Acts 4 in Carapana

1 Bairo Pedro, Juajãã camasãrẽ na caĩãnitoyea, sacerdote majã, bairi Dios ya wiire coteri majã quetiupaʉ, bairi saduceo majã cʉ̃ã etayuparã.

2 Na pʉame Pedro, Juajãã mena asiajãñuñuparã. Camasãrẽ na caquetibʉjʉro boesuparã. Tunu bairoa, “Camasã cariacoatana nimirãcʉ̃ã tunu catiyama Jesure bairo,” na caĩquetibʉjʉro boesuparã.

3 Bairi yua, Pedro, Juajããrẽ ñerĩ, preso jorica wiipʉ na cũcõãñuparã, merẽ ñamicã caãnoi.

4 Bairo narẽ na cacũmiatacʉ̃ãrẽ, na caquetibʉjʉrijere catʉ̃goatana to macããna pʉame na caĩatajere cariape tʉ̃goyuparã. Bairi Jesure catʉ̃goʉsari majã caʉ̃mʉa jetoa merẽ jĩcã wãmo cãnacã mil majũ ãñuparã.

5 Ti rʉ̃mʉ, busuri rʉ̃mʉ Jerusalén macãpʉre quetiuparã judío majã, bairi cabʉtoa camasĩrĩ majã, Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã cʉ̃ã neñañuparã.

6 Na mena sacerdote majã quetiupaʉ, Anás cʉ̃ã ãñupʉ̃. Bairi Caifás, Juan, Alejandro, nipetiro sacerdote majã quetiuparã yarã cʉ̃ã na mena ãñuparã.

7 Bairo na caneñapetiro bero, Pedro, Juajããrẽ na neatí rotiyuparã. Bairo narẽ na cane etaro yua, na recomacã na nʉcõrĩ atore bairo na ĩ jẽniñañuparã: —¿Noa na carotiro mena, o noa na camasĩrĩjẽ jʉ̃gori caámasĩẽtĩmiatacʉre cʉ̃ mʉjãã catioáti?

8 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, Pedro pʉame ñe ũnie rʉsaricaro mano Espíritu Santo cʉ̃ camasĩõrĩjẽ jʉ̃gori atore bairo na ĩñupʉ̃: —Mʉjãã, ato macããna quetiuparã, mʉjãã cabʉtoa camasĩrĩ majã cʉ̃ã, tʉ̃gopeoya mʉjããrẽ yʉ caĩpeere:

9 “¿Noa na carotiro mena cariayecʉcʉre cʉ̃ ñuo joroque cʉ̃ mʉjãã átiati?” jãã mʉjãã ĩ jẽniñaña.

10 Bairi cariape mʉjããrẽ jãã ĩña, ati yepa, Israel yepa macããna nipetiro na camasĩparore bairo ĩrã: Jesucristo, Nazaret macããcʉ̃ cʉ̃ camasĩrĩjẽ jʉ̃gori, ãni mʉjãã watoa caãcʉ̃rẽ cʉ̃ catio joroque cʉ̃ jãã átiapʉ. Cʉ̃rẽã yucʉpãĩpʉ cʉ̃ mʉjãã papuaturoca rotiwʉ. Bairo cʉ̃rẽ roro mʉjãã caátimiatacʉ̃ãrẽ, Dios pʉame cariacoamirĩcʉ̃rẽ cʉ̃ catioyupi.

11 Mʉjãã, ʉ̃tã mena cawii qũẽnorĩ majãrẽ bairo mʉjãã ãniña. Jesús pʉame mʉjãã caĩñarõ mʉjãã caátimasĩẽtĩã ʉ̃tãrẽ bairo niñami. Bairo mʉjãã, cʉ̃rẽ mʉjãã caboetimiatacʉ̃ãrẽ, ti wii mʉjãã caqũẽnorĩ wii macããcã ʉ̃tãã caãnimajũrĩcãrẽ bairo cʉ̃ cũñupĩ Dios.

12 Bairi ni ũcʉ̃ apei ati ʉmʉrecóo macããcʉ̃ camasãrẽ na netõõmasĩẽcʉ̃mi. Apei roro marĩ cabairijere canetõõpaʉre cʉ̃ cũẽsupĩ Dios —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Pedro quetiuparãrẽ.

13 Bairo to macããna quetiuparã Pedro, Juajãã camasĩrãrẽ bairo tʉ̃goñatutuari na caquetibʉjʉrijere tʉ̃gorã, tʉ̃gocõã maniásuparã. Merẽ, “Cabʉgoro macããna, cabueetana niñama Pedro, apei Juan,” ĩ tʉ̃goña masĩñuparã. Tocãrõã yua, “Jesús mena caãnana niñama,” na ĩ tʉ̃goña bócayuparã.

14 Apeyera tunu caámasĩẽtĩmiatacʉre na cacatioatacʉ cʉ̃ã na watoapʉ nucũñupʉ̃. Bairi dope bairo narẽ cabuicʉtiere ĩ masĩẽsuparã.

15 Bairi Pedro, Juarẽ macãpʉ na witiárotiyuparã mai, narẽ na cabʉsʉrotipeere ãmeo bʉsʉgarã na majũ.

16 Atore bairo ĩñuparã: —Pedro, Juajããrẽ ¿nopẽ marĩ ánaati? Ati macã macããna nipetiro masĩñama na caáti ĩñoatajere. Bairi marĩ pʉame, “Caámasĩẽcʉ̃rẽ cʉ̃ catioetiupa,” marĩ ĩ masĩẽtĩña.

17 Bairo tiere ĩ masĩẽtĩmirãcʉ̃ã, tutuaro mena, “Tocãrõã jãnaña mʉjãã cabuerijere,” na marĩ ĩgarã. Bairo marĩ caĩrõ bero yua, Jesús ãnacʉ̃ cʉ̃ caĩquetibʉjʉcũrĩqũẽrẽ quetibʉjʉ jãnagarãma —ãmeo ĩñuparã na majũ.

18 Bairo ĩrĩ bero, na piijoyuparã tunu Pedrojããrẽ. Na piijori yua, atore bairo na ĩñuparã: —Jĩcã wãmeacã ũno Jesús ãnacʉ̃ cʉ̃ caquetibʉjʉcũrĩqũẽrẽ pʉgani quetibʉjʉeticõãña. Camasãrẽ tiere na bueeticõãña —na ĩñuparã Pedrojããrẽ quetiuparã.

19 Bairo na caĩmiatacʉ̃ãrẽ, atore bairo na ĩñupʉ̃ Pedro: —Mʉjãã caĩrĩjẽrẽ jãã cayʉata, Dios cʉ̃ carotirijere canetõõrãrẽ bairo jãã baibujiorã, Dios cʉ̃ caĩñajoro. Bairi, ¿Dios yaye netõjãñurõ, mʉjãã yayere jãã catʉ̃goʉsaro mʉjãã boyati?

20 Jãã pʉame jãã caĩñarĩqũẽ, jãã catʉ̃gorique cʉ̃ãrẽ camasãrẽ jãã quetibʉjʉ jãnamasĩẽtĩña —na ĩñuparã Pedrojãã.

21 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, quetiuparã pʉame tutuaro mena na quetibʉjʉnemoñuparã tunu. Nemo dope bairo na ĩ masĩẽtĩrĩ yua, na wiyocõãñuparã. Mai, ti macã macããna nipetiro camasã pʉame Diore basapeorã baiyuparã, caámasĩẽtĩmiatacʉre cʉ̃ cacatioataje jʉ̃gori. Bairi quetiuparã pʉame Pedrojããrẽ popiye na baio joroque na átimasĩẽsuparã.

22 Mai, to macããcʉ̃ caroa wãme jʉ̃gori na cacatioricʉ pʉame cuarenta cʉ̃marĩ netõrõ cʉ̃goyupʉ.

23 Bairi Pedro, Juan na cawiyoatana ãnirĩ na yarã na caãnopʉ ásúparã. Topʉ etarã yua, nipetirije sacerdote majã, bairi cabʉtoa camasĩrĩ majã narẽ na caĩatajere na quetibʉjʉyuparã.

24 Bairo na caĩquetibʉjʉro tʉ̃go, nipetiro jĩcãrõ Diore atore bairo ĩ jẽniñuparã: “Jãã Quetiupaʉ, mʉa ati ʉmʉrecóo, ati yepa, ria capairiya cʉ̃ãrẽ, nipetirije caãnierẽ caqũẽnorĩcʉ̃ mʉ ãniña.

25 Mʉa, tirʉ̃mʉpʉre Espíritu Santo jʉ̃gori David, mʉ caroti ãnacʉ̃rẽ atore bairo cʉ̃ mʉ quetibʉjʉ jʉ̃goyeticũrotiyayupa mʉrẽ na caátipeere: ‘¿Nopẽĩrã camasã na asiajãñuñati Dios cʉ̃ cajoʉ mena? ¿Nopẽĩrã, “¡Cʉ̃ marĩ netõnʉcãcõãgarã!” na ĩ tʉ̃goñañati?’

26 ‘Ati yepa macããna quetiuparã ãmeo qũẽgarã, na ʉ̃mʉarẽ, “¡Qũẽnojʉ̃goyetiya!” na ĩrã baiyama. Bairi quetiuparã ati yepa macããna neñapori, Dios mena ãmeo qũẽgarã coterã baiyama. Tunu bairoa cʉ̃ macʉ̃ Cristo, ati yepa cʉ̃ cajopaʉ cʉ̃ãrẽ ãmeo qũẽgarã coterã baiyama,’ mi quetibʉjʉ jʉ̃goyeticũrotiyayupa Davire.

27 “Bairi mʉ caĩrĩcãrõrẽã bairo Poncio Pilato, bairi Herodes mena, Jerusalén macããna israelita, bairi ape yepa macããna mena neñarĩ, Jesús, mʉ cajoricʉ, Mesías majũrẽ roro cʉ̃ áma. Cʉ̃rẽã mʉ pʉame caãnimajũʉ̃ cʉ̃ ãnio joroque cʉ̃ mʉ ápʉ.

28 Bairo cʉ̃ na caáto, mʉ macʉ̃ cʉ̃ cabaipee nipetirijere mʉ caquetibʉjʉ jʉ̃goyeticũñarĩcãrõrẽã bairo baipeticoaapʉ.

29 Bairi jãã Quetiupaʉ ãmerẽ tutuaro mena, ‘Jãnaña,’ jããrẽ na caĩatajere tʉ̃goya. Bairo tʉ̃gori yua, jãã, mʉ carotirã pʉamerẽ, jãã mʉ jogʉ tʉ̃goñatutuariquere. Bairo mʉ caáto, mʉ yaye bʉsʉriquere uwiricaro mano caroaro jãã quetibʉjʉ masĩgarã.

30 Tunu bairoa mʉ camasĩõjorije mena cariayecʉnarẽ jãã catio masĩgarã. Apeye áti ĩñorĩqũẽ cʉ̃ãrẽ jãã áti ĩñomasĩgarã, mʉ macʉ̃ caroʉ́ majũ cʉ̃ camasĩrĩjẽ jʉ̃gori,” qũĩ jẽniñuparã Pedrojãã Diore.

31 Bairo na cajẽniyaparoro yua, na caneñarĩ arʉa pʉame bʉtioro yuguiyuparo. Bairo cayugui ãno, Espíritu Santo pʉame na yeri pũnapʉ ñajããetayupʉ. Torena, ñe ũnie rʉsaricaro mano cʉ̃goyuparã Espíritu Santo cʉ̃ camasĩrĩjẽrẽ. Tʉ̃goñatutuari, Dios yaye quetibʉjʉriquere quetibʉjʉ masĩcõãñuparã yua.

32 Tunu apeyera, to macããna catʉ̃goʉsari majã jĩcã majãrẽ bairo tʉ̃goñañuparã. Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ na mena macããcʉ̃ cʉ̃ yaye cʉ̃ cacʉ̃gorijere maiesupʉ. Caroaro ãmeo jʉátinemoñuparã na majũ.

33 Apóstolea majã pʉame tʉ̃goñatutuari, marĩ Quetiupaʉ Jesús cariacoatacʉ nimicʉ̃ã nemo cʉ̃ cacatiriquere camasãrẽ na quetibʉjʉyuparã. Bairo na caquetibʉjʉro, Dios pʉame caroare na jonucũñupʉ̃.

34 Tunu ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ Jesús yarã mena macããcʉ̃ cabopacaʉ mañupʉ̃. Nipetiro catʉ̃goʉsarã caweseeri, o wiiri cacʉ̃gorã tiere nunirĩ dinerore jeyuparã.

35 Bairo tiere jeri apóstolea majãrẽ na nuniñuparã. Na pʉame tie dinerore camasã nipetirore na ricawoyuparã, narẽ carʉsari wãmerẽ na cawapatiparo ñurõ.

36 Torea bairo ásupʉ levita mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ José cawãmecʉcʉ cʉ̃ã. Cʉ̃ pʉame Chipre yucʉ poapʉ cabuiaricʉ ãñupʉ̃. Cʉ̃rẽã apóstolea majã pʉame Bernabé qũĩ wãmetiyuparã. Bernabé ĩgaro ĩña, “Tʉ̃goña yeri ñuo joroque caácʉ”.

37 Bairi Bernabé pʉame cʉ̃ wesere nunirĩ dinerore jeyupʉ. Bairo tiere jeri, apóstolea majãrẽ tiere na nuniñupʉ̃, camasã cabopacarãrẽ na na ricawoáto ĩ.