Mark 12 in Waimaha

1 To cõrora Jesús ĩi cõoñarique mena cʉ̃jare wede jʉo waaupi: —Jĩcʉ̃ ʉje weje oteupʉ. Tii wejere jãni jãa amojode, ʉje oco cʉ̃ja ca quenopa tabe cãare queno, ñucã tii weje niipetirore ca ĩa coterã cʉ̃ja ca niipa wii cãare emʉari wii quenocã, tiiupʉ. To biro tii yapano, paderi majare tii wejere cũu, waacoaupʉ.

2 Ʉje ca dica cʉtiri cuu ca earo, jĩcʉ̃ cʉ̃ pade bojari majʉre cʉ̃ ca pade dotiricarã pʉtopʉ tiicojo cojoupʉ, cʉ̃ yeere cʉ̃ja dica woo cojojato ĩigʉ.

3 Paderi maja pea cʉ̃ ca earo, cʉ̃re ñee, cʉ̃re paa, ñee jãa manigʉ cʉ̃re tii ãcũ tuenecã cojouparã.

4 Jiro tii weje ʉpʉ apĩ cʉ̃ ʉmʉre tiicojoupʉ ñucã. Cʉ̃ cãare to birora ñañaro cʉ̃re ĩi tuti, cʉ̃ dʉpʉgare cami tuu, cʉ̃re tii ãcũ tuenecã cojouparã.

5 Jiro apĩ tiicojoupʉ ñucã. Cʉ̃ra jĩa cõacãuparã yua. Jiro aperã paʉ tiicojo nemomiupʉ ñucã. To biro cʉ̃ ca tiiricarãre jĩcãrãre cʉ̃jare quẽe, aperãra jĩa bate, tiicãuparã.

6 ”To biro cʉ̃ja ca tiimijata cãare, jĩcʉ̃ dʉjaupʉ ména, cʉ̃ macʉ̃ majurope bʉaro cʉ̃ ca maigʉ. To biri: “Yʉ macʉ̃ra nʉcʉ̃ bʉorucuma,” ĩi tʉgoeñari, cʉ̃ macʉ̃re tiicojomiupʉ.

7 ”Paderi maja pea cʉ̃ ca dooro ĩari, “Ani niimi, ati wejere ca cʉo nʉnʉjeepʉ, cʉ̃re mani jĩa cõacãco. To biro mani ca tiiro, mani yaa weje tuarucu,” ameri ĩiuparã.

8 To biri cʉ̃re ñee, cʉ̃re jĩa, cʉ̃ upʉri niiquĩriquere tii weje tʉjaropʉ cõacãuparã.

9 ”¿Ʉje weje ʉpʉ do biro tiirucumi mʉja ĩi tʉgoeñati? Waa, paderi majare jĩa batecã, ʉje wejere aperãre tiicojorucumi.

10 ¿Mʉja o biro cʉ̃ja ca ĩi owa cũuriquere mʉja bue ñaatiti? O biro ĩi: “Ʉ̃tãga, wii bʉari maja cʉ̃ja ca beje cõaricagara, ca nii majuropeerica nii ea.

11 Atere Ʉpʉ tiiupi. Teere ĩarã, mani ĩa ʉcʉacoa,” ĩi, —cʉ̃jare ĩi wedeupi Jesús.

12 Teere tʉorã, Jesús're ñeerʉgamiupa, to biro cʉ̃ ca ĩi cõoña wederije mena “Manirena ĩi tutigʉ ĩimi,” ĩi majiri. Cʉ̃re ñeerʉga pacarã, bojocare uwima ĩirã cʉ̃re ñeetirãra waa weocoaupa.

13 Jiro jĩcãrã fariseos, Herodes yaa pooga macãrãre Jesús pʉto tiicojoupa, cʉ̃ja ca wedejãapa wãme ʉnore cʉ̃ ca ĩi bui cʉtiro cʉ̃ja tiijato ĩirã.

14 To biri Jesús pʉto eari: —Buegʉ, mʉ ca wederije díámacʉ̃ra mʉ ca ĩirijere jãa maji. Bojocarena mʉ tʉo nʉnʉjeeti. Cʉ̃ja ca baurijerena ca ĩa nʉnʉjeetigʉ niiri, Ʉmʉreco Pacʉ yee maquẽre ca niirore birora mʉ bue majio. To biri, ¿to añu jañuti wiogʉ Roma macʉ̃re niirique wapa jãa ca wapa tiirucurije? ¿To añutitiqué? ¿Cʉ̃re jãa wapa tiigajati? ¿Jãa wapa tiitigajatiqué? —cʉ̃re ĩi jãiñaupa.

15 Jesús pea to biro watoara cʉ̃ja ca ĩi ditorijere ĩa majiri, o biro cʉ̃jare ĩiupi: —¿Ñee tiirã, “Ñañarije cʉ̃ ĩi bui cʉtijato,” ĩi tʉgoeñari, to biri wãme yʉre mʉja ĩi jãiñati? Jĩcã tii wapa tiirica tii yʉre ami dooya, yʉ ĩañama —ĩiupi.

16 To biro cʉ̃ ca ĩiro, wapa tiirica tiire ami waa, cʉ̃re cʉ̃ja ca tiicojoro, o biro ĩi jãiñaupi: —¿Ñiru diámacʉ̃, ñiru wãme, owa tuurique to tujati? —ĩiupi. To biro cʉ̃ ca ĩiro, cʉ̃ja pea: —Wiogʉ romano César yee —cʉ̃re ĩi yʉʉupa.

17 To biro cʉ̃ja ca ĩiro: —To docare, César yee ca niirijere, César're tiicojoya. Ʉmʉreco Pacʉ yee ca niirijera, Ʉmʉreco Pacʉre tiicojoya —cʉ̃jare ĩiupi Jesús. To biro cʉ̃ ca ĩi yʉʉro, do biro pee ĩi majiticãupa.

18 Ñucã saduceos, “Ca bii yairicarã cati tuaticuma,” ca ĩirã, Jesús're ĩarã waari, o biro cʉ̃re ĩi jãiñaupa:

19 —Buegʉ, Moisés: “Jĩcʉ̃ nʉmo cʉti, puna manigʉra cʉ̃ ca bii yai weojata, cʉ̃ nʉmo ca niiricore cʉ̃ bai pee cʉ̃ nʉmo cʉtijato, cʉ̃ jũwʉ niiquĩricʉre puna cʉti wajoa bojarʉgʉ,” jãare ĩi owa cũuquĩupi.

20 To biri jĩcãti jĩcʉ̃ puna jĩcã amo peti, ape amore pʉaga penituaro ca niirã peti niiwa. Ca nii jʉogʉ nʉmo cʉtimiupi. Puna manigʉra bii yaicoaupi.

21 Cʉ̃ ca bii yairo jiro, cʉ̃ jiro macʉ̃ cõrena nʉmo cʉtimiupi. Cʉ̃ cãa puna manigʉra bii yaicoaupi. Cʉ̃ja pʉarã jiro macʉ̃ cãa to birora biicãupi ñucã.

22 To biro wado cʉ̃ja, jĩcã amo peti, ape amore pʉaga penituaro ca niimiricarã cõ menare puna manirã wado bii yai peticoaupa. Cʉ̃ja jiro cʉ̃ja nʉmo ca niimirico cãa bii yaicoaupo.

23 To docare yua, cati tuarica tabe ca niiro cʉ̃ja ca cati tuaro, cʉ̃ja, jĩcã amo peti, ape amore pʉaga penituaro ca niirãpʉra cʉ̃ja ca nʉmo cʉtimirico pea, ¿nii nʉmo pee cõ niigoti? —ĩiupa.

24 To biro cʉ̃ja ca ĩiro, Jesús pea o biro cʉ̃jare ĩi yʉʉupi: —Mʉja no ca boorora mʉja ĩi maa wijiacã, Ʉmʉreco Pacʉ wederiquere, cʉ̃ ca tutuarijere majitima ĩirã.

25 Ca bii yairicarã cati tuarãpʉa, ʉmʉa, nomia, manʉ cʉti, nʉmo cʉti, tiitirucuma. Ʉmʉreco tutipʉ ca niirã Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macãrãre biirã wado niicãrucuma.

26 Ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuarije queti, ¿Moisés, yucʉgʉ ʉ̃ʉ pacaro ca ʉ̃ʉ petitirije queti, cʉ̃ ca owariquere mʉja bue ñaatiti? O biro ĩiupi Ʉmʉreco Pacʉ Moisés're: “Yʉa, Abraham, Isaac, Jacob jãari Ʉmʉreco Pacʉ yʉ nii,” ĩiupi.

27 Ʉmʉreco Pacʉa ca bii yairicarã Ʉmʉreco Pacʉ méé niimi. Ca catirã Ʉmʉreco Pacʉ niigʉ biimi. Mʉja no ca boorora mʉja ĩi maa wijiacã —cʉ̃jare ĩiupi Jesús.

28 Añuro cʉ̃jare cʉ̃ ca yʉʉ majiro tʉori, jĩcʉ̃ doti cũuriquere ca jʉo buegʉ Jesús pʉto waari, o biro cʉ̃re ĩi jãiñaupi: —¿Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti cũurique niipetirore dije peti to niiti, ca jʉo nii majuropeerije? —ĩiupi.

29 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Jesús pea o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupi: —Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti cũurique ca nii majuropeerije ate nii: “Tʉoya Israel: Ʉpʉ mani Ʉmʉreco Pacʉ, cʉ̃ jĩcʉ̃ra Ʉpʉ niimi.

30 Ʉpʉ mʉ Ʉmʉreco Pacʉre mʉ yeri niipetiro mena, mʉ ca tʉgoeñarije, mʉ ca cati niirije, mʉ ca tutuarije niipetiro mena cʉ̃re maiña.”

31 Jiro macã wãme: “Mʉ pʉto macãrã cãare mʉ upʉre mʉ ca mairore birora maiña,” ape wãme doti cũurique ate ametʉenero ca nii majuropeerije mani —cʉ̃re ĩiupi.

32 To biro Jesús cʉ̃re cʉ̃ ca ĩi yʉʉro: —Añu majuropeecã Buegʉ. “Jĩcʉ̃ra niimi Ʉmʉreco Pacʉ; apĩ manimi,” mʉ ca ĩijata, díámacʉ̃ra mʉ ĩi.

33 Ʉmʉreco Pacʉre mani yeri niipetiro, mani ca tʉgoeñarije niipetiro, mani ca tutuarije niipetiro mena cʉ̃re mai, mani pʉto macãrãre mani upʉre mani ca mairore birora mairiquea, waibʉcʉrã joe mʉene, waibʉcʉrã jĩari tiicojo nʉcʉ̃ bʉo, tiirique niipetirije ametʉenero ca nii majuropeerije nii —ĩiupi Jesús're.

34 Añuro majirique mena cʉ̃ ca yʉʉro tʉogʉ, o biro cʉ̃re ĩiupi Jesús: “Petoacã dʉja, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti niiri tabe maquẽre mʉ ca tʉo majiro,” cʉ̃re ĩiupi. To cõrora jĩcʉ̃ ʉno peera cʉ̃re jãiña nemotiupa yua.

35 Jesús, Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiipʉ bojocare bue niigʉ, o biro ĩi jãiñaupi: —¿Ñee tiirã doti cũuriquere ca jʉo bueri maja pea, “Mesías, David pãrami niimi,” cʉ̃ja ĩirucuti?

36 David majuropeera Añuri Yeri cʉ̃re cʉ̃ ca majiorije jʉori o biro ĩiquĩupi: “Ʉpʉ o biro ĩiwi yʉ Wiogʉre: ‘Yʉ díámacʉ̃ nʉña pee duwiya, Mʉ waparãre cʉ̃ja ca doca cũmuro yʉ ca tiiropʉ,’ ” ĩiupi David.

37 ¿To docare do biro pee biicãri Mesías, David majuropeera “Yʉ Wiogʉ,” cʉ̃ ca ĩiricʉ nii pacagʉ, David pãrami cʉ̃ niibogajati? —cʉ̃jare ĩiupi Jesús. To biro cʉ̃ ca ĩirijere ca tʉo niirã pea, añuro ʉjea niirique mena tʉoupa.

38 Bue majio niigʉ, o biro ĩiupi Jesús: —Doti cũuriquere jʉo bueri maja cʉ̃ja ca biirique cʉti niirijere ĩa maji bojoca catiri niiña: Juti yoerije jãñacãri waa yuju, wiijeri watoa macã yeparipʉ cʉ̃ja ca waa yujuro, nʉcʉ̃ bʉorique mena cʉ̃ja ca jãiro boo,

39 nea poo juu buerica wiijeripʉ cãare wiorã cʉ̃ja ca duwiri taberipʉ wadore duwirʉga, baarica taberi cãare añuri taberi wado baa duwirʉga, biima.

40 Ñucã ca manʉ jʉ̃mʉa bii yai weoricarã romiri yaa wiijeri cãare ẽmarucuma. To biro tii pacarã, tii ditorã yoaro juu buema. Cʉ̃ja, ametʉenero ñañaro tii ecorucuma —ĩi wedeupi Jesús.

41 Jesús, Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiipʉ, Ʉmʉreco Pacʉre tiicojo nʉcʉ̃ bʉorã cʉ̃ja ca jãari cũmuari díámacʉ̃, bojoca wapa tiirica tiiri cʉ̃ja ca jãaro ĩa duwiupi. Paʉ ca apeye pairã, pairori wapa tiirica tiiri jãaupa.

42 To biro cʉ̃ja ca tii niiro watoare, jĩcõ ca manʉ bii yai weo ecorico ca boo pacogo eari, wapa tiirica tiiri pʉa tiiacã ca wapa mani jañuri tiiriacã jãaupo.

43 Cõre ĩa, Jesús pea cʉ̃ buerãre jʉo cojori, o biro cʉ̃jare ĩiupi: —Yee méé mʉjare yʉ ĩi: Atio ca manʉ bii yai weorico ca boo pacago pea niipetirã ametʉenero tiicojomo.

44 Niipetirãpʉra ca dʉjarije ca bii baterije ʉnopʉre tiicojoma. Cõ pea, ca boo pacago nii pacago, cõ ca wapa tii baa cati niiboriqueacãrena jãa peoticãmo —ĩiupi.