Matthew 13 in Yucuna

1 E caja Jesús jácho'oro pají chiyá. Ri'ijná ají que a'ajná ño'ojó Caésa turenaje. Re riyá'o.

2 E cajrú ina'uqué jahuacaco rinacojé. Aú rihuitúca'a jita chojé yá'ajo. Ajopana yuriño caesa turená, que'epé nacú.

3 E caja rehuíña'ata necá cajrú nacaje nacú. Nacaje yucuna i'imacana nacú rehuíña'ata necá. E ri'imá najló yucu marí que: —Pajluhuaja ina'uqué i'ijichari nacaje icha ijí ejátaje.

4 Riqui'ichá richa ijí lamá'ataqueja te'erí jimahua. Rejátacana nacuja ri'ijichá. Richa ijí riqui'ichaje naquiyana ja'acharo iñe'epú chojé. E caja cupira'aphana iphíchaño rajmílo'otaje.

5 Apú richa ijí riqui'ichaje naquiyana ja'acharo jipa nacojé. Huejápaja te'erí i'imichari rinacu. Quiñaja riphíchaca, huejapa te'erí i'imichácale rinacu.

6 Camú moco'ochaca aú rimeríyi'icho, uncale ra'apare i'imalacha.

7 Apú richa ijí riqui'ichaje naquiyana, ja'acharo pu'uhuareni jimichi e'iyajé. Pu'uhuareni jimichi iphíchari richa ijí rejáchiyaje hua'até. Pu'uhuareni jimichi tahuá'añachari ricá. Raú rihuajri'ichá re'iyajé.

8 Eyá apú richa ijí naquiyana ja'acharo palani te'erí e'iyajé. Ilé iphíchari palá; ritahuá'icho palá; rarúqui'icha palá. Re'iyajé que apú richa ijí rejáchiyaje arúqui'ichari richahuá cien ca'alá. Re'iyajé que apú arúqui'ichari richahuá sesenta ca'alá. Re'iyajé que apú arúqui'ichari richahuá treinta ca'alá. Marí que ri'imacá yucu najló. E rimá rema'ajéñojlo:

9 —Icá que'ejhuirúnajlo numá: A'á inacojó riyucuna.

10 Caja ri'imá najló yucu. Yámijo ra'apiyatéjena i'ijnaño Jesús ahua'ajé. Nemá rijló: —¿Meca penaje pehuíña'ata ina'uqué nacaje nacú, nacaje yucuna i'imacana nacú?

11 E Jesús quemari najló: —Me'echuje ina'uquejlo méqueca Tupana la'acá, ina'uqué naquiyana i'imacáloje rijhua'atéjena penaje. E'iyonaja Tupana la'arí ipechu palá, jema'acáloje penaje. Eyá ajopánajlo me'echuje jo'ó ricá.

12 Quehuácaje puráca'aloji nanacojó a'ajeño hue'epéjeño richaje, richaje que rinacojé. Raú cajrú nahue'epíjica rinacojé. Uncá a'alaño nanacojó quehuácaje puráca'aloji, uncá hue'epílaño rinacojé. Ricá ñani nahue'epícare nacojé, capichájero naliyá.

13 Nu'umá yucu najló, nohuíña'atacaloje necá Tupana nacú raú penaje. E'iyonaja uncá nahue'epila meque quemacánaca ricá riyucuna jema'acana aú. Uncá caja nahue'epila meque quemacánaca nacaje namácare Aú.

14 Tupana puráca'alo ja'apátajerimi chu, Isaíasmi chu i'imari riyucuna i'imacá. Caja queja najló ricá. Marí que rimacá nanacu i'imacá: Jema'ajé riyucuna. E'iyonaja uncá ihue'epílaje meque quemacánaca ricá. Icá amájeño nacaje. E'iyonaja uncá ihue'epílaje meque quemacánaca nacaje amácare.

15 Marí que ri'imajica najló, nejnúcha'acole ra'apiyá jema'acana nacú. Uncá riphálaje napechu nacojé palá. Uncá caja nahue'epílaje meque quemacánaca ricá. Uncá caja nayurílaje nojló nachó, nulamá'atacaloje napechu penaje, que Tupana quemacá Isaíasmi chujlo i'imacá.

16 ’Uncá ñaqué calé ijló ricá —que Jesús quemacá najló—. Palani ijló ricá, yucu jema'acare iphácale ipechu nacojé. Icá hue'epiño meque quemacánaca nacaje amácare.

17 Jema'á marí: Ñaquejlaca cajrú Tupana puráca'alo ja'apátajeñomi chuna, palá la'acaño quele, huátacajla nacaje amácana, amaca ricá me'etení que caja. E'iyonaja uncá meño'ojó namala ri'imacá rihuacajé. Ñaquejlaca nahuátacajla nupuráca'alo jema'acana, jema'acá ricá me'etení que caja. E'iyonaja uncá caja meño'ojó nema'alajla ñaqué rihuacajé.

18 ’Jema'á, meque quemacánaca nacaje icha ijí ejátajeri yucuna.

19 Tupana yucuna jema'ajeño naquiyana uncá hue'epílaño meque quemacánaca ricá. Nema'á riyucuna. E'iyonaja Satanás, Jiñá Chi'ináricana, ca'arí napechu naquiyá Tupana puráca'alo nema'acare. Richa ijí ja'acó iñe'epú chuhuá que caja najló ricá.

20 Eyá richa ijí naquiyana ja'aró jipa nacojé huejápaja te'erí i'imacare nacojé. Mequetánaja calé rijña'acá panacu riphaca ejomi. Ñaqué caja ina'uqué naquiyánajlo ricá. Nema'á Tupana puráca'alo. Pu'ují napechu la'acó raú.

21 Mequetánaja calé napechu i'imacá palá rinacu. Nahuátacale Tupana puráca'alo ja'apiyá i'imacana, ajopana ca'ajná la'añó necá chapú. Napura'ó ca'ajná nanacu pu'uhuaré. Namá ca'ajná chapú caje yajhué. Marí caje aú nayurí naliyó ricá, uncale napechu i'imalá caphí najluhua.

22 Eyá richa ijí naquiyana ja'aró caja pu'uhuareni jimichi e'iyajé. Riphaca ejomi rihuaja'acá re'iyajé. Uncá rarúca'ala. Ñaqué caja ina'uqué naquiyánajlo ricá. Nema'á Tupana puráca'alo. Naqueño'ó ra'apiyá i'imacana. E'iyonaja cajrú na'acá nanacojó nacaje marí eja'ahuá chu i'imacare. Napechu nacú ri'imá: “Palá hue'emajica cajrú liñeru hua'até, ñó'ope le'ejepelaji caje hua'até”. E'iyonaja uncá ñaqué calé ricá ina'uquejlo. Marí que péchuruna ne'emacale, uncá na'alá nanacojó Tupana puráca'alo, nala'acáloje palá ra'apiyá i'imacana aú penaje.

23 Eyá richa ijí naquiyana ja'aró palani te'erí e'iyajé; riphá; ritahuá'o, rarúca'a palá. Ñaqué caja ina'uqué naquiyánajlo ricá. Nema'á Tupana puráca'alo; nahue'epí meque quemacánaca ricá; na'á nanacojó ricá. Raú nala'á palá ra'apiyá i'imacana aú. Richa ijí naquiyana arúca'ari richahuá cien ca'alá que, sesenta ca'alá que, treinta ca'alá que. Ñaqué caja ricá Tupana puráca'alo ja'apiyá i'imacáñojlo. Ne'iyajena la'añó palá huani cajrú. Ra'apejé que ajopana la'acá palá —que Jesús jehuíña'ataca necá rinacu.

24 —Ina'uqué naquiyana huacára'ajeri Tupana. Chuhua nu'umajica yucu ijló, ihue'epícaloje rinacojé penaje. Apú ina'uqué i'ijichari trigo ejátaje ri'icacapere e'iyá. E caja riñapáchiya rejátacana.

25 Lapí ricamáchiyo. Cháyomi apú i'ijichari ri'icacapere e'iyajé jimichi pu'uhuaré nojé ejátaje. Chapú péchuri rinacu ri'imichaca. Rejáchiya ricá ejomi ripi'ichó.

26 E caja trigo tahuá'icho ri'icacapere e'iyá. Ehuá rihuirulá li'ichaco, rarúca'acaloje richiyá penaje. E caja namicha cajrú jimichi re'iyá. Trigo ina que caja rina amácana.

27 Marí que rijhua'até sápajeño amíchaca aú ne'ejichá riyucuna quejá'aje paminá liyá. Nemicha rijló: “Palani richa ijí pejátacare re'iyajé i'imacá. Eta, ¿méreyaca pu'uhuareni jimichi iphala cajrú huani re'iyá”, que nemíchaca rijló.

28 E paminá quemíchari najló: “Chapú péchuri ta nunacu ejátari re'iyohuá ricá.” E nemicha rijló: “¿E pihuátaca hue'ejnacá rero'otaje”?

29 “Uncá” que rimíchaca najló. “Reja ri'imaláreja ñaqué. Apala jero'ó trigo naquiyana rijhua'ató.

30 Reja ri'imareja,” que paminá quemacá najló rinacu. “Richá ña'acana iphájica rená chojé huacajé, nuhuacára'aje nujhua'até sápajeño pu'uhuaré nojé jimichi jero'otaje re'iyayá. Ejomi nepo'otaje ricá, nacára'atacaloje ricá penaje. Quéchami najña'ajé trigo icha, nalamá'atacaloje ricá riñacarelana chojé penaje,” que rimacá najló. Caja quetana riyucuna.

31 Jesús i'imari piño najló yucu marí que: —Ina'uqué naquiyana huacára'ajeri Tupana. Rijhua'atéjena huejápaja. Ehuá richaje, richaje que íqui'irunaca rijhua'atéjena i'imajica. Chuhua nu'umajica yucu ijló, ihue'epícaloje méqueca ricá penaje. Mostaza ijí que ricá, ina'uqué ejátacare ne'ecacapere e'iyohuá.

32 Capajé nojé huani rijí. E'iyonaja jíma'alami yenuna quetana ritahuá'aco. Ritahuá'aña apú nacaje icha ijí iná ejátacare. Ripana e'iyá cuphira'apana, camejérina cayuphéruna cajena la'añó nañacaró.

33 Jesús i'imari piño najló apa'amá yucu marí que: —Tupana i'imari ina'uqué naquiyana huacára'ajeri. Re rijhua'atéjena huejápaja. Ehuá richaje, richaje que íqui'irunaca ne'emajica. Chuhua nu'umajica apa'amá yucu, ihue'epícaloje rinacojé raú penaje. Inaana quechípa'año pan amúra'atajona harina hua'até. Raú harina anóro'otacanami piyuqueja amúra'ataro. Ñaqué caja Tupana yucuna jema'acó cajrú ina'uqué e'iyohuá, nema'acáloje ra'apiyá penaje, ne'emacáloje rijhua'atéjena raú penaje.

34 Cajrú Jesús jehuíña'ataca necá nacaje nacú, yucu i'imacana aú. Yucu chuhuaja rimacá najló nacaje nacú.

35 Tupana puráca'alo ja'apátajerimi chu quemaqué rinacu que rehuíña'ataca ne'emacá. Marí que rilana'acá riyucuna papera chojé i'imacá: Yucu chuhuaja numaje najló nacaje nacú. Nacaje me'echújeja i'imacare ina'uquejlo, ricá yucuna nu'umajé najló. Me'echuje ri'imacá piyuque ina'uquejlo Tupana queño'ótaca eja'ahuá huacajé eyá maárejecha, que rimacá rinacu.

36 E caja Jesús i'imari riyucuno ina'uquejlo. E rimujlúca'a pají chojé. E ra'apiyatéjena jahuacaño rahua'ajé. Nemá rijló: —Pimá huajló meque quemacánaca jimichi, trigo quele yucuna pi'imichaje huajló.

37 Jesús quemari najló: —Ina'uquéjloje penaje i'imacá nucá. Palani nacaje icha ijí ejátajeri que caja nucá. Palani nupuráca'alo.

38 Ri'icacapere que caja eja'ahuá. Trigo palani que caja Tupana ja'apiyá jema'ajeño. Pu'uhuaré jimichi que caja ina'uqué, Jiñá Chi'ináricana hua'atéjena i'imacaño.

39 Jiñá Chi'ináricana que caja chapú péchuri rinacu, ejátari pu'uhuareni jimichi ri'icacapere e'iyajé. Eja'ahuá tajnájico huacajé que caja richa ña'acana iphaca rená chojé. Tupana hua'atéjena, je'echú chu i'imacaño, que caja richa ña'ajeño.

40 Rimá najló: Richa ña'ajeño i'ijnaño pamineco pu'uhuareni jimichi jahuacátaje, naca'acáloje ricá quera'atani chojé penaje. Ñaqué caja ri'imajica eja'ahuá tajnájico huacajé.

41 Ina'uquéjloje penaje i'imacá nucá. Nucá huacára'ajeri nujhua'atéjena, je'echú chu i'imacaño, uncá ina'uquélaruna huá'aje. Pu'uhuaré la'acaño, namanaicho la'acaño, ñaqué la'acana aú namata ajopana, quele necá ne'ejnajé huá'aje. Nahuá'aje necá, naca'acáloje necá quera'atani chojé penaje. Re cajrú nahuíyo'ojica. Cajrú caja neyájica. Cajrú caja najma'ajica naí huá camachá, quehuini yajhué namájicale.

43 Eyá Tupana huátaca que la'acaño, necá i'imajeño palá huani je'echú chu Nora'apá Tupana hua'até. Icá que'ejhuirúnajlo numá, jema'á numacare nacú —que Jesús quemacá najló.

44 Jesús quemari piño najló marí que: —Tupana ja'apiyá i'imacana palani huani inajlo. Cahuemí nojé huani nacaje ina'uqué huátacare najluhua que caja ricá. Apú ca'ajná iphátari apú i'icacapere e'iyá nacaje cahuemí nojé huani. Me'echú ri'imacá, sa'aquéjami. Caja ramá ricá. E rapára'ata ricá rapumí chojé piño. Pu'ují huani ripechu i'imacá, riphátacale ricá. E ripa'ó riñacaré ejo. Ra'á ajopánajlo piyuqueja rinane. Ricá aú rácho'ota rijluhua liñeru, rihuarúhua'acaloje ri'icacapere paminá liyá raú penaje.

45 Jesús i'imari piño apa'amá yucu. Rimá najló: —Tupana ja'apiyá i'imacana palani huani inajlo ricá. Nacaje íqui'i iná huátacare inajluhua que ricá inajlo. Apú ca'ajná, le'ejepelaji mináricana, i'ijnari palá nojé le'ejepelaji culácana nacú.

46 E caja riphata ca'ajná nacaje rihuátacare, apú nacaje chaje rihuátaca ricá. Palá nojé, cahuemí nojé huani ricá. Raú ra'á piyuqueja rinane. Ricá huemí ra'á rijló liñeru, rihuarúhua'acaloje rijluhua ricá raú penaje.

47 ’Ina'uqué naquiyana huacára'ajeri Tupana. Nahuenare naca'acare junápeje que caja ricá. Naca'á nahuenare junápeje. Raú que'iyapejena jíñana ja'añó richojé.

48 Cajrú na'acó nahuenare chojé. Ejéchami nachíra'aca ricá ají que juni turenajo, que'epé nacojé. Re nayá'o. Najña'á ne'iyayá palá nojena jíñana; naca'á nacuhuá'alane chojé necá. Pu'uhuaréruna quehuá nacupá ne'iyayá.

49 Ñaqué caja ri'imajica ina'uquejlo eja'ahuá tajnájico huacajé. Tupana hua'atéjena, je'echú chiyájena, i'ijnajeño uncá ina'uquélaruna huá'aje. Pu'uhuaré la'ajeño, namanaicho la'ajeño, quele nahuá'aje ajopana ina'uqué e'iyayá, naca'acáloje necá quera'atani chojé penaje.

50 Re cajrú nahuíyo'ojica. Cajrú neyájica. Cajrú najma'ajica naí hua, namájicale quehuini yajhué.

51 E Jesús quemari najló: —¿E ihue'epica meque quemacánaca numíchaje nacú ijló? —A'a —que nemacá.

52 E rimá najló: —Tupana puráca'alo nacú jehuíña'atajeño a'acachu nanacojó nupuráca'alo, nahue'epí palá raú Tupana puráca'alo nacojé jupichumi, meyáleje hua'ató. Nacaje i'imacá pají minajlo que caja najló ricá. Re pají minajlo palá nojé nacaje jupichumi, huajé hua'até. Tupana puráca'alo nacú jehuíña'atajeño, no'opiyá jema'ajeño, hue'epiño jupichumi Tupana puráca'alo nacojé, meyáleje nacojé hua'até. Raú nahue'epí palá Tupana puráca'alo ja'apátacana ajopánajlo.

53 Marí que Jesús i'imacá yucu najló i'imacá. E caja ri'ijná reyá.

54 Iphari rite'eré ejo. Re richape piño riqueño'ó nehuíña'atacana Tupana nacú nahuacáca'alo ñacarelana chu. Ripuráca'alo jema'ajeño pechu i'imá: “¡Meque piyuque huani rihue'epílaca nacaje nacojé!” Nemá: —¿Mere chi rehuíña'o piyuqueja puráca'aloji nacú? ¿Meque rihue'epica nacaje la'acana, uncá ina'uqué hue'epílare la'acana?

55 Ilé mirapehua nacú sápajeri i'irí ricá. María raló. Santiago, José, Simón, Judas, quele e'ehué ricá.

56 Maare hue'iyá re'ehuelona ñacaré. Eta, ¿Meque rihue'epica piyuqueja puráca'aloji nacojé?

57 Namána'apa ri'imacale, chapú nahuó i'imacá richá. Uncá na'alá nanacojó ripuráca'alo. E Jesús quemari najló: —Piyuque ina'uqué iphaño Tupana puráca'alo ja'apátajeri ja'apí. Necaja calé rite'eré eruna, rejena, quele uncá iphálaño ra'apí.

58 Uncá rila'alá cajrú nacaje rehuá, uncá meño'ojó iná la'alare. Uncá pachá napechu i'imalá caphí richojé.