” ĩ ocajoyuparo jõbuipʉ.

8 Bairo to caĩrõ tʉ̃go, tunu ãmejore ĩñajoyuparã. ¡Tame! Elías, Moisés cʉ̃ã mañuparã yua. Jesús jeto nucũñupʉ̃.

9 Cabero ʉ̃tãʉ̃rẽ na caruiató, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús Pedrojããrẽ: “Ãme mʉjãã caĩñaatajere aperãrẽ na mʉjãã quetibʉjʉetigarã mai. Cabero, yʉ, Camasã Jʉ̃gocʉ, cariacoatacʉ nimicʉ̃ã, yʉ cacatiro bero roque na mʉjãã quetibʉjʉgarã,” na ĩñupʉ̃.

10 Bairo cʉ̃ caĩrõrẽ bairo aperãrẽ quetibʉjʉetimirãcʉ̃ã, na jetoa na yeripʉ tiere tʉ̃goñañuparã. Bairo tʉ̃goñarĩ, atore bairo ãmeo ĩ jẽniñañuparã, “¿Dope bairo ĩgʉ qũĩñati, ‘Cariacoatacʉ nimicʉ̃ã, yʉ catigʉ,’ Jesús cʉ̃ cabaipeere cʉ̃ caĩata?” ãmeo ĩ jẽniñañuparã na majũ.

11 Bairi cabero atore bairo qũĩ jẽniñañuparã Pedrojãã Jesure: —Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã bairo ĩñama: “Dios cʉ̃ cajopaʉ ati yepapʉ cʉ̃ caetaparo jʉ̃goye Elías ãnacʉ̃ catiri etanemogʉmi tunu,” ĩñama. ¿Nopẽĩrã bairo na ĩ quetibʉjʉyati camasãrẽ?

12 Bairo na caĩjẽniñarõ, atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús: —Na caĩrõrẽ bairo atíjʉ̃gogʉmi jĩcãʉ̃ Elías ãnacʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃. Cʉ̃ pʉame nipetirijere qũẽnojʉ̃gogʉmi. Tunu bairoa, ¿nopẽĩrã Dios yaye bʉsʉrica tutipʉ cawoaturicarã pʉame, “Camasã Jʉ̃gocʉre popiye cʉ̃ baio joroque átigarãma. Roro majũ qũĩñategarãma,” na ĩ woatu quetibʉjʉcũñuparĩ?

13 Cariape mʉjããrẽ ñiña: Elías ãnacʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃ merẽ etawĩ. Bairo cʉ̃ caetamiatacʉ̃ãrẽ, “Cʉ̃ã niñami Elías ãnacʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃,” qũĩ masĩẽma camasã pʉame. Bairi ricaati, noo na caborore bairo cʉ̃ áma, profeta majã na caquetibʉjʉ jʉ̃goyeticũrĩcãrõrẽ bairo —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús Pedrojããrẽ.

14 Ʉ̃tãʉ̃pʉ caetaatana na mena macããna na caãnopʉ rui etayuparã. Capããrã camasãrẽ na ĩñañuparã. Aperã Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobuerã Jesús cʉ̃ cabuerã mena bʉtioro ãmeo bʉsʉyuparã, bʉsʉnetõgarã.

15 Bairo na pʉame Jesús natʉ cʉ̃ caruietaro ĩña acʉacoasuparã. Bairi yua, cʉ̃tʉ atʉ ásúparã, cʉ̃ jẽniráná.

16 Bairo na caatʉató: —¿Ñe ũnierẽ ãmeo bʉsʉrã mʉjãã átiati na mena? —na ĩñupʉ̃ Jesús.

17 Bairo cʉ̃ caĩjẽniñarõ tʉ̃go, camasã capããrã watoapʉ caãniatacʉ jĩcãʉ̃ bairo qũĩ yʉyupʉ: —Cabuei, yʉ macʉ̃ jĩcãʉ̃ã caãcʉ̃rẽ mʉtʉ cʉ̃ yʉ ne atíapʉ. Yʉ macʉ̃ wãtĩ yeri pũna jʉ̃gori bʉsʉmasĩẽtĩñami.

18 Bairo wãtĩ yeri pũna pʉame yʉ macʉ̃rẽ cʉ̃ cajããrõĩ, cʉ̃ jʉ̃goñao joroque átiyami. Bairo cʉ̃ caáto, yʉ macʉ̃ pʉame cʉ̃ risero jopo witinucũñami. Cʉ̃ opi mena bacarʉpotu nucũñami. Tutuaʉ cʉ̃ bʉo joroque cʉ̃ átinucũñami. Bairi mʉ cabuerãrẽ bʉtioro na yʉ wiyorotimiapʉ wãtĩ yeri pũnarẽ. Mʉ cabuerã pʉame cʉ̃ wiyojo masĩẽtĩñama —qũĩ quetibʉjʉyupʉ wãtĩ yeri pũna cacʉ̃goʉ pacʉ Jesure.

19 Bairo cʉ̃ caĩquetibʉjʉro tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —¡Tame, mʉjãã, ati yepa caãna Dios cʉ̃ camasĩrĩjẽrẽ cariape mʉjãã tʉ̃goetimajũcõãña! Bairo mʉjãã cabairoi, yʉ tʉ̃goña yapapuajãñuña. ¿Nocãrõ yoaro mʉjãã mena yʉ ãnibujiocʉti? Jaʉ, toroque cawãmaʉrẽ ato pʉame cʉ̃ neasá —na ĩñupʉ̃ Jesús.

20 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, cawãmaʉrẽ Jesutʉ cʉ̃ ne etayuparã. Bairo wãtĩ yeri pũna pʉame Jesure qũĩñarĩ, caʉ̃mʉrẽ cʉ̃ jʉ̃goñañupʉ̃ yepapʉ cʉ̃ risero jopo witirinʉcʉ̃pʉ̃. Bairo cʉ̃ jʉ̃goñaʉ, riañarĩqũẽrẽ bairo cʉ̃ ásupʉ tunu.

21 Bairo cʉ̃ cabairo ĩña, atore bairo qũĩ jẽniñañupʉ̃ Jesús capacʉre: —¿Nocarõpʉ tore bairo cʉ̃ baijʉ̃gori? Cawãmaʉ pacʉ pʉame atore bairo qũĩ yʉyupʉ: —Cawĩmaʉaca ãcʉ̃pʉ̃na bairo baijʉ̃gowĩ.

22 Capee majũ wãtĩ peeropʉ cʉ̃ jʉ̃gorocajoe ánucũñami. Ape rʉ̃mʉrã riapʉ cʉ̃ jʉ̃gorocañua mecʉ̃nucũñami, cʉ̃ caria yasiparore bairo ĩ. Mʉ catutuarije mena cʉ̃rẽ mʉ canetõõmasĩata, jãã bopaca ĩñarĩ jãã jʉátinemoña.

23 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, bairo qũĩñupʉ̃ Jesús: —Yʉre mʉ canʉcʉ̃bʉgoata, yʉ netõbojamasĩña. Yʉ mena catʉ̃goñatutuarã nipetirore nipetiri wãmerĩrẽ yʉ netõbojamasĩña.

24 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, qũĩñupʉ̃ cariaʉ pacʉ Jesure tutuaro mena: —Mʉ mena yʉ tʉ̃goñatutuaya. Bairi nemojãñurõ mʉ mena yʉ tʉ̃goñatutuao joroque yʉ átinemoña.

25 Bairo Jesús camasã capããrã cʉ̃ tʉpʉ na caatʉató ĩñaʉ, cʉ̃ jãnaoñupʉ̃ wãtĩ roro caácʉre. Atore bairo qũĩñupʉ̃ Jesús: —Wãtĩ yeri, camasãrẽ cabʉsʉena catʉ̃goenarẽ bairo caácʉ, tʉ̃goya. Mʉrẽ ñiña. Ãni, cawãmaʉ rupaʉre cʉ̃ witi ácʉ́ja. Pʉgani cʉ̃pʉre jããnemoeticõãña —qũĩñupʉ̃ Jesús wãtĩ yerire.

26 Bairo cʉ̃ caĩrõ, wãtĩ yeri pũna pʉame tocãrõã jicoquei cawãmaʉrẽ bʉtioro cʉ̃ yugui, cʉ̃ awajao joroque áti, cʉ̃ witicoásúpʉ yua. Bairo cʉ̃ caátó, cawãmaʉ wãtĩ yeri pũna cacʉ̃gomiatacʉ pʉame acũẽsupʉ. Cariacoatacʉre bairo baiyupʉ. Bairo cʉ̃ cabairo ĩñarĩ, capããrã ĩñuparã: “Merẽ riacuupi yua.”

27 Jesús pʉame cʉ̃ wãmopʉ ñerĩ, cʉ̃ tʉ̃gãwãmʉo nʉcõñupʉ̃. Bairo cʉ̃ caáto, cawãmaʉ pʉame wãmʉnʉcãcoasupʉ yua.

28 Cabero Jesús wiipʉ cʉ̃ cajããrõ, aperã na camano, na jeto ãna, cʉ̃ cabuerã atore bairo Jesure qũĩ jẽniñañuparã: —¿Nopẽĩrã wãtĩ yeri pũnarẽ jãã acurocawiyojo masĩẽtĩcʉti? —qũĩ jẽniñañuparã.

29 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃: —Wãtĩã, jõ caãniatacʉre bairo caãnarẽ na mʉjãã caárotigata, cajʉ̃goye ʉgarique betiri mʉjãã jẽniñubuegarã Diore —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.

30 To bero áná, Galilea macãtʉ netõásúparã Jesujãã. Jesús pʉame to cʉ̃ caátíere camasã na camasĩrõ boesupʉ, cʉ̃ cabuerãrẽ caquetibʉjʉñesẽãʉ̃ ãnirĩ. Atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ tunu: —Yʉ, Camasã Jʉ̃gocʉ, yʉ ñerotiecogʉ camasãrẽ. Bairi yʉ pajĩãrotiecogʉ. Bairo yʉ na capajĩãmiatacʉ̃ãrẽ, itia rʉ̃mʉ bero yʉ caticoagʉ tunu —na ĩ quetibʉjʉyupʉ.

32 Na pʉame tie cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ tʉ̃gomajũcõãmirãcʉ̃ã, tiere tʉ̃gomasĩẽsuparã. Tunu bairoa Jesure cʉ̃ jẽniña uwijãñuñuparã tiere.

33 Cabero Jesús cʉ̃ cabuerã mena Capernaum cawãmecʉti macãpʉ etayuparã. Bairo ti macã eta, na caãni wiipʉ na cajããrõ bero, atore bairo na ĩ jẽniñañupʉ̃ Jesús cʉ̃ cabuerãrẽ: —Maapʉ áná, ¿ñerẽ mʉjãã ãmeo bʉsʉpẽniatiati?

34 Mai, maapʉ áná, “¿Ni cʉ̃ ãnicʉti marĩ menarẽ caãnimajũʉ̃rẽ bairo caãcʉ̃?” ãmeo ĩ bʉsʉpẽni ásúparã. Bairo caãmeo ĩatana ãnirĩ boboori cʉ̃ yʉesuparã.

35 Bairo na cayʉeto ĩña, Jesús pʉame cũmurõpʉ rui yaparori bero, “Tiaya mai,” na ĩñupʉ̃ Jesús cʉ̃ cabuerã pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacãʉ̃ caãnarẽ. Atore bairo na ĩ quetibʉjʉyupʉ: —Aperã netõrõ carotimasĩrã mʉjãã caãnigaata, nipetirã bero macããnarẽ bairo mʉjãã caãnajẽ cʉtiere boya. Narẽ capaacoterãrẽ bairo caãniparã mʉjãã ãniña —na ĩñupʉ̃.

36 Bairo ĩ yaparo, jĩcãʉ̃ cawĩmaʉrẽ na watoapʉ cʉ̃ nʉcõñupʉ̃. Bairo cʉ̃ nʉcõ, cʉ̃ nemʉgõrĩ, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús cʉ̃ cabuerãrẽ:

37 —Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, yʉ yaye quetire tʉ̃goʉsari, ãni cawĩmaʉrẽ bairo caãcʉ̃rẽ cʉ̃ camaiata, yʉre camairẽ bairo cʉ̃ ñiñagʉ. Tunu bairoa yʉre camai cʉ̃ caãnoi, yʉ jeto mee Dios yʉre cajoricʉ cʉ̃ã cʉ̃rẽ camairẽ bairo qũĩñagʉmi —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.

38 Juan pʉame atore bairo qũĩñupʉ̃ Jesure: —Jããrẽ cabuei, apei caʉ̃mʉrẽ jãã ĩñawʉ̃. Cʉ̃ pʉame mʉ wãme mena ĩrĩ rotimasĩwĩ. Bairo rotimasĩrĩ yua, cʉ̃ acurewiyojowĩ wãtĩ yeri pũnarẽ, caʉ̃mʉrẽ cajãñamiatacʉre. Bairo cʉ̃ caáto ĩña, jãã pʉame cʉ̃ caátiere cʉ̃ jãã átirotiepʉ, marĩ mena macããcʉ̃ cʉ̃ caãmerõĩ —qũĩñupʉ̃ Juan Jesure.

39 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩñupʉ̃ Jesús Juarẽ: —¿Nopẽĩrã cʉ̃rẽ, “Ápeina,” mʉjãã ĩrĩ? Bairo ĩẽtĩcõãña. Ni ũcʉ̃ yʉ wãme mena Diore jẽnirĩ apeye ũnierẽ átijẽñorĩ bero, roro yʉre ĩ masĩẽtĩgʉmi.

40 Jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ caʉ̃mʉ marĩrẽ cʉ̃ catutieticõãta, marĩrẽ cajʉácʉre bairo caácʉ niñami.

41 Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ pʉame mʉjãã yʉ cabuerã mʉjãã caãno jʉ̃gori mʉjããrẽ cʉ̃ canʉcʉ̃bʉgoata, caroare cʉ̃ jogʉmi Dios caʉ̃mʉrẽ. Dise ũnieacãrẽ oco mʉjãã caetipee cʉ̃ãrẽ mʉjãã cʉ̃ cajoata, cʉ̃ caátie wapa nigaro —na ĩñupʉ̃ Jesús cʉ̃ cabuerãrẽ.

42 Ĩ quetibʉjʉ yaparo, atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ tunu: “Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ apei yʉ mena catʉ̃goñatutuajʉ̃goʉre, cʉ̃ tʉ̃gomawijiao joroque cʉ̃ caápata, roro majũ baigʉmi Dios cʉ̃ caĩñabesepa rʉ̃mʉ caetaro. Jĩcãʉ̃ ʉ̃tãã capairica mena cʉ̃ wãmʉarẽ jiyaturi, ria capairiyapʉ na carurocaricʉre bairo netõjãñurõ popiye baigʉmi cʉ̃ ũcʉ̃ ti rʉ̃mʉrẽ yua.

43 Bairi mʉjããrẽ ñinemoña tunu: Ni mʉjãã mena macããcʉ̃ cʉ̃ wãmorĩ mena jʉ̃gori carorije jetore átinucũʉ̃mi. Bairo cʉ̃ wãmorĩ mena jʉ̃gori roro caátipai cʉ̃ caãmata, apei cʉ̃ wãmorĩrẽ cayiseta rocaecoricʉre bairo cʉ̃ caãno, ñuña. Cʉ̃ rupaʉ macããjẽ wãmorĩ cacʉ̃goecʉre bairo baimicʉ̃ã, rupa tutua Diotʉ cʉ̃ caátó, ñujãñuña. Peeropʉ roro cʉ̃ caábujiorijere cʉ̃ netõõgʉmi Dios, tore bairo roro cʉ̃ caátiere cʉ̃ camasiritiata yua. Cʉ̃ wãmorĩ roro cʉ̃ átio joroque caátie mena cʉ̃gori roro peeropʉ cʉ̃ capopiye tãmʉoata roque, ñuetibujioro, yʉra.

44 Topʉre peero cʉ̃ã di rʉ̃mʉ ũno caʉ̃jãnaeti peero, cayatieti peero majũ nigaro. Becoa cʉ̃ã cariaena majũ nigarãma topʉre.

45 Tunu bairoa ni mʉjãã mena macããcʉ̃ cʉ̃ rʉpori mena jʉ̃gori carorije caána na caãnopʉ ánucũʉ̃mi. Bairo cʉ̃ rʉpori mena roro caápai cʉ̃ caãmata, apei cʉ̃ rʉporire cayisetarocaecoricʉre bairo cʉ̃ caãno, ñuña. Cʉ̃ rupaʉ macããjẽ rʉpori cacʉ̃goecʉre bairo baimicʉ̃ã, rupa tutua Diotʉ cʉ̃ caátó, ñujãñuña. Peeropʉ roro cʉ̃ caábujiorijere cʉ̃ netõõgʉmi Dios, tore bairo roro cʉ̃ cabainucũrĩjẽrẽ cʉ̃ cajãnaata yua. Cʉ̃ rʉpori roro cʉ̃ baio joroque caátie mena cʉ̃gori roro peeropʉ cʉ̃ capopiye tãmʉoata roque, ñuetibujioro, yʉra.

46 Topʉre peero cʉ̃ã di rʉ̃mʉ ũno caʉ̃jãnaeti peero, cayatieti peero majũ nigaro. Becoa cʉ̃ã cariaena majũ nigarãma topʉre.

47 Tunu bairoa ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ mʉjãã mena macããcʉ̃ cʉ̃ caapee mena jʉ̃gori carorije macããjẽ jetore ĩñanucũʉ̃mi. Bairo cʉ̃ caapee mena jʉ̃gori carorije macããjẽrẽ caĩñapai cʉ̃ caãmata, apei cʉ̃ caapeere cawerocaecoricʉre bairo cʉ̃ caãno, ñuña. Cʉ̃ rupaʉ macããjẽ cacaapee cʉ̃goecʉre bairo baimicʉ̃ã, cacaapee mácʉ̃ Diotʉ cʉ̃ caátó, ñujãñuña. Peeropʉ roro cʉ̃ caábujiorijere cʉ̃ netõõgʉmi Dios, tore bairo carorije macããjẽrẽ cʉ̃ caĩñajãnaata yua. Cʉ̃ caapee roro cʉ̃ átio joroque caátie mena cʉ̃gori roro peeropʉ cʉ̃ capopiye tãmʉoata roque, ñuetibujioro, yʉra.

48 Topʉre peero cʉ̃ã di rʉ̃mʉ ũno caʉ̃jãnaeti peero, cayatieti peero majũ nigaro. Becoa cʉ̃ã cariaena majũ nigarãma topʉre. Bairi roro mʉjãã caátinucũrĩjẽrẽ jãnacõãña.

49 “Ati yepapʉ ãna, popiye mʉjãã baigarã. Peeropʉ marĩ caʉ̃rõ capũnirõrẽã bairo roro popiye netõrõ mʉjãã baigarã.

50 Moa caocarije ñujãñuña. Moa caocaetie roque ñerẽ áti masĩẽtĩña camasãrẽ. Bairi moa caocarije capeticoaʉsapata, ñe ũnie pʉamerẽ ñuẽtĩña. Mʉjãã, yʉ cabuerã moa caocarijere bairo ãnajẽcʉsa. Ãmeo jʉátinemoña. Tunu bairoa jĩcã yericʉnarẽ bairo ãnajẽcʉsa,” na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.