Matthew 26 in Waimaha

1 Ate niipetirije ĩi yapano, o biro ĩiwi Jesús, jãa, cʉ̃ buerãre:

2 —Mee mʉja maji, pʉa rʉmʉ jiro Pascua boje rʉmʉ ca niirijere. Yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃re noni cõacãrucuma, yucʉ tenipʉ yʉre cʉ̃ja paa pua tuu cõajato ĩirã —ĩiwi.

3 Tii rʉmʉrirena, paia ʉparã, to biri judíos're ca jʉo niirã, paia wiogʉ Caifás yaa wiipʉ neari,

4 watoara jĩcã wãme ĩi dito buiyeeri Jesús're ñeeri cʉ̃ja ca jĩa cõapere ameri wede peniupa.

5 Biirãpʉa, “Boje rʉmʉ petira mani tiiticãjaco, bojoca ajiari uwiorije cʉ̃ja ca tiitipere biro ĩirã,” ameri ĩiupa.

6 Jesús, Betaniapʉre Simón ca cami boagʉ cʉ̃ja ca ĩigʉ yaa wiipʉ cʉ̃ ca niiro,

7 jĩcõ nomio ʉ̃tãga mena cʉ̃ja ca quenorica rʉacã dadaro ca jʉti añurije ca wapa pacarijere ca ami doorico jãa eawo. Jãa ea, Jesús baarique peorica pĩi pʉto cʉ̃ ca duwiro, ca jʉti añurijere cʉ̃ dʉpʉga jotoare pio peowo.

8 Jãa, cʉ̃ buerã pea, to biro cõ ca tiiro ĩari, ajiama ĩirã: —¡Níjá! ¿Ñee tiigo ca wapa pacarijere to biro peti cõ tii batecãti?

9 Ca boo pacarãre tii nemorʉgo wapa pacaro noni wapa jee bojapo cõa —jãa ameri ĩiwʉ.

10 Jesús pea to biro jãa ca ĩirijere majiri, o biro jãare ĩiwi: —¿Ñee tiirã atiore to biro mʉja ĩi pato wãcõti? Yʉ menare añurijere tiigo tiimo.

11 Ca boo pacarãra mʉja watoare to birora mʉja cʉocõa niirucu. Yʉ pee docare yoaro yʉre mʉja cʉotirucu.

12 Atio, ca jʉti añurijere yʉ upʉre pio peogo, yʉre cʉ̃ja ca yaa cõapepʉre queno yuego tiimo.

13 Yee méé mʉjare yʉ ĩi: Ati yepare noo ca niiri taberipʉ ate añurije quetire cʉ̃ja ca wederi taberipʉ, atio cõ ca tiirije cãare wederucuma. To biro cʉ̃ja ca ĩiro, cõ cãa majirico niirucumo —ĩiwi.

14 Jĩcʉ̃, jãa cʉ̃ buerã pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niirã mena macʉ̃, Judas Iscariote ca wãme cʉtigʉ, paia ʉparãre ĩagʉ waari,

15 o biro cʉ̃jare ĩiupi: —Jesús're mʉjare yʉ ca tiicojojata, ¿no cõro yʉre mʉja wapa tiirãti? —ĩiupi. To biro cʉ̃ ca ĩiro, cʉ̃ja pea treinta tiiri, plata tiiri cʉ̃re wapa tiiupa Judas're.

16 To biro cʉ̃re cʉ̃ja ca tiiri tabera, Judas pea Jesús're cʉ̃ ca ñee doti majipa tabe ʉnore ama jʉo waaupi.

17 Pascua boje rʉmʉ ca nii jʉori rʉmʉre, pan ca wauarije ca ayiaya manirije baarica rʉmʉ ca earo, jãa cʉ̃ buerã pea cʉ̃ pʉto ea, o biro cʉ̃re jãa ĩi jãiñawʉ: —¿Noopʉ Pascua mani ca baapere jãa ca quenoro mʉ booti? —jãa ĩiwʉ.

18 To biro jãa ca ĩiro, o biro jãare ĩi yʉʉwi: —Jerusalén macãpʉ waari, jĩcʉ̃ yaa wiire eari, o biro cʉ̃re ĩiña: “Buegʉ o biro ĩimi: ‘Mee, yʉ yaa rʉmʉ cõñacã doo, to biri mʉ yaa wiipʉ yʉ buerã mena Pascua boje rʉmʉre yʉ ametʉenegʉ waarucu,’ ĩimi,” cʉ̃re mʉja ĩirucu —jãare ĩiwi Jesús.

19 To biro cʉ̃ ca ĩiro jãa pea, Jesús cʉ̃ ca tii dotirore biro jãa tiiwʉ. To biri tii wiipʉ jãa queno yuewʉ, Pascua boje rʉmʉ jãa ca baapere.

20 Naiori tabe ca niiro, Jesús pea tii wiipʉ, jãa, pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niirã cʉ̃ buerã mena baarique peorica pĩi pʉto bii duwiwi.

21 Jãa ca baa niiro ʉnora, o biro jãare ĩiwi Jesús: —Yee méé mʉjare yʉ ĩi: Jĩcʉ̃ mʉja mena macʉ̃ra yʉre wedejãa buiyee cõacãrucumi —ĩiwi.

22 To biro cʉ̃ ca ĩiro jãa pea, bʉaro tʉgoeñarique pai, jãa ca niiro cõro o biro cʉ̃re jãa ĩi jãiñawʉ: —¿Wiogʉ, yʉra yʉ niicã tiimigʉti? —jãa ĩiwʉ.

23 To biro jãa ca ĩiro, o biro jãare ĩiwi Jesús: —Jĩcʉ̃, yʉ ca joari baparena cʉ̃ pan're ca weyogʉ niimi, yʉre ca wedejãapʉ.

24 Biigʉpʉa yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃a, Ʉmʉreco Pacʉ wederiquere cʉ̃ja ca owarique ca ĩirore birora biigʉ doogʉ yʉ tii. Yʉre ca wedejãa buiyee cõagʉ pea, ñañaro peti biigʉ doogʉ tiimi. Cʉ̃ra, cʉ̃ ca baʉatijata, añucãbojapa —ĩiwi.

25 To biro cʉ̃ ca ĩirora, Judas, Jesús're ca wedejãa buiyee cõapʉ pea, o biro cʉ̃re ĩi jãiñawi: —¡Buegʉ! ¿Yʉra yʉ niicãtimiti? —cʉ̃re ĩiwi. To biro cʉ̃ ca ĩiro: —Mee, mʉra mʉ ĩi —cʉ̃re ĩi yʉʉwi Jesús.

26 Jãa ca baa niirora Jesús pea pan're ami, Ʉmʉreco Pacʉre: “Añu majuropeecã” ĩi yapano, pee bato, jãa cʉ̃ buerãre o biro jãare ĩi tiicojowi: —Amiri baaya. Atea yʉ upʉ nii —ĩiwi.

27 Jiro ñucã, ʉje oco bapare ami, Ʉmʉreco Pacʉre, “Añu majuropeecã” ĩi yapano, o biro ĩigʉra jãa peere noni cojowi: —Mʉja niipetirãpʉra ati bapare jiniña.

28 Atea yʉ díi nii, Ʉmʉreco Pacʉ “Wãma wãme yʉ tiirucu,” cʉ̃ ca ĩiriquere cʉ̃ ca ĩiricarore biro to biijato ĩiro ca biirije, paʉ bojoca cʉ̃ja ca ñañarije wapare ametʉene bojagʉ yʉ ca bii yaipe.

29 O biro mʉjare yʉ ĩi: Ate ote ʉje ocore pʉati yʉ jini nemotirucu, mʉja mena yʉ Pacʉ cʉ̃ ca doti niiri tabepʉ wãma ʉje ocore yʉ ca jiniparo jʉguero —jãare ĩiwi Jesús.

30 Jiro, salmos baja yapano, Olivos buuropʉ jãa waacoawʉ.

31 Toopʉ o biro jãare ĩiwi Jesús: —Ati ñamire mʉja niipetirãpʉra yʉre mʉja waa weocoarucu. O biro ĩi owarique nii: “Oveja ca cotegʉre yʉ jĩa cõacãrucu. Cʉ̃ yaarã oveja pea no ca boorora waa batecoarucuma,” ĩi.

32 Biigʉpʉa, cati tuari jiro, mʉja jʉguero Galileapʉ yʉ waarucu —ĩiwi.

33 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Pedro pea o biro cʉ̃re ĩi yʉʉwi: —Niipetirã mʉre cʉ̃ja ca waa weocoamijata cãare, yʉa mʉre yʉ waa weotirucu —cʉ̃re ĩiwi.

34 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Jesús pea o biro cʉ̃re ĩiwi: —Yee méé mʉre yʉ ĩi: Ati ñamira ãbocʉ cʉ̃ ca wedeparo jʉguero, itiati peti, “¡Cʉ̃re yʉ majiti!” mʉ ĩi ditorucu —ĩiwi Pedrore.

35 Cʉ̃ pea o biro cʉ̃re ĩiwi: —Mʉ menara yʉ ca bii yaipe to ca niijata cãare, “¡Cʉ̃re yʉ majiti!” yʉ ĩi ditotirucu yʉa —ĩiwi Pedro. To biro cʉ̃ ca ĩiro, jãa Jesús buerã niipetirãpʉra to biro wado jãa ĩiwʉ.

36 Jiro Jesús jãa mena Getsemaní ca wãme cʉtiropʉ waa, toopʉ eagʉ, o biro jãare ĩiwi: —Õo pee waari yʉ ca juu buegʉ waaro ʉno, anora duwiya ména —ĩiwi.

37 To biro ĩi, Pedrore, Zebedeo puna pʉarãre, jʉo waawi. Too waagʉ, bʉaro tʉgoeñarique pai yaja pua bii jʉo waaupi Jesús.

38 To biri o biro cʉ̃jare ĩiupi: —Yʉ ca cati niirijepʉra bii yaicoaricarore biropʉ yʉ tʉgoeña yapa pua. Anora tuari, cãnitirãra yʉ menara ĩacã niiña —ĩiupi.

39 To biro ĩi yapano, cʉ̃ja jʉguero jañuro waa, yepapʉ muu bia cũmu waari, o biro ĩi juu bueupi: —¡Cáacʉ! Ametʉenerique ʉnora to ca niijata, ñañaro yʉ ca tamʉoro yʉre tiiticãña. Biigʉpʉa, yʉ ca boorore biro tiiticãña. Mʉ ca boorore biro pee to biijato —ĩiupi.

40 Juu bue yapano, cʉ̃ buerã pʉto pee tua waagʉ, ca cãnirãpʉre cʉ̃jare bʉa eari, o biro ĩiupi Jesús, Pedrore: —¿Jĩcã nimaro ʉno peera, cãnitirãra yʉ mena mʉja ĩa bayitijãri?

41 Cãnitirãra juu bueya, ñañarije ca bii buiyeerijere jãa tiire ĩirã. Añurijere mʉja tiirʉga tʉgoeña biirãpʉa, bʉari mʉja tʉgoeña bayiti majuropeecã —ĩiupi.

42 Waa, ñucã o biro ĩi juu bueupi Jesús: —¡Cáacʉ! Ano ñañaro yʉ ca biipere do biro tii camota majiña manirije to ca niijata, mʉ ca boori wãme tiiya —ĩiupi.

43 Juu bue yapano tua waagʉ, ca cãnirãpʉre bʉa eacãupi ñucã. Bʉaro ca wʉgoa eyoro macã, cʉ̃ja capegaari ĩa pãa bayiri méé bii niiupa.

44 To biro cʉ̃ja ca biiro ĩa, Jesús pea toora cʉ̃jare cũu, juu buegʉ waacoaupi ñucã. Cʉ̃ ca ĩiricarore birora ĩi juu bueupi.

45 To cõrora cʉ̃ buerã pʉto pee tua waa, o biro cʉ̃jare ĩiupi: —¿Ména to birora cãni, yerijãa, mʉja biicõa niiti? Mee, yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃re, ñañarije ca tiirãpʉre yʉre cʉ̃ja ca noni cõari tabe eacoa.

46 ¡Wãmʉ nʉcãña! ¡Jamʉ! ¡Mee, ĩirã tʉja doomi, yʉre ca wedejãa buiyee cõagʉ! —ĩiupi Jesús.

47 Jesús to biro cʉ̃ ca ĩi niirora, Judas, jãa, Jesús buerã pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro mena macʉ̃ra, paʉ bojoca, jaderica pĩiri, yucʉ dʉcari, beju cʉticãri, paia ʉparã, to biri judíos're ca jʉo niirã cʉ̃ja ca tiicojoricarã mena bapa cʉti eawi.

48 Ména, wedejãari majʉ Judas pea, o biro cʉ̃jare ĩiupi Jesús're ca ñeeparãre: —Cʉ̃ wajopuare yʉ ca ũpũgʉ niirucumi. Cʉ̃re mʉja ñeerucu —ĩiupi.

49 To biri Judas, Jesús pʉto eagʉ: —¡Buegʉ mʉ niimite! —ĩiwi. To biro ĩigʉra, cʉ̃ wajopuare ũpũ, cʉ̃re tii añu doti eawi.

50 To biro cʉ̃ ca tiiro, Jesús pea o biro cʉ̃re ĩiwi: —Yʉ mena macʉ̃, mʉ ca tiirʉga dooriquere jĩcãto tiiya —ĩiwi. To biro cʉ̃ ca ĩirora aperã pea doo, Jesús're cʉ̃re ñeewa.

51 To biro cʉ̃ja ca tiirora jĩcʉ̃ jãa mena macʉ̃, cʉ̃ niipĩi tʉ̃a wee amiri, paia wiogʉre pade coteri majʉ amoperore paa taa ñoocã cojowi.

52 To biro cʉ̃ ca tiiro, Jesús pea o biro cʉ̃re ĩiwi: —Mʉ niipĩire ca niiricaropʉra queno cũuña. Niipĩiri mena ca ameri quẽerã niipetirãpʉra, niipĩi menara jĩa ecorucuma.

53 Tii nemorique yʉ ca boojata, yʉ Pacʉre yʉ ca jãiro, “Mee, pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niiri poogaari peti cʉ̃ pʉto macãrã uwamarãre tiicojo yerijãabocumi,” ¿mʉ ĩi majititi?

54 To biro to ca biijata, do biro pee biicãri Ʉmʉreco Pacʉ wederique: “To biro biirucu,” ¿cʉ̃ja ca ĩi owa cũuquĩrique cʉ̃ja ca ĩiricarore birora to biibogajati? —ĩiwi Jesús.

55 Ĩi yapano, o biro ĩi jãiñawi bojocare: —¿Ñee tiirã jee dutiri majʉre ca tiirãre biro niipĩiri, yucʉ dʉcari, jeecãricarã yʉre mʉja ñeerã doojãri? To cãnacã rʉmʉra Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiipʉ yʉ bue niirucujãwʉ. Jĩcãti ʉno peera yʉre ñee, mʉja tiitirucujãwʉ.

56 Biiropʉa, ate niipetirije Ʉmʉreco Pacʉ yee quetire wede jʉgueri maja “O biro biirucu,” cʉ̃ja ca ĩi owaquĩricarore biro to biijato ĩiro bii —ĩiwi. To cõrora jãa, Jesús buerã pea, jãa niipetirãpʉra cʉ̃re jãa duti weocoawʉ.

57 Jesús're ca ñee waaricarã pea, paia wiogʉ Caifás yaa wii, doti cũuriquere ca jʉo buerã, judíos're ca jʉo niirã, cʉ̃ja ca nea poo niiropʉ cʉ̃re ami waaupa.

58 To biro cʉ̃ja ca tiiro, Pedro pea yoaropʉra cʉ̃jare nʉnʉ waa, paia wiogʉ yaa wii macã yepapʉ eacoaupi. Jãa waa, Ʉmʉreco Pacʉ yaa wii coteri maja uwamarã mena ea nuu waaupi, “¿Do biro peti Jesús're cʉ̃ja tii nʉnʉa waamirãti?” ĩi ĩarʉgʉ.

59 Paia ʉparã, ʉparã ca nii majuropeera niipetirã, Jesús're jĩa dotirʉgarã, watoara ĩi buiyeerica wãmeri ama niiupa.

60 To biro ĩi pacarã, watoara paʉ cʉ̃ja ca wedejãa niirije ca nii pacaro, jĩcã wãme ʉno peera bʉaticãupa. Biirique peti pʉarã,

61 o biro ca ĩirã eaupa: —Ania o biro ĩiwi: “Yʉa, Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiire wee batecã, ñucã itia rʉmʉ jirora yʉ queno yapanocã maji,” ĩiwi —ĩi wedejãaupa.

62 To cõrora paia ʉpʉ pea wãmʉ nʉcã, o biro ĩiupi Jesús're: —¿Ñee tiigʉ mʉ yʉʉtiti? ¿Do biro ĩirʉgaro to ĩiti, ano o biirije mʉre cʉ̃ja ca ĩi wedejãarije? —ĩiupi.

63 Jesús pea wedetiupi. To biro cʉ̃ ca biiro, paia wiogʉ pea o biro cʉ̃re ĩiupi: —“Ʉmʉreco Pacʉ, to birora ca caticõa niigʉ wãme mena díámacʉ̃ jãare wedeya,” mʉre yʉ ĩi. ¿Díámacʉ̃ra mʉa, Ʉmʉreco Pacʉ Macʉ̃ Mesías'ra mʉ niiti? —ĩiupi.

64 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Jesús pea o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupi: —Mee, mʉra mʉ ĩi: Yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃re, niipetirijepʉre Ca Doti Tutua Niigʉ cʉ̃ ca duwiro díámacʉ̃ nʉña pee ca duwigʉre, ñucã ʉmʉreco quejero maquẽ bueri bʉrʉripʉ yʉ ca dooro, mʉja niipetirã yʉre mʉja ĩarucu —ĩiupi.

65 To biro cʉ̃ ca ĩirora, paia wiogʉ pea ajia ametʉacoama ĩigʉ, cʉ̃ jutirore tʉ̃a yega, o biro ĩiupi: —Ania, Ʉmʉreco Pacʉre ñañarije peti ii tuticãmi. Ñee peere ĩirã cõro ca wede nemoparãre paʉ jañuro mani ama nemotirucu. Mee, mʉjara ñañarije cʉ̃ ca ĩi tutirijere mʉja tʉo,

66 atere ¿do biro mʉja ĩi tʉgoeñati? —ĩiupi. To biro cʉ̃ ca ĩiro: —Ñañarije cʉ̃ ca ĩi tutirije wapa, ca jĩa ecopʉra niimi —ĩi yʉʉupa.

67 To biro ĩirã, cʉ̃ diámacʉ̃re ʉjeco eo tuu, cʉ̃re ñoje, ñucã aperã cʉ̃re paa, tiirãra,

68 o biro cʉ̃re ĩiupa: —Mʉ, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tiicojoricʉ Mesías ca niigʉa ĩi bʉaya, ¿ñiru mʉre cʉ̃ paajãri? —ĩi epeupa.

69 To biro cʉ̃ja ca ĩi nii ditoye, Pedro pea macã yepapʉra cʉ̃ ca duwirucuro, jĩcõ pade coteri majo cʉ̃ pʉto eari, o biro cʉ̃re ĩiupo: —Mʉ cãa Galilea macʉ̃ Jesús menara mʉ waa yujurucujãwʉ —ĩiupo.

70 To biro cõ ca ĩiro, Pedro pea niipetirã cʉ̃ja ca tʉo cojoro, o biro ĩi ditoupi: —Yʉ majiti nija, ¿ñee ʉnore mʉ ĩiti? —ĩiupi.

71 Jiro jope pee cʉ̃ ca witi waaro, ñucã apeo pade coteri majo cʉ̃re ĩari, o biro ĩiupo, aperã to ca niirãre: —Ani cãa, Nazaret macʉ̃ Jesús menara niirucuwi —cʉ̃jare ĩiupo.

72 Cʉ̃ pea ñucã: —Yee méé yʉ ĩi nija. Yʉ majiti majuropeecã cʉ̃ra —ĩi ditoupi.

73 Ñucã jiro jañuroacã too ca niirã Pedro pʉto doori, o biro cʉ̃re ĩiupa: —Yee méé jãa ĩi. Mʉ cãa, cʉ̃ja mena macʉ̃ra mʉ nii. Mʉ ca wederijepʉra tʉo majiricarora Galilea macãrã cʉ̃ja ca wederijera mʉ wede —cʉ̃re ĩiupa.

74 To biro cʉ̃ja ca ĩiro, cʉ̃ pea ñañarije cʉ̃jare ĩi tuti jañuripʉ: —Yee méé yʉ ĩi “Yʉ majiti,” mʉjare yʉ ĩijãwʉ —cʉ̃jare ĩiupi. To biro cʉ̃ ca ĩi niirora, ãbocʉ wedeupi.

75 To cõrora Pedro pea: “Ãbocʉ cʉ̃ ca wedeparo jʉguero, itiati peti ‘¡Cʉ̃re yʉ majiti!’ mʉ ĩi ditorucu,” Jesús cʉ̃re cʉ̃ ca ĩiriquere tʉgoeña bʉaupi. To cõrora Pedro too ca niiricʉ witi waa, bʉaro tʉgoeñarique pai añuro méé otiupi.