Matthew 22 in Chumburung

1 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ ba kitee ko̱ bo̱ sa se̱ŋsa gywii ase̱sɛ ne̱ ba nu mò̱ ase̱‑ɔ.

2 Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱nꞌ nu ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ se̱ a kuwure‑o du‑o. N gye̱ owure ko̱ e̱ dɛɛ ɔ bo̱‑rɔ aaa? Ne̱ mò̱ gyi nyaŋsɛ‑ɔ e̱ kpa a ɔ waare̱e̱ ɔkye̱e̱. Ne̱ owure‑o a waa ko̱ko̱fɔ‑rɔ ateese siraa sa mò̱ gyi‑o.

3 Ne̱ oo suŋ mò̱ ayaafɔre̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ ase̱sɛ ne̱ oo nyiŋŋi bamo̱‑ɔ ase̱, fe̱yɛ saŋ a fo̱ fe̱yɛ bo̱ ba na bo̱ gyi ateese bo̱ gyi akatɔ. Amaa bamo̱ ɔke̱maa a kine ke̱ba.

4 Ne̱ ɔɔ be̱e̱ suŋ ayaafɔre̱ ko̱ bamo̱ ase̱ bo̱ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ a waa ko̱ko̱fɔ‑rɔ a ateese‑o lo̱we̱. Mo̱ a mɔɔ mo̱ e̱naate̱‑rɔ e̱dabe̱dabe̱‑ɔ, ne̱ mo̱ a waa ke̱tɔ ke̱maa siraa lo̱we̱. Amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ bo̱ gyi.’

5 Amaa afɔ‑ɔ ɔke̱maa mo̱ŋ be̱ŋŋaa owure a ayaafɔre̱‑ɔ. Bamo̱‑rɔ ɔko̱ŋko̱ a yɔ mò̱ ndɔɔ‑rɔ, ne̱ ɔko̱ŋko̱ mɔ a yɔ mò̱ yawo̱gyikpa.

6 Bamo̱ ne̱ baa saŋ‑ɔ mɔ a kra owure a ayaafɔre̱‑ɔ ne̱ baa da bamo̱ mɔɔ.

7 Ke̱mo̱ ne̱ owure‑o de? Mò̱ duŋ a fwii bwe̱e̱tɔ, ne̱ oo suŋ mò̱ asoogyaa awuye, ne̱ baa ya mɔɔ ane̱ŋ a ase̱sɛ bɔye̱‑ɔ kywɛɛ bamo̱ maŋ.

8 Ne̱ ɔɔ be̱e̱ te̱e̱ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ bo̱ gyaŋŋe̱, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ a waa ko̱ko̱fɔ‑rɔ a ateese‑o siraa lo̱we̱, amaa bamo̱ ne̱ mo̱ a nyiŋŋi fe̱yɛ bo̱ ba‑ɔ a kine ke̱ba. Ane̱ŋ a ase̱sɛ‑ɔ mo̱ŋ fo̱ fe̱yɛ bo̱ bo̱ gyi mo̱ ateese‑o ne̱e̱.

9 Amo̱se̱‑ɔ mo̱ e̱ kpa a n te̱e̱ ase̱sɛ baŋbaŋ na bo̱ ba. Mo̱nꞌ nare̱ yɔ maŋ‑nɔ mbo̱re̱ se̱ ya te̱e̱ se̱sɛ ke̱maa ne̱ mo̱ne̱ i ŋu‑o na ɔ ba mfe̱e̱ bo̱ gyi mo̱ ateese‑o.’

10 Ne̱ mò̱ ayaafɔre̱‑ɔ a yɔ maŋ‑nɔ a mbo̱re̱‑ɔ se̱ ya te̱e̱ ase̱sɛ timaa na abɔye̱ pɛɛɛ ne̱ baa ŋu mfe̱ŋ‑ɔ. Ne̱ baa ba ateese‑o gyikpa‑ɔ. Bamo̱ a ba‑ɔ, baa bo̱rɔ owure a gyikpa a ke̱kyaŋ‑ɔ.

11 Ne̱ owure‑o a lwee gyikpa a ke̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ ya sa mò̱ afɔ amo̱ aŋsɛ na ke̱ba. Mò̱ a bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ, ne̱ oo ŋu se̱sɛ ko̱ na ɔ mo̱ŋ buŋ ko̱ko̱fɔ‑rɔ‑ɔ waagya.

12 Ne̱ oo bise mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyare̱, e̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ a waa ba mfe̱e̱ na fo̱ mo̱ŋ buŋ ko̱ko̱fɔ‑rɔ waagya‑ɔ ne̱e̱?’ Amaa se̱sɛ‑ɔ mo̱ŋ taare̱ lee kanɔ.

13 Ne̱ owure‑o a sa mò̱ ayaafɔre̱ ne̱ bo̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ‑ɔ kanɔ fe̱yɛ, ‘Mo̱nꞌ ŋure se̱sɛ‑ɔ asare̱e̱ na ayaa, na mo̱nꞌ taa mò̱ twe̱e̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kawu kibugyii‑ro. Mfe̱ŋ ne̱ ase̱sɛ da ba su na ba duŋwi nnɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ bo̱ maa taare̱ a bo̱ lweero ba gyikpa‑ɔ mfe̱e̱.’ Amo̱ e̱ gye̱ saase̱bɛɛ.

14 Amo̱se̱ se̱‑ɔ Wuribware̱ a te̱e̱ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ fe̱yɛ bo̱ bo̱ tii mò̱ kuwure‑o si. Amaa ase̱sɛ kafwe̱e̱ ne̱ Wuribware̱ i lee a bo̱ bo̱ kii mò̱ fɔŋfɔŋ ase̱sɛ.”

15 Farisii awuye‑o a nu itee ne̱ Yeesuu a waa‑ɔ, ne̱ baa ya buwi e̱kpa na bo̱ bo̱rɔ se̱ bise mò̱ ase̱ŋ lɔɔre̱ mò̱ kanɔ‑rɔ. Na mò̱ ya tɔwe̱ ke̱bɔye̱ ko̱ a bo̱ nya kra mò̱.

16 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ baa suŋ bamo̱ fɔŋfɔŋ agyase̱po̱ ko̱ na Owure Hɛrɔd aye̱re̱rɔpo̱ ko̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Yeesuu ase̱, ne̱ baa ba bo̱ tɔwe̱ kɔne̱ kɔne̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, ane̱ nyi fe̱yɛ kase̱ŋtiŋ wuye e̱ gye̱ fo̱, ne̱ fo̱ maa pe̱nna ɔko̱. Na kufu mo̱ŋ de fo̱ fe̱yɛ ase̱sɛ tɔwe̱ fo̱ ase̱ŋ. Fo̱ mo̱ŋ nyi fe̱yɛ se̱sɛ mɔ gye̱ se̱sɛ dabe̱ bɛɛɛ ɔ gye̱ se̱sɛ kagyingyii. Fo̱ fe̱raa fo̱ e̱ kaapo̱ atɔ kase̱ŋtiŋ ne̱ Wuribware̱ e̱ kpa fe̱yɛ se̱sɛ dimaadi ke̱maa waa‑ɔ ne̱e̱.

17 Amo̱se̱‑ɔ ane̱ i bise fo̱ fe̱yɛ, Roma awuye a kɔ ke̱naa gyi ane̱ se̱ kɔɔre̱ ane̱ maŋ‑ɔ se̱‑ɔ, ane̱ ya ka leŋpoo sa bamo̱ owure dabe̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Kaye̱saa‑ɔ, a kye ane̱ Wuribware̱ mbraa‑ɔ bɛɛɛ a maa kye? Tɔwe̱ na ane̱ nu.”

18 Amaa Yeesuu a kyɔ pini bamo̱ mfɛɛre̱ bɔye̱‑ɔ. Ne̱ ɔɔ be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ nnɔ ŋnyɔ ŋnyɔ awuye mɔ. Nte̱tɔ ne̱e̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ kyɔ mo̱‑rɔ mo̱ne̱ e̱ ke̱e̱‑ɔ ne̱e̱?

19 Mo̱nꞌ taa atanne̱ fufuri kigyi ne̱ kaa fo̱ siidii kudu‑o, ne̱ mo̱ne̱ de mo̱ne̱ e̱ ka leŋpoo‑o baa mo̱ a ŋ ke̱e̱.” Bamo̱ a taa baa‑ɔ, ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nsɛ fotoo na ke̱nyare̱ e̱ dɔŋ atanne̱ mɔ se̱‑ɔ ne̱e̱?”

21 Ne̱ baa be̱ŋŋaa fe̱yɛ, “Owure Kaye̱saa lee ne̱e̱.” Ne̱ Yeesuu yɛ, “To, amo̱ fe̱raa, mo̱nꞌ ka ke̱tɔ ne̱ ke̱ gye̱ Kaye̱saa lee‑o sa Kaye̱saa, na mo̱nꞌ ka ke̱mo̱ ne̱ ke̱ gye̱ Wuribware̱ lee‑o sa Wuribware̱.”

22 Ne̱ ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa‑ɔ a kpe̱ŋ bamo̱ e̱ye̱e̱. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ baa yɔwe̱ mò̱ bo̱ yii.

23 Kake amo̱ dɛɛ ne̱ Sadukii awuye ko̱ a ba Yeesuu ase̱ ane̱ŋ dɛɛ na bo̱ bo̱ bise mò̱ ase̱ŋ. Amɔ Sadukii awuye mɔ gye̱ Yudaa awuye ko̱ ne̱ ba kɔɔre̱ ba gyi fe̱yɛ se̱sɛ ya wu, mò̱ kayo̱wɔre̱ na mò̱ kra pɛɛɛ a wu, ne̱ ane̱ŋ se̱‑ɔ ɔ maa taare̱ a o kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro pɛɛɛ‑ɔ ne̱e̱.

24 To, ne̱ baa bise Yeesuu fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis ya kyo̱rɛɛ mbraa mɔ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ sa ane̱ fe̱yɛ, ɔko̱ ya wu yɔwe̱ mò̱ ka na bo̱ mo̱ŋ ko̱we̱ agyi, se̱sɛ‑ɔ mò̱ tire taa kpenlekye̱e̱‑ɔ waare̱e̱ na bo̱ nya ko̱we̱ kayaagyi. Na bo̱ taa kamo̱ fe̱yɛ mò̱ daa ne̱ oo wu‑o mò̱ gyi ne̱e̱.

25 To, ɔnyare̱ ko̱ agyi nyaŋsɛ asunoo e̱ dɛɛ bo̱ bo̱ ane̱‑rɔ mfe̱e̱. Ne̱ bamo̱‑rɔ ɔbre̱sɛ‑ɔ a waare̱e̱ ɔkye̱e̱, ne̱ ɔnyare̱‑ɔ a bo̱ wu na mò̱ ka mo̱ŋ ko̱we̱ agyi. Ne̱ ɔɔ yɔwe̱ mò̱ ka sa mò̱ tire ne̱ ɔ gya mò̱ se̱‑ɔ na ɔ waare̱e̱ mò̱.

26 Ne̱ mò̱ tire amo̱ a taa kpenlekye̱e̱‑ɔ waare̱e̱. Ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mò̱ aa mò̱ mo̱ŋ ko̱we̱, ne̱ ɔnyare̱‑ɔ a bo̱ wu. Ɔnyare̱ amo̱ mò̱ tire ne̱ ɔ gya mò̱ se̱‑ɔ ane̱ŋ dɛɛ. Bamo̱ pɛɛɛ a waare̱e̱ bamo̱ daa a kpenlekye̱e̱ amo̱ gyaŋŋe̱ se̱, ne̱ baa wu yɔwe̱ mò̱ na mò̱ aa bamo̱ ɔko̱ mo̱ŋ ko̱we̱ gyi ko̱ŋko̱ gbaa.

27 A bo̱‑rɔ ne̱ ɔkye̱e̱‑ɔ mɔ a bo̱ wu gya bamo̱ se̱.

28 Ne̱ mbe̱yɔmɔ, bo̱ yɛ ɔke̱maa i kyiŋŋi a ɔ le̱e̱ lowi‑ro. Kake nsi amo̱, bamo̱‑rɔ nsɛ e̱ gye̱ ɔkye̱e̱‑ɔ mò̱ kuri? Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ asunoo‑o pɛɛɛ mɔ a waare̱e̱ mò̱ bo̱ gyaŋŋe̱ se̱.”

29 Mfe̱ŋ ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱ne̱ a fo̱ kpa, a le̱e̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ ase̱ŋ, ne̱ mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ ke̱yaale̱ŋ‑ɔ du‑o, ane̱ŋ dɛɛ ne̱ mo̱ne̱ maa nu ke̱mo̱ kaase̱.

30 A le̱e̱ fe̱yɛ ase̱sɛ ya kyiŋŋi le̱e̱ lowi‑ro, bamo̱ kakye̱na‑rɔ du ne̱e̱ fe̱yɛ Wuribware̱ a mbɔɔ ne̱ bo̱ bo̱ so̱so̱‑ɔ lee‑o. Amo̱se̱‑ɔ awaare̱yɛ mo̱ŋ lɛɛ a bo̱‑rɔ.

31 To, mo̱ne̱ fe̱raa mo̱ne̱ yɛ alowipo̱‑ɔ maa lɛɛ kyiŋŋi a bo̱ le̱e̱ lowi‑ro. Amaa mo̱ i bise mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ mo̱ŋ kare̱ ke̱tɔ ne̱ Wuribware̱ a kaapo̱ mo̱ne̱, ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ ɔɔɔ? Mfe̱ŋ‑ɔ ɔ yɛ,

32 ‘Mo̱ e̱ gye̱ Wuribware̱, nyaŋpe̱ ne̱ fo̱ nana‑ana Abraham na Isak na Yakubu i suŋ‑o.’ Amo̱ e̱ gye̱ fe̱yɛ ane̱ ade̱daapo̱ amo̱ ne̱ baa wu‑o a saŋ ba suŋ Wuribware̱‑ɔ se̱‑ɔ, a kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ a wu gbaa ooo, bamo̱ e̱kra saŋ i te.”

33 Lamaŋ ne̱ ba nu Yeesuu ase̱ mfe̱ŋ‑ɔ a nu mò̱ ke̱kaapo̱ amo̱‑ɔ, ne̱ aa kpe̱ŋ bamo̱ e̱ye̱e̱.

34 Ne̱ Farisii awuye ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ a nu ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a sa ne̱ Sadukii awuye‑o a waa diŋŋ‑o. Ne̱ baa gyaŋŋe̱ a bo̱ kpa ase̱ŋ ko̱ na bo̱ ya bise mò̱ lɔɔre̱ mò̱ kanɔ‑rɔ.

35 Amo̱se̱‑ɔ ne̱ bamo̱‑rɔ ɔko̱ ne̱ ɔ gye̱ Wuribware̱ mbraa ɔkaapo̱po̱‑ɔ a bo̱ bise mò̱ fe̱yɛ,

36 “Ɔkaapo̱po̱, mbraa‑ɔ pɛɛɛ‑rɔ mmo̱ e̱ gye̱ ne̱ n tiri‑o ne̱e̱? Tɔwe̱ na ane̱ nu.”

37 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Mmo̱ ne̱ n tiri‑o e̱ gye̱ fe̱yɛ, ‘Lee fo̱ kame‑ro ba fo̱ kakpo̱nɔ na fo̱ mfɛɛre̱ pɛɛɛ bo̱ kpa fo̱ nyaŋpe̱ Wuribware̱ ase̱ŋ.’

38 Mmo̱‑ɔ e̱ gye̱ mbraa ne̱ n kyɔ mbraa‑ɔ pɛɛɛ‑ɔ.

39 Mbraa ne̱ n tiri, ne̱ n gya se̱ nyɔse̱po̱, ne̱ ŋ ya le̱e̱ ngye̱ŋkpɛɛsɛ‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ, ‘Kpa fo̱ bɛɛko̱ ase̱ŋ fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ fo̱ e̱ kpa fo̱ e̱ye̱e̱‑ɔ.’

40 Wuribware̱ a mbraa ne̱ Mosis a kyo̱rɛɛ bo̱ be̱ya‑ɔ pɛɛɛ na Wuribware̱ akyaamɛɛ a ke̱kaapo̱‑ɔ pɛɛɛ ye̱re̱ ane̱ŋ a mbraa ŋnyɔ amo̱ se̱ ne̱e̱.”

41 Farisii awuye‑o a saŋ bo̱ ye̱re̱ ba nu Yeesuu ase̱‑ɔ, ne̱ oo bise bamo̱ se̱ŋbise ko̱ bo̱ teere mò̱ ne̱ baa bise mò̱‑ɔ.

42 Ne̱ ɔ yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ mo̱ne̱ e̱ fa Kristoo ne̱ Wuribware̱ yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ ane̱‑ɔ ase̱ŋ? Nsɛ ke̱nana‑rɔ ne̱ ɔ le̱e̱?” Ne̱ baa lee kanɔ fe̱yɛ, “Ɔ le̱e̱ Owure Deefid a ke̱nana‑ɔ‑rɔ ne̱e̱.”

43 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o mɔ a sa ne̱ Deefid fɔŋfɔŋ gbaa a te̱e̱ mò̱ mò̱ nyaŋpe̱? Bo̱ le̱e̱ fe̱yɛ Deefid a kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ,

44 ‘Wuribware̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ nyaŋpe̱ ne̱e̱ ɛ, Kye̱na mo̱ kigyise si mfe̱e̱ na n sa a fo̱ ado̱ŋ pɛɛɛ mɔ ba fo̱ kaase̱.’

45 To, Deefid a kyo̱rɛɛ ase̱ŋ amo̱ ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ gywii ɔko̱ ne̱ o te mò̱ ase̱‑ɔ, Kristoo ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii. Amo̱ a gye̱ ane̱ŋ‑ɔ se̱‑ɔ, ne̱ Deefid fɔŋfɔŋ gbaa a te̱e̱ Kristoo fe̱yɛ mò̱ nyaŋpe̱, bamo̱ ya ko̱we̱ Kristoo ne̱ ɔɔ waa se̱sɛ dimaadi, e̱me̱ne̱ ne̱ ɔ waa a ɔ le̱e̱ Deefid a ke̱nana‑ɔ‑rɔ, na Deefid a kyɔ te̱e̱ Kristoo fe̱yɛ mò̱ nyaŋpe̱?”

46 Bamo̱ ɔko̱ mo̱ŋ taare̱ sa Yeesuu kanɔlee ke̱maa. Amo̱se̱‑ɔ le̱e̱ kake amo̱ bo̱ yɔ‑ɔ kufu de bamo̱ pɛɛɛ fe̱yɛ bo̱ be̱e̱ bise mò̱ ase̱ŋ.