Luke 1 in Tuyuca

1 Niipetire ʉ̃sã watoapʉ wáariguere ĩñarira Jesús “wedera wáaya” jĩĩcorira ʉ̃sãrẽ buewa. Paʉ cʉ̃́ã buerirobirora jóanʉcãrira niiwã.

3 Yʉʉcã ate niipetire Jesús sicatopʉ tiinʉcã́riguere masĩpetidʉgagʉ ãñurõ buewʉ. Teero tiigʉ́, Teófilo, yʉʉ teeré jóaa,

4 mʉʉrẽ ãpẽrã́ bueriguere “diamacʉ̃́rã niiã” jĩĩmasĩdutigʉ.

5 Herodes Judea dita macãrã õpʉ̃ niiritore, sĩcʉ̃ pai Zacarías wãmecʉtigʉ niiyigʉ. Cʉ̃ʉ̃ Abíaya põna macʉ̃ niiyigʉ. Cʉ̃ʉ̃ nʉmo Isabel wãmecʉtiyigo. Coo Aarón pãrãmeõ niinʉnʉsego niiyigo.

6 Cʉ̃́ã pʉarã́pʉra Cõãmacʉ̃ ĩñacorore basocá ãñurã́ niiyira. Cʉ̃ʉ̃ dutirére ãñurõ tiiyíra. Teero tiirá, basocá cʉ̃́ãrẽ “wapa cʉoóya” jĩĩmasĩriyira.

7 Cʉ̃́ã põnamaníyira. Isabel põnamanígõno niiyigo. Cʉ̃́ã bʉtoá niiyira.

8 Sicabʉreco Zacarías pai paderé padegʉ tiiyígʉ Cõãmacʉ̃wiipʉ. Cʉ̃ʉ̃ya põna macãrã paderé bʉrecori niiyiro.

9 Paiá tiirucúrobirora sĩcʉ̃rẽ beseyira sitiaãñúre sóegʉdʉre. Tiibʉrecore Zacaríare beseyira. Teero tiigʉ́, cʉ̃ʉ̃pe Ãñurí Tatia pʉto macã tatiapʉ sóegʉ sããwayigʉ.

10 Sóeritono niirĩ, niipetira basocá sopepʉ́ Cõãmacʉ̃rẽ sãĩrã́ tiiyíra.

11 Sĩcʉ̃ ángele cʉ̃ʉ̃rẽ bauáyigʉ. Cʉ̃ʉ̃ sóemʉõcoro diamacʉ̃́pe nucũyigʉ.

12 Zacarías cʉ̃ʉ̃rẽ ĩñagʉ̃, ʉcʉájõãyigʉ. Bayiró cuiyigʉ.

13 Ángele cʉ̃ʉ̃rẽ jĩĩyigʉ: —Cuirijãña, Zacarías. Cõãmacʉ̃ mʉʉ sãĩrére tʉoi. Mʉʉ, mʉʉ nʉmo Isabelmena sĩcʉ̃ põnacʉtíadacu. Cʉ̃ʉ̃rẽ Juan wãme tuuya.

14 Mʉʉ cʉ̃ʉ̃mena bayiró ʉsenigʉ̃dacu. Paʉ cʉ̃ʉ̃ bauári, ʉseniãdacua.

15 Cõãmacʉ̃ ĩñacoropʉre bʉ́ri niigʉ̃́ mee niigʉ̃daqui. Vinorẽ, sibiorére sĩnirígʉdaqui. Cʉ̃ʉ̃ paco páatipʉra Espíritu Santo cʉ̃ʉ̃mena niitoagʉdaqui.

16 Paʉ Israelya põna macãrã Cõãmacʉ̃ cʉ̃́ã Õpʉ̃rẽ padeodúrirare padeorí tiigʉ́daqui sũcã.

17 Marĩ Õpʉ̃ sʉguero jeagʉdaqui. Elías tiiróbiro Espíritu Santo tutuare cʉogʉ́daqui. Teeména pacʉsʉ̃mʉãrẽ cʉ̃́ã põnamena ãñurõ niirecʉtiri tiigʉ́daqui. Netõnʉcã́rãrẽ basocá ãñurã́ tiiróbiro wãcũrĩ tiigʉ́daqui. Basocáre “marĩ Õpʉ̃rẽ ãñurõ niiyueya” jĩĩgʉ̃daqui, jĩĩyigʉ.

18 Cʉ̃ʉ̃ teero jĩĩrĩ, Zacarías sãĩñáyigʉ: —¿Deero tii yʉʉ masĩgʉ̃dari mʉʉ yʉʉre jĩĩrére? Yʉʉ bʉcʉ niiã. Yʉʉ nʉmocã bʉcʉó niiyo, jĩĩyigʉ.

19 Ángele cʉ̃ʉ̃rẽ yʉʉyigʉ: —Yʉʉ Gabriel niiã Cõãmacʉ̃ pʉto macʉ̃. Cʉ̃ʉ̃ yʉʉre ticodiocoawĩ, mʉʉrẽ queti wededutigʉ.

20 Yʉʉ jĩĩrére mʉʉ padeoría. Teero tiigʉ́, wedesemasĩhẽgʉ̃ pʉtʉágʉdacu. Yʉʉ jĩĩrõbirora wáaadacu. Tee niipetire wáari siropʉ, wedesegʉdacu, jĩĩyigʉ.

21 Cʉ̃́ã wedesera tiirí, basocápe Zacaríare yuera tiiyíra. Cʉ̃ʉ̃ Cõãmacʉ̃wiipʉ pearí, ĩñamanijõãyira.

22 Cʉ̃ʉ̃ witijeagʉ, wedesemasĩriyigʉ. “Cõãmacʉ̃wiipʉ apeyenó cʉ̃ʉ̃rẽ bauáajĩyu”, jĩĩyira. Wãmorĩmena cʉ̃́ãrẽ wẽ́ẽtuyigʉ. Wedesemasĩhẽgʉ̃ pʉtʉáyigʉ.

23 Paiá paderé bʉrecori petirí, cʉ̃ʉ̃ya wiipʉ coecópʉtʉayigʉ.

24 Too síro cʉ̃ʉ̃ nʉmo Isabel niipacó niinʉcãyigo. Sicamoquẽñe muĩpũrã “wiipʉ́ niijãgõda” jĩĩyigo.

25 Coo wãcũyigo: “Cõãmacʉ̃ yʉʉ põnamanígõ niiãrigore tiiápuawĩ. Basocá teero ĩñacõãrĩ jĩĩgʉ̃, yʉʉre ãñurõ tiii”, jĩĩyigo.

26 Seis muĩpũrã Isabel niipacó niirṍ netõyíro. Cõãmacʉ̃ ángele Gabrielre Nazaretpʉ ticodiocoyigʉ. Nazaret Galilea ditapʉ niiã.

27 Sĩcõ ʉ̃mʉmena niiñahẽgõrẽ queti wededutiyigʉ. Õpʉ̃ David pãrãmi niinʉnʉsegʉmena José wãmecʉtigʉmena wãmosíagodo tiiyígo. Coo wãmecʉtiyigo María.

28 Ángele coo niirṍpʉ sããwa, ãñudutiyigʉ: —Sã́ã. ¿Niiĩ mʉʉ? Marĩ Õpʉ̃ mʉʉrẽ “ãñurõ tiigʉ́da” jĩĩãwĩ. Cʉ̃ʉ̃ mʉʉmena niiĩ, jĩĩyigʉ.

29 Ángele jĩĩrére tʉogó, bayiró wãcũyigo. “¿Deero jĩĩdʉgaro tiigári cʉ̃ʉ̃ ãñudutire?” jĩĩ wãcũyigo.

30 Ángele jĩĩyigʉ: —Cuirijãña, María. Mʉʉ Cõãmacʉ̃ ãñurõ tiirére bʉaa.

31 Teero tiigó, mʉʉ niipacó pʉtʉágodacu. Sĩcʉ̃ põnacʉtígodacu. Cʉ̃ʉ̃ wãmecʉtigʉdaqui Jesús.

32 Cʉ̃ʉ̃ ãpẽrã́ nemorṍ ʉpʉtí macʉ̃ niigʉ̃daqui. “Cõãmacʉ̃ ʉ̃mʉã́se niigʉ̃́ macʉ̃ niiĩ”, jĩĩnogʉ̃daqui. Õpʉ̃ David cʉ̃ʉ̃ ñecʉ̃ niisotoapeogʉre tiirírobiro Cõãmacʉ̃ cʉ̃ʉ̃rẽ Õpʉ̃ cṹũgʉ̃daqui.

33 Israelya põna macãrãrẽ dutirucujãgʉ̃daqui. Cʉ̃ʉ̃ dutiré petirícu, jĩĩyigʉ.

34 María ángelere sãĩñáyigo: —¿Deero wáabogari ate? Yʉʉ manʉ manigṍ niiã, jĩĩyigo.

35 Ángele coore yʉʉyigʉ: —Espíritu Santo mʉʉpʉre diijeágʉdaqui. Cõãmacʉ̃ ʉ̃mʉã́se macʉ̃ tutuare mʉʉpʉre õmebʉrʉá tiiróbiro diiáti, tuubiáadacu. Teero tiigʉ́, mʉʉ macʉ̃ ãñugʉ̃́ “Cõãmacʉ̃ macʉ̃ niiĩ” jĩĩnogʉ̃daqui.

36 Mʉʉya wedego Isabel sĩcʉ̃ põnacʉtígodaco, bʉcʉó niipaco. “Põnamanígõno niiyo”, jĩĩmiwã basocá. Seis muĩpũrã wáaa, coo wĩmʉ bʉaári siro.

37 Cõãmacʉ̃rẽ tiimasĩ́hẽreno maniã, jĩĩyigʉ.

38 María jĩĩyigo: —Yʉʉ Cõãmacʉ̃rẽ padecotego niiã. Cõãmacʉ̃ mʉʉ jĩĩrõbirora yʉʉre tiiáro, jĩĩyigo. Ángele coo pʉto niiãrigʉ wáajõãyigʉ.

39 Teebʉrecorire María boyeromena wáajõãyigo Judea ditapʉ. Ʉ̃tãyucʉ watoa niirí macãpʉ jeayigo.

40 Toopʉ́ jea, Zacaríaya wiipʉ sããwa, Isabelre ãñudutiyigo.

41 Tee ãñudutire tʉorí, coo macʉ̃ páatipʉ sãñagʉ̃́ cãmeñayigʉ. Isabelmena Espíritu Santo niiyigʉ.

42 Teero tiigó, coo bayiró bʉsʉrémena wedeseyigo: —Niipetira numiã nemorṍ Cõãmacʉ̃ mʉʉrẽ ãñurõ tiii. Mʉʉ macʉ̃cãrẽ ãñurõ tiii.

43 Yʉʉ bʉ́ri niigṍ niipacari, mʉʉ yʉʉ Õpʉ̃ paco yʉʉre ĩñagõ atiayu.

44 Yʉʉ mʉʉ ãñudutirere tʉorí, yʉʉ macʉ̃ páatipʉ sãñagʉ̃́ ʉseniremena cãmeñaãti.

45 Cõãmacʉ̃ mʉʉrẽ jĩĩrirobirora “wáaadacu” jĩĩ padeoyú mʉʉ. Ateména Cõãmacʉ̃ mʉʉrẽ ʉsenirĩ tiiquí, jĩĩyigo.

46 María jĩĩyigo: “Yʉʉ Õpʉ̃rẽ ‘ãñuniã mʉʉ’ jĩĩ, ʉsenire ticoa.

47 Cõãmacʉ̃ yʉʉre netõnégʉ̃mena bayiró ʉsenigõ niiã.

48 Yʉʉ bʉ́ri niigṍrẽ Cõãmacʉ̃ beseyi. Mecʉ̃ãmena niipetira yʉʉre ‘Cõãmacʉ̃ ãñurõ tiiyí coore’ jĩĩãdacua.

49 Cõãmacʉ̃ niipetire tiimasĩ́gʉ̃ yʉʉre ãñurére tiiyí. Cʉ̃ʉ̃ ãñuré dícʉre tiiquí.

50 Cʉ̃ʉ̃rẽ quioníremena ĩñarã́rẽ bóaneõrucujãgʉ̃daqui.

51 Cʉ̃ʉ̃ tutuaremena pee ãñuré tiii. Basocá ‘ʉ̃sã ãpẽrã́ nemorṍ niiã’ jĩĩ wãcũrã́rẽ cõãjãqui.

52 Õpãrã́ duirépĩrĩpʉ duiráre cõãjãqui. Bʉ́ri niirã́pere ʉpʉtí macãrã niirĩ tiiquí.

53 Jʉabóarare pee ãñuré ticoqui. Pee cʉoráre ticoripacʉ, pʉtʉawadutiqui.

54 Israelya põna macãrã cʉ̃ʉ̃rẽ padecoterare tiiápuqui. Cʉ̃́ãrẽ wãcũjĩgʉ̃, bóaneõqui.

55 Marĩ ñecʉ̃ Abrahamrẽ, teero biiri niipetira cʉ̃ʉ̃ pãrãmérã niinʉnʉserare ‘tiiápugʉda’ jĩĩrigʉ niiwĩ”, jĩĩyigo María.

56 María ĩtĩã́rã muĩpũrã coo pʉtopʉ pʉtʉáyigo. Too síro cooya wiipʉ coecópʉtʉayigo.

57 Isabel põnacʉtírito jeari, coo macʉ̃ bauáyigʉ.

58 Cooya wii pʉto niirã́, cooya wedera Cõãmacʉ̃ coore ãñurõ bóaneõrigue quetire tʉorá, coore ʉseniapuyira.

59 Ocho bʉrecori cʉ̃ʉ̃ bauári siro, cʉ̃ʉ̃ cõnerígʉ yapa macã caseróre widecõã́rã jeayira. Cʉ̃ʉ̃ pacʉ tiiróbiro Zacarías tuudʉgamiyira.

60 Cʉ̃ʉ̃ paco cʉ̃́ãrẽ jĩĩyigo: —Niiria. Cʉ̃ʉ̃ Juan wãmecʉtigʉdaqui, jĩĩyigo.

61 Cʉ̃́ãpe: —Mʉʉya wedera teero wãmecʉtira maniĩ́ya, jĩĩyira.

62 Cʉ̃ʉ̃ pacʉre wãme sãĩñárã, wẽ́ẽtuyira.

63 Cʉ̃ʉ̃pe sicapĩ jóaripĩ sãĩyígʉ. Tiipĩpʉ “Juan wãmecʉtigʉdaqui” jĩĩ jóayigʉ. Niipetira teeré ĩñamanijõãyira.

64 Máata Zacarías wedesejõãyigʉ sũcã. Cõãmacʉ̃rẽ ʉsenire ticoyigʉ.

65 Cʉ̃ʉ̃ teero tiirí, cʉ̃́ãya macã pʉto niirã́ cuipetijõãyira. Niipetiro too Judea dita ʉ̃tãyucʉ watoapʉ macãrã teero wáariguere wedeseyira.

66 Niipetira teeré tʉorá bayiró wãcũyira. —Cʉ̃ʉ̃ wĩmagʉ̃ bʉcʉ niigʉ̃, ¿deero niigʉ̃́no niigʉ̃dari? jĩĩyira. Cõãmacʉ̃ tutuare Juanména niiyiro.

67 Cʉ̃ʉ̃ pacʉ Zacaríamena Espíritu Santo niiyigʉ. Teero tiigʉ́, Cõãmacʉ̃ wededutirere wedeyigʉ. Biiro jĩĩyigʉ:

68 “Cõãmacʉ̃rẽ ʉsenire ticoco. Cʉ̃ʉ̃ marĩ Israelya põna macãrã Õpʉ̃ niiĩ. Marĩ cʉ̃ʉ̃ beserirare netõnégʉ̃ atii. Marĩrẽ tiiápurucujãĩ mée.

69 Marĩrẽ netõnégʉ̃dʉ tutuagʉre ticodiocoqui. David cʉ̃ʉ̃rẽ padecotegʉ pãrãmi niinʉnʉsegʉ niiqui.

70 Tíatopʉ ‘teero tiigʉ́da’ jĩĩyigʉ. Teeré profetas ãñurã́ jóarira niiwã.

71 Cõãmacʉ̃ niipetira marĩ wãpãrãrẽ, marĩrẽ ĩñatutirare cãmotá, marĩrẽ netõnébosagʉdaqui.

72 Marĩ ñecʉ̃sʉ̃mʉãrẽ ‘mʉ́ãrẽ bóaneõgʉ̃da’ jĩĩyigʉ. Cʉ̃́ãrẽ ‘ãñurõ tiigʉ́da mʉ́ãrẽ’ jĩĩrigue ãñurére acabóriqui.

73 Cõãmacʉ̃ too síro tiiádarere wedeyigʉ Abraham marĩ ñecʉ̃rẽ. ‘Biiro tiigʉ́da’ jĩĩyigʉ:

74 ‘Mʉ́ãrẽ ĩñatutirare cãmotá, mʉ́ãrẽ netõnébosagʉdacu. Yʉʉ teero tiirí, mʉ́ã cuiro manirṍ yʉʉ dutirére tiimasĩ́ãdacu.

75 Bʉ́recoricõrõ yʉʉ ĩñacoropʉ ãñuré tiiádacu’, jĩĩyigʉ Cõãmacʉ̃.

76 Macʉ̃, mʉʉrẽ basocá ‘Cõãmacʉ̃ ʉ̃mʉã́sepʉ niigʉ̃́yagʉ profeta niiĩ’ jĩĩãdacua. Mʉʉ marĩ Õpʉ̃ atiadari sʉguero, maarẽ quẽnosʉguérobirora quẽnosʉguégʉ niigʉ̃dacu.

77 Mʉʉ Cõãmacʉ̃ beserirare cʉ̃́ã ñañaré tiirére Cõãmacʉ̃rẽ acabóre sãĩdutígʉdacu. Teeména Cõãmacʉ̃ netõnérere cʉ̃́ãrẽ masĩrĩ tiigʉ́dacu.

78 Cõãmacʉ̃ marĩrẽ bóaneõremena ĩñagʉ̃́ niijĩgʉ̃, marĩrẽ netõnégʉ̃dʉre ticodiocogʉdaqui. Muĩpũ mʉãatiro tiiróbiro niigʉ̃daqui cʉ̃ʉ̃ marĩrẽ.

79 Marĩ naĩtĩãrõpʉ niirã́biro niiã. Pecamepʉ wáaborira niiã. Cʉ̃ʉ̃ bóecoremena marĩrẽ ãñurõ niirecʉtire ẽñogʉ̃́daqui”, jĩĩyigʉ Zacarías.

80 Wĩmagʉ̃ bʉcʉájõãyigʉ. Jõõpemena Cõãmacʉ̃rẽ padeomʉ́ãnʉcãyigʉ. Basocá manirṍpʉ niisodeaatiyigʉ. Toopʉ́re niituyigʉ, tée Israelya põna macãrãrẽ cʉ̃ʉ̃ wedenʉcãritopʉ.