Luke 22 in Waimaha

1 Mee, pan're ca wauarije ca ayiaya manirijere cʉ̃ja ca baari boje rʉmʉ, Pascua ea waaro biiupa.

2 Paia ʉparã, doti cũuriquere ca jʉo buerã, bojocare uwima ĩirã, Jesús're cʉ̃ja ca jĩapa wãmere ama niiupa.

3 To biro cʉ̃ja ca ĩi niiri tabere, Judas Iscariote, Jesús buerã, pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niirã mena macʉ̃rena, cʉ̃ yeripʉ ñaajãa nʉcãupi Satanás.

4 Cʉ̃ pea, paia ʉparãre, to biri Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiire ca coterãre ĩagʉ waari, “Jesús're o biro tiiri cʉ̃re mʉja ca ñeero yʉ tiirucu,” ĩi wede peniupi.

5 Cʉ̃ja pea teere tʉo ʉjea nii: —Wapa tiirica tiiri mʉre jãa tiicojorucu —cʉ̃re ĩiupa.

6 To biri cʉ̃ pea, teere ñeecãri, bojoca cʉ̃ja ca maniri tabe ʉnore ama jʉo waaupi, Jesús're ñee dotirʉgʉ.

7 Pan're ca wauarije ca ayiaya manirije baarica boje rʉmʉre, Pascua macʉ̃ oveja macʉ̃re cʉ̃ja ca jĩari rʉmʉ ca earo,

8 Jesús pea Pedrore, Juan're, o biro cʉ̃jare ĩi cojoupi: —Pascua boje rʉmʉ mani ca baapere queno yuerãja —ĩiupi.

9 To biro cʉ̃jare cʉ̃ ca ĩiro: —¿Noopʉ jãa ca queno yuero mʉ booti? —cʉ̃re ĩi jãiñaupa.

10 To biro cʉ̃ja ca ĩiro, o biro cʉ̃jare ĩi yʉʉupi Jesús: —Macãre piya waarãra mʉja bʉarucu jĩcʉ̃, ocorʉ ca ami waagʉre. Cʉ̃re nʉnʉ waa, cʉ̃ ca jãa waari wiipʉ eari,

11 tii wii ʉpʉre o biro cʉ̃re mʉja ĩirucu: “Buegʉ o biro ĩi jãiñami: ‘¿Dii jawi to niiti, yʉ buerã mena Pascua boje rʉmʉre yʉ ca baapa jawi?’ ĩimi,” cʉ̃re mʉja ĩirucu.

12 To biro mʉja ca ĩiro, jotoa macã jawi, pairi jawi, mee queno yuerica jawipʉre, mʉjare ĩñorucumi. Toopʉ mani ca baapere mʉja quenowa —ĩiupi.

13 To biro cʉ̃ ca ĩi yapanoro waarã, Jesús cʉ̃jare cʉ̃ ca ĩiricarore birora bʉa eaupa. Toopʉ Pascua cʉ̃ja ca baapere quenoupa.

14 Baarica tabe ca earo, Jesús, cʉ̃ buerã, baarique peorica pĩi pʉto ea nuu waaupa.

15 Jesús pea o biro cʉ̃jare ĩiupi: —“¡Yʉ ca bii yaiparo jʉguero bʉaro peti mʉja mena ati Pascua boje rʉmʉre yʉ baarʉgarucuwʉ!

16 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca dotiri cuu ca eaparo jʉguero pʉati yʉ baa nemotirucu,” mʉjare yʉ ĩi —ĩiupi.

17 To biro ĩi, jinirica bapare ami, Ʉmʉreco Pacʉre, “Añu majuropeecã,” ĩi yapano, o biro cʉ̃jare ĩiupi cʉ̃ buerãre: —“Atere amiri, mʉja majurope ameri bato cojoya.

18 Ʉje ocore, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca dotiri cuu ca eaparo jʉguero yʉ jini nemotirucu,” mʉjare yʉ ĩi —ĩiupi.

19 To biro ĩicã ñucã, pan'gare ami, Ʉmʉreco Pacʉre, “Añu majuropeecã” ĩi yapano pee bato noni cojogʉra, o biro cʉ̃jare ĩiupi: —Atea yʉ upʉri nii, mʉja yee ca niipere ĩima ĩigʉ, yʉ ca bii yai bojarije. Yʉre tʉgoeñarã atere tiiya —ĩiupi Jesús.

20 Ñucã baa yapano, cʉ̃ ca tiiricarore birora jinirica bapa cãare amiri, o biro ĩiupi: —Ati bapa, yʉ díi mena, “Ʉmʉreco Pacʉ wãma wãme yʉ tiirucu,” cʉ̃ ca ĩiricarore biro to biijato ĩigʉ, mʉja yee ca niipere yʉ ca bii yai bojape nii.

21 Yʉre ca wedejãa buiyee cõapʉ cãa, ano yʉ menara baa duwimi.

22 Biigʉpʉa, yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃a, “To biro biirucumi,” cʉ̃ ca ĩiricarore birora biigʉ doogʉ yʉ tii. Yʉre ca wedejãa buiyee cõagʉ pea, ñañaro peti biigʉ doogʉ tiimi —ĩiupi Jesús.

23 To biro cʉ̃ ca ĩirora, cʉ̃ja majurope: —¿Ñiru peti cʉ̃ niigʉti, cʉ̃re ca wedejãa buiyee cõapʉ? —ameri ĩi jãiña jʉo waaupa.

24 Cʉ̃ buerã pea ñucã: —¿Niipe mani mena macʉ̃ ca nii majuropeegʉ cʉ̃ niigʉti? —ameri ĩi wede pai niiupa.

25 To biro cʉ̃ja ca ĩiro, Jesús pea o biro cʉ̃jare ĩiupi: —Ʉmʉreco Pacʉre ca majitirã watoare, ati yepa macãrã ʉparã, cʉ̃ja bojocare tutuaro mena doti epema, cʉ̃jare ca doti niirã peera, “Añurijere ca tiirã niima,” cʉ̃jare ĩi wãmeo tiima.

26 Mʉja pea, to biro ca biitiparã mʉja nii. To biro biitirãra, mʉja watoare ca nii majuropeegʉ ca niigʉa, ca wãma maja doogʉre biro cʉ̃ biijato. Ñucã ca dotigʉ cãa, pade bojari majʉre biro pee cʉ̃ niijato.

27 To docare: ¿Ñiru pee cʉ̃ niiti, ca nii majuropeegʉ, ca baa ea nuu waagʉ pee, baariquere ca peo cotegʉ pee? ¿Baariquere peorica pĩi pʉto ca baa duwigʉ pee méé cʉ̃ niiti? Yʉ pea mʉja watoare baarique ca peo cotegʉre biro yʉ nii.

28 Mʉja, ñañaro yʉre ca biiri taberi cãare yʉ menara mʉja niicõa niiwʉ.

29 To biri yʉ Pacʉ, wiogʉ yʉre cʉ̃ ca tiiricarore birora, yʉ cãa, wiorã mʉja ca niiro mʉjare yʉ tiirucu,

30 yʉ ca doti niiri tabepʉ, yʉ mena baa, jini, ñucã Israel yaa pooga macãrã pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niiri punaarire jãiña bejerʉgarã, wiorã cʉ̃ja ca duwiri cũmuroripʉ ea nuu waa, mʉja ca biipere biro ĩigʉ —cʉ̃jare ĩiupi Jesús cʉ̃ buerãre.

31 Ñucã o biro ĩiupi Jesús: —Simón, Simón, tʉoya. Yʉre mʉja ca tʉo nʉnʉjeerijere mʉja ca yerijãaro tiiri, ñañaro tiirʉgʉ jãijãwi Satanás.

32 To biro cʉ̃ ca ĩi pacaro, yʉ pea mʉre yʉ juu bue bojajãwʉ, mʉ ca tʉo nʉnʉjee yerijãatipere biro ĩigʉ. Mʉ pea ñucã tʉgoeña yeri wajoa, yʉre tʉo nʉnʉjee, biigʉ, mʉ yaarãre cʉ̃ja ca tʉgoeña bayiro cʉ̃jare mʉ tiiwa —cʉ̃re ĩiupi.

33 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Simón pea o biro cʉ̃re ĩiupi: —Wiogʉ, yʉa mʉ menara tia cũurica wiipʉ waa, mʉ menara bii yai, ca biipʉra niicãgʉ yʉ bii —ĩiupi.

34 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Jesús pea o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupi: —Pedro, mecʉ̃ra, ãbocʉ cʉ̃ ca wãcãparo jʉguero itiati peti, “ ‘Jesús're yʉ majiti,’ mʉ ĩi ditorucu,” mʉre yʉ ĩi —ĩiupi.

35 Jiro Jesús o biro cʉ̃jare ĩi jãiñaupi: —Wajopoari, wapa tiirica tiiri, dʉpo juti, jeericaro maniro mʉjare yʉ ca tiicojo cojoriquere, ¿jĩcã wãme mʉjare to dʉjacãri? —ĩiupi. To biro cʉ̃ ca ĩiro cʉ̃ja pea: —Dʉjatiwʉ —cʉ̃re ĩi yʉʉupa.

36 To biro cʉ̃ja ca ĩiro, o biro cʉ̃jare ĩiupi: —Mecʉ̃ docare yua, wajopoa ca cʉogʉa, cʉ̃ ami waajato. Wapa tiirica tiiri ca cʉogʉ cãa cʉ̃ jee waajato. Niipĩi ca cʉotigʉa, mʉ jutiro jotoa macãrore noni wapa jeeri, niipĩi wapa tiiya.

37 O biro cʉ̃ja ca ĩi owarique, cʉ̃ja ca ĩiricarore birora yʉrena biirucu: Ñañarã watoapʉ biicã yai waawi. Niipetirije yʉ yee maquẽre cʉ̃ja ca owarique tee ca ĩirore biro ca biipe niiro bii —ĩiupi Jesús.

38 To biro cʉ̃ ca ĩiro, cʉ̃ja pea o biro ĩiupa: —Wiogʉ, ano pʉa pĩi niipĩiri nii —ĩiupa. To biro cʉ̃ja ca ĩiro: —To cõrora ĩiña —cʉ̃jare ĩiupi Jesús.

39 Witi, cʉ̃ ca biirucuricarore biro, Olivos ca wãme cʉtiri buuropʉ waacoaupi Jesús. Cʉ̃ buerã cãa cʉ̃re nʉnʉ waaupa.

40 Toopʉ eagʉ, o biro cʉ̃jare ĩiupi: —Ñañarije ca bii buiyeerijere jãa tiire ĩirã, juu bueya —cʉ̃jare ĩiupi.

41 Cʉ̃ pea, ʉ̃tãga dee cojoricaro ca ñaacũmuro cõro yoaro cʉ̃ja jʉguero waa, juu buegʉ doogʉ, cʉ̃ ãjʉro jupea ména tuetuu ea nuu waaupi.

42 O biro ĩi juu bueupi: —Cáacʉ, mʉ ca boojata, ano ñañaro yʉ ca tamʉopere yʉre ametʉeneña. Biigʉpʉa mʉ ca boori wãme tiiya. Yʉ ca boorore biro méé tiiya —ĩiupi.

43 To biro cʉ̃ ca ĩi juu bue niiri tabera, cʉ̃ ca tʉgoeña tutuaro cʉ̃re tiigʉ eagʉ, jĩcʉ̃ Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macʉ̃ cʉ̃re baua eaupi.

44 Jesús pea ñañaro cʉ̃ ca bii tʉgoeñarique pairije watoara, bʉaro jañuri juu bueupi. Cʉ̃ ca aji puarije oco pea díire biirije bʉcʉ ñaaupe yepapʉre.

45 Juu bue yapano, wãmʉ nʉcã, cʉ̃ buerã pʉto pee waagʉ, bʉaro tʉgoeñarique paima ĩirã ca cãni cũmu waaricarãpʉre eaupi.

46 To biro bii, o biro cʉ̃jare ĩiupi: —¿Ñee tiirã mʉja cãniti? Wãcãri juu bueya, ñañarije ca bii buiyeerijere jãa tiire ĩirã —cʉ̃jare ĩiupi Jesús.

47 Ména Jesús to biro cʉ̃ ca ĩi niirora, paʉ bojoca eaupa. Judas ca wãme cʉtigʉ, cʉ̃ buerã, pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niirã mena macʉ̃ra cʉ̃jare maa jʉgueupi. Cʉ̃ pea, cʉ̃ wajopuare ũpũrʉgʉ Jesús pʉto waaupi.

48 To biro cʉ̃ ca biiro, Jesús pea o biro cʉ̃re ĩi jãiñaupi: —¿Judas, wajopuare ũpũrique mena, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃re mʉ wedejãa cõati? —ĩiupi.

49 Jesús mena ca niirã pea to biro ca biirije ĩari, o biro ĩiupa: —¿Wiogʉ, niipĩiri mena cʉ̃jare jãa quẽeti? —ĩiupa.

50 To cõrora jĩcʉ̃ cʉ̃ja mena macʉ̃, paia wiogʉre pade bojari majʉ amopero díámacʉ̃ nʉña peere paa taa ñoocã cojoupi.

51 To biro cʉ̃ ca tiiro, o biro ĩiupi Jesús: —Tiiticãña. To cõrora tiiya —ĩiupi. To biro ĩi cʉ̃ amoperore padeña, cʉ̃re yʉjʉo, tiicãupi ñucã.

52 To biro tiicã, cʉ̃re ca ñeerã dooricarã paia ʉparã, Ʉmʉreco Pacʉ yaa wii coteri majare, aperã judíos're ca jʉo niirãre, o biro cʉ̃jare ĩiupi Jesús: —¿Ñee tiirã, jĩcʉ̃ jee dutiri majʉre ca ñeerã waarãre biro niipĩiri, yucʉ dʉcari, jeecãri mʉja doojãri?

53 Ʉmʉrecori cõro, Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiipʉ mʉja mena yʉ niirucujãwʉ. Yʉre ñeerʉgarucu mʉja tiitirucujãwʉ. Biiropʉa, mecʉ̃ to biro mʉja ca tiipa tabe ñañarije wiogʉ cʉ̃ ca dotirijere mʉja ca tiiri tabe mʉjare ea —ĩiupi.

54 To cõrora Jesús're cʉ̃re ñee, paia wiogʉ yaa wiipʉ cʉ̃re amicoaupa. Pedro pea yoaropʉ cʉ̃jare nʉnʉupi.

55 Jiro cʉ̃ja pea toopʉre, macã yepa decomacãre pecame cʉ̃ja ca dioro tii pecame pʉto juma ea nuu waaupa. Pedro cãa cʉ̃ja watoa juma ea nuu waaupi.

56 Too cʉ̃ ca juma duwirucuro, jĩcõ pade coteri majo añuro cʉ̃re ĩa, o biro ĩiupo: —Ani cãa, cʉ̃ menara niirucuwi —ĩiupo.

57 To biro cõ ca ĩiro, Pedro pea o biro ĩi ditoupi: —Nomio, yʉa cʉ̃re yʉ majiti —ĩiupi.

58 Ca yoa waatirora ñucã apĩ Pedrore ĩari, o biro ĩiupi: —Mʉ cãa, cʉ̃ja mena macʉ̃ra mʉ nii cã́jí —ĩiupi. Pedro pea o biro cʉ̃re ĩi yʉʉupi: —Cʉ̃ méé yʉ nii nija —ĩiupi.

59 Peeto ca yoa waaro jiro apĩ ñucã o biro cʉ̃re ĩicãupi: —Yee méé yʉ ĩi jĩi, “Ani cãa cʉ̃ menara niijãwi. Ĩañaaqué. Galilea macʉ̃ra niimi” —ĩiupi.

60 To biro cʉ̃ ca ĩiro, Pedro pea o biro ĩiupi: —¡Ñee ʉnore ĩigʉ mʉ ĩiti nija! Yʉ majiti —ĩiupi. Pedro, to biro cʉ̃ ca ĩi niirora, ãbocʉ wedeupi.

61 To cõrora Jesús pea cʉ̃re amojode ĩaupi Pedrore. Cʉ̃re cʉ̃ ca ĩarora, Pedro pea: “Ati ñami, ãbocʉ cʉ̃ ca wedeparo jʉguero, itia tii, ‘Cʉ̃re yʉ majiti,’ mʉ ĩi ditorucu,” cʉ̃re cʉ̃ ca ĩiriquere tʉgoeña bʉaupi.

62 To cõrora too ca niiricʉ witi waa, bʉaro otiupi.

63 Jesús're ca cote niirã pea, ñañaro cʉ̃re ĩi epe, cʉ̃re paa, tii niiupa.

64 Cʉ̃ capere jutiro quejero mena jia biatori, o biro cʉ̃re ĩi jãiñaupa: —Ĩi bʉaya. ¿Nii mʉre cʉ̃ paajãri? —cʉ̃re ĩi epeupa.

65 Ape wãmeri paʉ ñañarije ĩi tutiupa Jesús're.

66 Boeri tabe ca niiro, judíos're ca jʉo niirã, paia ʉparã, to biri doti cũuriquere ca jʉo buerã, nea poori, ʉparã pʉtopʉ Jesús're ami waaupa. Cʉ̃ja pea o biro cʉ̃re ĩi jãiñaupa:

67 —Jãare wedeya. ¿Mʉa, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tiicojoricʉ Mesías mʉ niiti? —cʉ̃re ĩiupa. To biro cʉ̃ja ca ĩiro, Jesús pea o biro cʉ̃jare ĩi yʉʉupi: —“Cʉ̃ra yʉ nii” yʉ ca ĩimijata cãare, díámacʉ̃ mʉja tʉoticu.

68 Mʉjare yʉ ca jãiñamijata cãare, yʉre yʉʉti, yʉre pititi, mʉja biicãcu.

69 Biigʉpʉa, mecʉ̃ mena, yʉ, Ca Nii Majuropeegʉ Macʉ̃, Ʉmʉreco Pacʉ niipetirijepʉre ca doti tutua niigʉ díámacʉ̃ nʉña pee yʉ duwirucu —cʉ̃jare ĩiupi.

70 To biro cʉ̃ ca ĩiro niipetirãpʉra: —¿To docare mʉa, Ʉmʉreco Pacʉ Macʉ̃ mʉ niiti? —cʉ̃re ĩi jãiñaupa. Jesús pea: —Mee, mʉjara “Cʉ̃ mʉ nii,” mʉja ĩi —cʉ̃jare ĩi yʉʉupi.

71 To biro cʉ̃ ca ĩiro tʉorã: —Ñee peere ĩirã cõro paʉ cʉ̃ja ca wede nemorije mani booticu. Mee mani majuropeera, cʉ̃ ca ĩirijere mani tʉo —ameri ĩiupa.