Luke 7 in Tenharim

1 Imombe'upavirẽ g̃a pe Jesus'ga hoi g̃a hugwi ogwovo cidade de Cafarnaum me.

2 Pevo soldados'g̃a nduvihava'ga ruvi judeu'garũive'ga romano'ga. Gapyrive'ga itetirũa. Omano g̃werĩ ga. Soldados'g̃a nduvihava'ga ga arõhetei.

3 Nurã Jesus'ga rura kwahavame Cafarnaum me ga ei xava'eve'g̃a pe: —Peho ti Jesus'ga pyri. Pe'ji ti ga pe tuhu ti ga jipyrive'ga pyri karugwara mombiga ga hugwi, ei ga xava'eve'g̃a pe.

4 A'ero xava'eve'g̃a hoi Jesus'ga pyri ovahema javo ga pe: —“Tuhu ti ga,” ei soldados'g̃a nduvihava'ga nde ve. “Tuhu ti ga jipyrive'ga pyri karugwara mombiga ga hugwi,” ei ga nde ve, ei xava'eve'g̃a Jesus'ga pe. Eho tuhẽ ti a'ero, e'i hete xava'eve'g̃a Jesus'ga pe. Emombo ti karugwara gapyrive'ga hugwi. A'ereki ga pyry hete soldados'g̃a nduvihava'ga.

5 Pyry hete ga nhandere'yja'g̃a pe g̃a arõheteavo g̃a nderekokatuavo. Ga oapouka onga nhandejatykahava, ei xava'eve'g̃a Jesus'ga pe.

6 A'ero Jesus'ga hoi g̃a ndupi tahepia ti ga javo. Ovahẽ g̃werĩ ga soldados'g̃a nduvihava'ga ronga pe. Kiro soldados'g̃a nduvihava'ga ei g̃a pe – kiroki g̃a ojikoty'a ga pavẽi – g̃a pe ga ei g̃a mondouka Jesus'ga rovatiamouka. —Peho ti Jesus'ga rovatiamo, ei ga g̃a pe. Pe'ji ti ga pe: “Omondo soldados'g̃a nduvihava'ga onhi'ig̃agwera nde ve. Ga e'i: ‘Jipojykaharetero nde ereko huvihavamo ji hohe. Nurã po ti nde nderejori ji pyri nehẽ hamo.

7 Ji tuhẽ ndahoa'uvi nde pyri nde huvihavuhuro g̃waramo ji hohe. Irupeuhu ti embuhu epopoakara nhironga pe imombiguka karugwara jijipyrive'ga hugwi. A'ero po ti ga nhimohig̃atui nehẽ.

8 Akwaha ji ndepopoakara mondoa irupeuhu. A'ereki na jitehe ji amondo soldados'g̃a jipi. Jiruvihava'ga ji mondoi no nahanahã eapo javo. A'ero ji rekoi ganhi'ig̃a rupi. Jihi soldados'g̃a nduvihavamo ako no. Ojipe'ga pe ji ei: Eho nahanahã japovo pevo ji ve. A'ero ga hoi okovo nhinhi'ig̃a rupi. Ojipe'ga pe ji ei: Ejo nahanahã japovo avo ji ve. A'ero ga ruri okovo nhinhi'ig̃a rupi. Jijipyrive'ga pe ji ei: Nahã eapo. A'ero ga japoi,’ ei ga.” A'ea ti pe'ji Jesus'ga pe, ei soldados'g̃a nduvihava'ga g̃a pe imondovouka onhi'ig̃agwera.

9 A'ero g̃a hoi okovo ganhi'ig̃a rupi Jesus'ga rovatiamo. G̃a omombe'u pa ganhi'ig̃agwera Jesus'ga pe. Ganhi'ig̃agwera renduvame Jesus'ga nhimomby'ai. Opyryrỹ Jesus'ga. Pevove'g̃a pe – kiroki g̃a oho ga rupi onhimongyavo – g̃a pe Jesus'ga ei: —Soldados'g̃a nduvihava'ga ojiko hete tuhẽ ji rehe! Jire'yja'g̃a hohe israelitas'g̃a hohe ga ojiko ji rehe! a'e ji pe me, ei Jesus'ga.

10 Kiroki g̃a ojikoty'a soldados'g̃a nduvihava'ga pavẽi – g̃ahã jivyra'javi soldados'g̃a nduvihava'ga ronga pe. Ovahemame g̃a gapyrive'ga repiagi. Onhimohig̃atua'ja ga!

11 Aerẽ Jesus'ga hoi cidade de Naim me. Garemimbo'ehara'g̃a hoi ga rupi. Ojipe'g̃a hoi ga rupi no he'yjuhuve'g̃a.

12 Ovahẽ g̃werĩ ga cidade apoa pe portão pe. Nanime ojipe'g̃a ivojave'ga ra'oa rerohoi pea rupi cidade hugwi Jesus'ga rovatiamo. Gweroho g̃a ivojave'ga ra'oa gakupeupava pype titỹ ti javo. Oho hẽa g̃a ndupi ivojave'ga yhẽa. Ga tehe ko hẽara'yramo. A'ero kiro hẽa tehe hẽa rekoi aherembirekokwerahẽa. He'yjuhuve'g̃a oho hẽa rupi cidade hugwi.

13 Hepiagame Jesus'ga nhandepojykaharete'ga hẽa porogwetygi. A'ero ga ei hẽa pe: —Terejehe'oa'javi.

14 Hẽara'yra'ga pyri ga hoi opokoga gakupeupava rehe. Nurã gara'oa rerohohara'g̃a heropytai o'ama. —Tapihã, ei ga ivojave'ga pe. A'e ji nde ve: Evy! ei Jesus'ga.

15 A'ero ga vyri onhi'ig̃a oina okwerava'java. Jesus'ga okwerava'jave'ga mondo gayhẽa pe.

16 Okyhyji hete pa pevove'g̃a onhimomby'avo ga repiagame. A'ero g̃a Tupana'ga mbohetei. A'ereki g̃a e'i ojohupe Jesus'ga mombe'gwovo: —Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharuhu'ga ruri kiro ojipiuka nhande pyteri pe upa, ei g̃a. Nahã Tupana'ga nhande pokogi, ei g̃a.

17 A'ero g̃a Jesus'ga mombe'umbe'ukatui jara'g̃a pe garembiapoa reheve Jesus'ga ga mbogwerava'javi javo. Nahã Judéiapeve'g̃a hendupavi Jesus'ga mombe'ua Judéia rembeyvyripeve'g̃a pavẽi.

18 Aerẽ João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a Jesus'ga mombe'upavi João Batistava'ea pe. Jesus'ga rembiapoa garemimonhimomby'ava'ea g̃a imombe'ui ahe ve no.

19 A'ero João Batistava'ea mokonha'g̃a mbuhurukari ojipyri g̃wemimbo'ehara'g̃a. G̃a pe ahe ei: —Peho ti Jesus'ga pyri. Pe'ji ti ga pe: “Ymyahũ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea imombe'ui aerẽ po ti Tupana'ga remimbuhurukara'ga ruri nhande pyri nehẽ javo. Ma'g̃a po ahe omombe'u ymyahũ? Mara'ngu po ndehe? Mara'ngu po ojipe'ga? Nahã ore ei aheremimombe'uhara'ga rurapota.” A'ea mombe'gwovo katu ti pe'ji Jesus'ga pe: “Marãi nde a'ero?” ei João Batistava'ea mokonha'g̃a pe g̃wemimbo'ehara'g̃a pe.

20 —Kwa, ei g̃a. A'ero g̃a hoi ogwovo Jesus'ga pyri ovahema. —João Batista'ga ore mondoukari nde pyri, ei g̃a Jesus'ga pe. Ga e'i ore ve: “Pe'ji ti Jesus'ga pe: ‘Ymya Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea imombe'ui aerẽ po ti Tupana'ga remimbuhurukara'ga ruri nhande pyri nehẽ javo. Ma'g̃a po ahe omombe'u ymyahũ? Mara'ngu po ndehe? Mara'ngu po ojipe'ga? Nahã ore ei aheremimombe'uhara'ga rurapota.’ Nahã ti pe'ji Jesus'ga pe,” ei João'ga ore ve ore mondouka nde pyri, ei mokonha'g̃a Jesus'ga pe.

21 Emo Jesus'ga nomondoi ve onhi'ig̃a João Batistava'ea pe. Oapo na'ẽ ga ahemonhimomby'ava'ea. Oapo ga ikwahavuka João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a pe a'ea ti pemombe'u João'ga pe javo. Kiro Jesus'ga imombigi karugwara he'yjuhuve'g̃a hugwi. Ojipe'g̃a pe hahy hete. G̃a hugwi ga imombipavi karugwaretea. Anhag̃a ga g̃a mbojipe'ai ojipe'g̃a hugwi no. Heakwagweve'g̃a ga g̃a moma'eg̃atuhetei he'yive'g̃a.

22 Kiro Jesus'ga ei mokonha'g̃a pe João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a pe: —Pejivyra'ja ti pejigwovo João Batista'ga pyri. Pemombe'u ti ga pe penhimbiepiaga penhimienduva. Pe'ji ti ga pe imombe'gwovo: “Oma'eg̃atu kiro heakwagweve'g̃a okovo. Opo'ag̃atu kiro ipyka'naka'nauhũve'g̃a ogwovo katu. Oka'ẽ g̃ajagwa ijaijauhuve'g̃a hugwi. G̃wendu katu kiro japyakware'ỹve'g̃a okovo. Okwera tuhẽ omanove'g̃a kiro okovo. Imbatere'ỹve'g̃a g̃wendu kiro pyryva'ea Jesus Cristo'ga mombe'ua.” A'ea nhaporemo ti pemombe'u João Batista'ga pe. A'ea Jesus'ga ei ikwahavuka ga pe Jesus'ga ko Tupana'ga remimbuhurukara'ga javo – kiroki ga Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharava'ea omombe'u ymyahũ.

23 —“Pyry hete ga pe – kiroki ga ndojikopigi ji rehe.” A'ea ti pe'ji João Batista'ga pe, ei Jesus'ga mokonha'g̃a pe João Batistava'ea remimbo'ehara'g̃a pe.

24 A'ero g̃a hoi javo katu João Batistava'ea pe. G̃a horẽ Jesus'ga ei pevove'g̃a pe he'yjuhuve'g̃a pe João Batistava'ea mombe'gwovo. Ga e'i: —Ymya'ĩ pe peho ongae'ỹi me. Pevo pe pehepia João Batista'ga. Marãi pe pejiyvyteri pe pea rupi pejigwovo garepiaga renonde? Pe'e po pe: “Xaho hepiaga nhungwava – kiroki okooko'iuhu yvytua remimbotarimova'ea rehe onhimbovavaguka yvytua pe.” Pe ndape'ji tuhẽ reki a'ea. A'ereki João Batista'ga ko nhungwava ja rũi. Ga ndokondoko'iuhui ojipe'g̃a remimbotarimova'ea rehe. Ga ko onhimboita Tupana'ga rehe, ei Jesus'ga pevove'g̃a pe.

25 —Marãi pe a'ero pejiyvyteri pe garepiaga renonde? Pe'e po pe: “Xaho ga repiaga – kiroki ga omongi tapy'ynhapipyryva. Gweroho pa po itambere'ia gapira.” A'ea pe ndape'ei oji'i, ei Jesus'ga. A'ereki João Batista'ga ndokohetei mbatera rehe. Ji rendu ti! João Batista'ga nomongi tapy'ynhapipyryva. Kiroki g̃a omongi ikatuheteva'ea – g̃ahã u huvihavuhu'g̃a nonga pype. He'yjuhu g̃ambatekatua no.

26 —Marãi pe a'ero pejiyvyteri pe? Pe'e po pe: “Xaho Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga repiaga.” A'ea pe ekatui, ei Jesus'ga. Kiro ji ei pe me: João Batista'ga ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'ga tuhẽ. Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharuhu'ga jate rũi ko ga, ei Jesus'ga g̃a pe.

27 —Ymyahũ Tupana'ga okwatijaruka ahe ve João Batista'ga mombe'gwovo hako ga po ti nhinhi'ig̃a mombe'ui nehẽ javo, ei Jesus'ga. Aherembikwatijara e'i: “Nahã Tupana'ga ei Cristo'ga pe: ‘Nde renonde po ti ji ga mondoi imombe'uuka nhinhi'ig̃a nehẽ. Tomboavujikwe ti ga nderura renonde,’ ei Tupana'ga,” e'i aherembikwatijara, ei Jesus'ga.

28 —Ag̃wamo Tupana'ga rembiepiakatuhava. Ag̃wamo po ti Tupana'ga he'yjuhuve'g̃a nduvihavuhuhete'ga nehẽ, ei Jesus'ga. A'e ji pe me: João Batista'ga ko koji'i huvihava ymyahũva'ea hohe pa. Emo ag̃wamove'g̃a reki Tupana'ga rembiepiakatuhara'g̃a ko koji'i huvihava João Batista'ga hohe. Kiroki g̃apyteripeve'g̃a huvihava rũi – g̃a vehevi koji'i huvihava João Batista'ga hohe, ei Jesus'ga g̃a pe.

29 Jesus'ga nhi'ig̃a rendupavame g̃a ei Tupana'ga pe itambere'ia mono'õhara'g̃a pavẽi: —Ndehe ko erekwaha hete epyryvamo João Batista'ga mbuhua ore pyri te'i ti ga g̃a pe javo. A'ea g̃a ei. A'ereki g̃a onhimobatizauka João Batistava'ea pe opohia okote'varuhua hugwi ahe erame.

30 Fariseus'g̃a ki a'e te judeus'g̃a mbo'ehara'g̃a pavẽi nohendukatui João Batistava'ea nhi'ig̃a ikwahapotare'yma Tupana'ga remimbotarimova'ea ojive. A'ereki g̃a nonhimobatizaukari ahe ve opohire'yma okote'varuhua hugwi.

31 —Marã po ti ji ei pe me ag̃wamova'ea pe a'ero nehẽ? ei Jesus'ga. Gara ja pe ndekoi a'ero? ei ga.

32 Kiro ji pe mombe'ui pe me. Tayri'g̃a ja ko pe ndekoi. Oapy tayri'g̃a ima'ẽhai pe feira pe. A'ero g̃a hapukai ojohupe. Onhi'ig̃a mondovo g̃a ei: “Oropy ore jiru'a pe me xajory ti nhanerembirekoa rehe javo. Pe ki a'e te ndapeyrerupypotari henduvame. Xajehe'o ti nhanenhikamombava rehe, oro'e ore pe me. A'ero ore jehe'oi. Pe ki a'e te ndapejehe'oi ore pyri. A'ereki pe ndapepotariuhu.” Nahã tayri'g̃a ei ojohupe, ei Jesus'ga.

33 —Tayri'g̃a ja pe ndekoi. A'ereki pe pe'epe'e João Batista'ga pe jipi. A'ereki ga rurame pe pyri ga ndo'uahivuhui mbatera vinho reheve tambohete ti ji Tupana'ga javo, ei Jesus'ga. A'ero pe epe'ei ga mombe'gwovo: “Anhag̃a opyhy ga.” Nahã pe João Batista'ga mombe'ute'varuhui ga arõe'yma, ei Jesus'ga g̃a pe.

34 —Tayri'g̃a ja pe ndekoi. A'ereki pe pe'epe'e ji ve no, ei Jesus'ga g̃a pe. Yvyakotyva'ero yvagipeva'ero ji ajo pe pyri mbatera i'gwovo vinho i'gwovo no. A'ero pe epe'ei ji mombe'gwovo: “Ehepia Jesus'ga! O'uheteuhu ga. Ga ko heagwyryve'ga vinho i'gwovo,” pe'e pe ji ve, ei Jesus'ga. “Kiroki g̃a omono'õ itambere'ia governo pe ite'varuhuve'g̃a – g̃a pavẽi Jesus'ga ojikoty'a ojipe'g̃a pavẽi no okote'varuhuve'g̃a pavẽi,” pe'e pe. Nahã pe euhui ji mombe'gwovo ji arõe'yma, ei Jesus'ga.

35 —Ojipe'g̃a ndekokatua repiaga g̃waramo nhande ei: Tupana'ga reki okwahavuka g̃a pe g̃a mongokatuavo, ei Jesus'ga. Ojipe'g̃a ndekote'varuhua repiaga g̃waramo nhande ei: Tupana'ga rũi omongo g̃a ite'varuhua rehe, ei Jesus'ga g̃a mbo'eavo.

36 Aerẽ Simão'ga fariseu'ga ei Jesus'ga pe: —Ejo ti nhironga pype i'gwovo ji pyri. —Kwa, ei Jesus'ga. A'ero Jesus'ga hoi ga rupi garonga pype oapyga mesa pyri ga pavẽi.

37 Nanime cidadepevehẽa – kiroki hẽa oko te'varuhu – hẽa ikwahavi Jesus'ga hoa fariseu'ga ronga pype. Ga i'urame hẽa heruri perfume nhandya hyrua pype. Hyrua ko alabastrova'ea ita apopyra.

38 Gapya koty hẽa ami ga reviri ojehe'gwovo okote'varuhua rehe. Hẽareahya imoakymi gapya. A'ero hẽa gapya monduvynduvyri o'ava pyvõ gapya beijavo. A'ero perfume hẽa imongyi gapya rehe. A'ereki hẽa ga arõ hete.

39 Hẽa repiagame fariseu'ga – kiroki ga e'i Jesus'ga pe ejo ti i'gwovo ji pyri javo – kiro ga ei oyvyteri pe: “Hehã okote'varuhuvehẽa. Mara'ngu po Jesus'ga Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara naerũ? Po Jesus'ga Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara tuhẽ, a'ero po ga ombaragwaha hẽa rehe hamo. Po ga ei hẽa pe hamo: ‘Tanhimbote'varyme ti epokoga ji rehe,’ e po ga okote'varuhuvehẽa pe hamo. Jesus'ga nombaragwahavi reki hẽa rehe,” ei fariseu'ga oyvyteri pe.

40 A'ero Jesus'ga ei fariseu'ga pe: —Simão, ei Jesus'ga. Tamombe'u ti nde ve. —Orembo'eharamo emombe'u ti ji ve a'ero, ei Simão'ga Jesus'ga pe.

41 Ga mbo'eavo Jesus'ga imombe'ui ga pe. Ga e'i: —Itambere'ia mondo'ãhara'ga pe mokonha'g̃a ei momi ti embuhu'rã itambere'ia ore ve javo. A'ero ga imondo'ag̃i g̃a pe tombuhura'ja ti g̃a koa irũ reheve ji ve nehẽ javo. He'yiva'ea quinhentos itambere'ia ga imondo'ag̃i ojipe'ga pe. Ndahe'yiva'ea cinquenta itambere'ia ga imondo'ag̃i ojipe'ga pe. G̃a memei gweroho ga hugwi a'ero.

42 Aerẽ g̃a ipo'rupavi herekoe'yma. Nurã g̃a ndogwerekoi ikwepykavamo. A'ereki ahã g̃a pe. Itambere'ia mondo'ãhara'ga oporogwety reki g̃a. Nurã ga ihypavi reki g̃aconta hugwi tapembuhura'javi ti itambere'ia ji ve a'ero javo, ei Jesus'ga imombe'gwovo. —Manamo g̃a ga arõhetei? Manamo g̃a ga aroi'ĩ? ei Jesus'ga Simão'ga pe.

43 A'ero Simão'ga ei ga pe: —Po ga – kiroki ga gweroho koji'iva'ea ga hugwi quinhentos itambere'ia – po gaha itambere'ia mondo'ãhara'ga arõ hete. A'ereki gaconta hugwi imondo'ãhara'ga ohy he'yiva'ea, ei ga. —Na tuhẽ, ei Jesus'ga. Kiroki ga gweroho koji'iva'ea – gaha oarõ hete itambere'ia mondo'ãhara'ga.

44 Kiro Jesus'ga ojirova hẽa koty. Simão'ga pe ga ea'javi: —Erehepia nde hẽa? Ji ruri nenonga pype nde repiaga. Ndehe nerembuhuri yhya ji ve jipyheitava ekoe'yma nhaneramonhava'ea mog̃itagwera rehe – kiroki a'ea e'i nahanahã ahe omboapy ojipe'g̃a javo. Hẽa ki a'e te hẽareahya omoakỹ jipya. Omonduvynduvy hẽa jipya o'ava pyvõ. Nahã hẽa roryroryvamo ji rehe, ei Jesus'ga.

45 —Ndehe nanhibeijai tuhẽ ekoe'yma nhaneramonhava'ea mog̃itagwera rehe – kiroki a'ea e'i nahanahã ahe omboapy ojipe'g̃a javo. Hẽa ki a'e te jipya nobeijabeijapigi ji rurirẽ nenonga pype. Nahã hẽa roryroryvamo ji rehe, ei Jesus'ga.

46 —Ndehe neremongyi ikava nhiakag̃a rehe ekoe'yma nhaneramonhava'ea mog̃itagwera rehe – kiroki a'ea e'i nahanahã ahe omboapy ojipe'g̃a javo. Hẽa ki a'e te omongy perfume jipya rehe. Nahã hẽa roryroryvamo ji rehe, ei Jesus'ga fariseu'ga pe.

47 —Nurã ji ei nde ve: Tupana'ga ihyjipei hẽarekote'varuhua ikwahava'jave'yma. He'yjuhu hẽarekote'varuhua, ei Jesus'ga. Hẽa hugwi Tupana'ga imombori. Nurã hẽa Tupana'ga arõhetei gworygworyva repiuka nhandepyteri pe, ei Jesus'ga. Po ojipe'ga okote'va gwere. Tupana'ga garekoteva'ria hypavame oarõ gwere ga Tupana'ga gwory'viro ga rehe, ei Jesus'ga Simão'ga pe.

48 Hẽa pe Jesus'ga ei kiro: —Amomboripe ji nderekote'varuhua nde hugwi, ei ga.

49 Kiroki g̃a oapy mesa pyri ga pavẽi – g̃a ei oyvyteri pe: “Ma'g̃a Jesus'ga naerũ? Maranuhũrame ga hẽarekote'varuhua mombori naerũ?” ei g̃a.

50 A'ero Jesus'ga ei hẽa pe: —Nde jikoga g̃waramo ji rehe ji imombori nderekote'varuhua nde hugwi. Tu katu ndepy'a nde horame a'ero, ei ga.