Luke 1 in Tatuyo

1 Teófilo, yucʉ mʉre uca joogʉ yʉ áa. Jesu jã mena ãcʉ cʉ cabaiepere caucabajupa aperã. Jesu nipetiro cʉ cátajere catʉjʉricarã jã cabuiowã. To bairi jãre na caĩ buioepere bairona cauca tuyupa aperã.

3 Yʉ quena nemoopʉre Jesu ye quetire na caucariquere yʉ cabue peticõawʉ. To bairi na caucariquere bue peticõaripʉ atiere cariape jĩcaro cõo yʉ ucagʉ. To bairo yʉ cáto ñuuga ĩi mʉ yʉ uca joo, Teófilo. To bairi mʉ quena, “Cariape ã na caĩ buiorique,” mʉ ĩ majigʉ yua.

5 Ocõo bairo cabaiyupa, cariapera: Herode, Judea macana ʉpaʉ cʉ cãni yʉteapʉre jĩcaʉ sacerdote Sacaría cawamecʉcʉ cãñupʉ. Abías maja cawamecʉti poa macacʉ cãñupʉ. Cʉ nʉmo Elisabé cawamecʉjupo. Co quena tirʉmʉpʉ macacʉ Aarón cawamecʉcʉ sacerdote ãnacʉ pãrameopʉ cãñupo.

6 Naa pʉgarãpʉna cañuurã cãñuparã Dio cʉ catʉjʉro. Dio Moisépʉre cʉ carotiriquere bairo caroaro cátinucuñuparã. To bairi noa maca, “Caroorã ãma,” na caĩ majiquẽjuparã.

7 Naa capunaa mana cãñuparã. Elisabé ʉta cãni majiquẽco cãñupo. Seeto cabʉcʉrã cãñuparã, mere.

8 Jĩca rʉmʉ Sacaría cʉ ya poa macana mena Dio wiipʉre sacerdote maja na cátinucuricarore bairo capaayupʉ yua.

9 To cãnacã yʉtea jĩcaʉre cʉ cabejenucuñuparã Dio wii pupea cãni majuuri arʉapʉre caroa cajʉti ñuurije cajoe buje mʉgopaʉre. Ti paʉna Sacaríare cʉ cabejeyuparã, ti arʉapʉ cajʉti ñuurije cʉ joe jʉti ñuu mʉgoato ĩrã.

10 To bairi caroa cajʉti ñuurijere Sacaría cʉ cajoe buje mʉgotoye camaja capãarã ti arʉa wijaropʉna Diore cajeni nʉcʉbʉgo ãñuparã.

11 To cõona yua, topʉre Sacaría cʉ cajoe buje mʉgo ani paʉna cabuia ejanʉcañupʉ jĩcaʉ ángel Dio tʉ macacʉ, cʉ cajoe buje mʉgo ani cajawa cariape nʉgoa tʉ macare.

12 Topʉ cʉ cabau ejanʉcaro tʉjʉʉ Sacaría maca cʉ catʉjʉ uwi acʉacoajupʉ.

13 To bairo cʉ cabairo cʉ tʉjʉʉ ocõo bairo cʉ caĩñupʉ Dio tʉ macacʉ maca: —¡Sacaría, uwiqueticõaña! Diore cʉ mʉ cajeni nʉcʉbʉgonucurijere apinucumi Dio. To bairi mʉ nʉmo Elisabé macʉ cʉtigomo. Cʉ cabuiaropʉ Juan cʉ mʉ wameyegʉ, cʉ caĩñupʉ.

14 —“Yʉ yaʉ ãmi, cãni majuʉ ãmi,” cʉ ĩ tʉjʉgʉmi Dio mʉ macʉre. To bairi seeto mʉ yeri wariñuugʉ. Cʉ cabuiaro tʉjʉrã capãarã wariñuugarãma aperã quena, cʉ caĩñupʉ ángel. —Ʉje wẽri rica oco jibioriquere, camecʉorijere cʉ etiqueticõato. Cʉ cabuiaparo jʉgoyepʉna Dio Catirique Espíritu Santo cʉ mena anitʉgagʉmi mere, cʉ caĩñupʉ.

16 —To bairi mʉ macʉ Israel macanare Dio ye quetire na buiori capãarã na Ʉpaʉ Diore na api nʉcʉbʉgoo joroque na átigʉmi moquena.

17 Cristo mari Ʉpaʉ jʉgoye buio majio jʉgoyeyeri majocʉ anigʉmi. Elías cawamecʉcʉ Dio ye quetire cabuioricʉ tirʉmʉpʉ macacʉ Dio Espíritu Santo cʉ catutuarije mena cabuionucuñupi. Cʉ ãnacʉ cʉ cabuio ocabʉtiricarore bairona buio ocabʉtigʉmi mʉ macʉ quena. Capacʉa na punaa mena ame ĩ punijiniricaro mano caroaro na anio joroque na átigʉmi. Dio yere cabai botioricarã quena Diore caroaro apipajeegarãma, mʉ macʉ cʉ cabuiorijere apiri. To bairi mʉ yarã Israel macana na Ʉpaʉ Cristo cʉ caejapere caroaro api nʉcʉbʉgo yuurã baigarãma, mʉ macʉ cʉ cabuiorijere apirã, cʉ caĩñupʉ ángel Sacaríare.

18 To bairo cʉ caĩrijere apii Sacaría maca cʉ cajeniñañupʉ Dio tʉ macacʉre yua: —¿Nope ĩi yʉ mʉ caĩri wame, “Cariapena ã,” yʉ ĩ majibocʉti yʉa? Cabʉcʉ majuu yʉ ã. Yʉ nʉmo quena cabʉcʉo ãmo.

19 To bairo cʉ caĩro ocõo bairo cʉ caĩñupʉ ángel Sacaríare: —Gabriel cawamecʉcʉ yʉ ã, Dio tʉ macacʉ. Caroa quetire mʉre yʉ buio rotimi Dio.

20 To bairi yʉre api nʉcʉbʉgoquẽcʉ cawada majiquẽcʉ mʉ anigʉ. Mʉ macʉ cʉ cabuiari paʉpʉ moquena mʉ wada majigʉ. Yʉre mʉ caapi nʉcʉbʉgoquẽtie to nibao joroquena nipetiro mʉ yʉ cabuiori wame cõona baigaro, cʉ caĩñupʉ Sacaríare.

21 To bairo cʉ cabairi paʉ aperã Sacaría cʉ cãno wijaro cayuurã caĩ tʉgooñañuparã. “¿Nope ĩi to cõo yoaro ti arʉapʉ cʉ tuacõacʉti?” caĩ tʉgooñañuparã.

22 Cabero cʉ wamori mena na cáti buioyupʉ, wada majiquetibacʉ. Cʉ cawada majiquẽtore tʉjʉrã, “Ricati wame cʉ iñooricʉmi Dio,” caĩ tʉgooñañuparã camaja.

23 Cabero Sacaría Dio wiipʉ cʉ ye paarica rʉmʉri capetiro catunucoajupʉ cʉ ya wiipʉre moquena.

24 Cʉ ya wiipʉre cʉ catunu ejaro bero cʉ nʉmo Elisabé ʉta cãñupo yua. Jĩca wamo cãnacãʉ muipʉa aperã tʉripʉ aáteñaricaro mano cãnicõañupo co ya wiipʉ.

25 Ocõo bairo caĩ tʉgooñañupo Elisabé: “Yucʉra yʉ átinemomi Dio. ‘Capunaa máco ãmo,’ yʉre ame ĩ wadaquetigarãma yua.”

26 Cabero seis muipʉa Elisabé ʉta co cãno Dio caqueti jooyupʉ Gabriere cʉ tʉ macacʉre moquena. Galilea na caĩri yepapʉ, Nasaré cawamecʉti macapʉre cʉ cajooyupʉ Dio María cawamecʉco tʉpʉ. Cõa caʉmʉ mena cãniñaquẽco cãñupo. José cawamecʉcʉ nʉmo cãnipao cãñupo María yua. José maca tirʉmʉpʉ macacʉ Israel macana Ʉpaʉ David ãnacʉ pãrami cãñupʉ cʉ̃a.

28 To bairi Gabriel María tʉpʉ buia nʉca eja, ocõo bairo co caĩñupʉ: —Caroa wame mʉre yʉ buio rotimi Dio. Mʉ mena ãmi. Aperã romiri netoro caroa wame majuure mʉ átibojagʉmi Dio, co caĩñupʉ Dio tʉ macacʉ.

29 To bairo cʉ caĩrijere apio caapi acʉacoajupo María. “¿Nope ĩi to bairije cʉ ĩti?” caĩ tʉgooñañupo.

30 To bairo co caĩ uwi tʉgooñaro majii: —Uwiqueticõaña, co caĩñupʉ. —Caroaro mʉ cãniere mʉ tʉjʉ tʉjoomi Dio. To bairi mʉ bejemi.

31 Yucʉacã ʉta mʉ anigo. Cawimaʉ mʉ cʉgogo. To bairi mʉ Macʉ cʉ cabuiaropʉ JESU cʉ mʉ wameyego.

32 Pairo cãcʉ anigʉmi cʉ̃a. “Dio jõ bui macacʉ Macʉ ãmi,” cʉ ĩgarãma camaja. Dio cʉ̃re Caʉpaʉ jõogʉmi Israel macana Ʉpaʉ cʉ ñicʉ ãnacʉ, Ʉpaʉ David tirʉmʉpʉ macacʉre bairona.

33 To bairi Israel macanare rotinucugʉmi to cãnacã rʉmʉ. Cʉ carotirije petiquetigaro, co caĩñupʉ Dio tʉ macacʉ.

34 To bairo cʉ caĩro apio María maca cʉ cajeniñañupo: —¿Dope bairo yʉre to bairoati, caʉmʉ mena jĩcani uno yʉ cãniquetibao joroquena?

35 To bairo co caĩro: —Mʉpʉre ani ejagʉmi Dio Espíritu Santo. Cʉ camajirije mena to bairo mʉre baigaro. To bairi cañuu netoʉ, Dio Macʉ anigʉmi mʉ Macʉ, co caĩñupʉ Gabriel.

36 —Mʉ yao Elisabé quena ʉta ãmo yucʉra cabʉcʉo anibaopʉcona. Seis muipʉa ʉta ãmo capunaa máco na caĩbataco.

37 To bairi Diora jĩca wame unoacã cʉ cáti majiqueti wame maa, co caĩñupʉ ángel Gabriel Maríare.

38 To bairo cʉ caĩrije apio: —Diore paabojari majoco yʉ ã. To bairi yʉ mʉ caĩ buiori wamere bairona yʉre to baiato, cʉ caĩñupo María. To bairo co caĩro apii cáaácoajupʉ Dio tʉ macacʉ yua.

39 Ángel cʉ cáaáto bero cáaácoajupo María uwaro caʉ̃ta yucʉ cʉti yepapʉ, Judea cawamecʉti yepa.

40 Topʉ ejao Sacaría ya wiipʉ cáaájupo. Cʉ ya wiipʉ jãa, cʉ nʉmo Elisabere cañuu rotiyupo.

41 Cõre co cañuu rotirona Elisabé cawimaʉ cõpʉre cãcʉacã seeto cayuguiyupʉ. Dio Espíritu Santo co yeripʉ cãni ejayupʉ.

42 To bairi Espíritu Santo cʉ cãni ejaroi wariñuurique mena baujaro ocõo bairo caĩñupo Elisabé Maríare: —Aperã romiri netoro caroa wame majuure mʉ joomi Dio. Cañuu majuʉ ãñupi mʉ Macʉacã mʉpʉre cãcʉ.

43 Cawatoa macaco yʉ anibao joroquena yʉ Ʉpaʉ cãnipaʉ paco yʉ mʉ tʉjʉo eja. Yʉre mʉ catʉjʉo ejaro seeto yʉ wariñuu.

44 Yʉ mʉ cañuu rotiri paʉna cawimaʉ yʉpʉre cajañaʉacã wariñuʉ yuguimi, co caĩñupo Maríare.

45 Dio mʉ cʉ caĩricarore bairona cariapena mʉre baigaro. Mʉre cʉ cabuioriquere mʉ caapipajeeroi wariñuuriquere mʉ joogʉmi Dio, co caĩñupo Elisabé.

46 To bairo co caĩro ocõo bairo co caĩñupo María maca: Yʉ Ʉpaʉ Dio ñuu majuucõami. Seeto yʉ yeri wariñuucʉpʉ, yʉre cacatioʉ ãmi Dio ĩo.

48 Cawatoa cãco, cʉ paabojari majoco jeto yʉ anibao joroquena yʉ tʉgooña maimi Dio. Yʉ bero macana, “Caroaro co cájupi Dio cõre,” ĩgarãma yʉre.

49 Dio nipetiro cáti majii aniri caroaro yʉ átibojami. Cañuu majuʉ, caroorije mácʉ ãmi Dio, caĩñupo María.

50 Noa cʉ̃re canʉcʉbʉgorã nipetirore na mai tʉjʉmi Dio. Tirʉmʉpʉ macanare to bairona na camai tʉjʉyupi. Cabero macana quenare to bairona na mai tʉjʉgʉmi Dio cʉ̃re canʉcʉbʉgorãre.

51 Cʉ catutuarije mena capee caroare áami Dio. “Aperã netoro camajirã jã ã,” na yeripʉre caĩ tʉgooñarãre na recõami.

52 Caʉparã quenare na recõami. Cabopacarã macare caroti majirã na anio joroque na áami Dio.

53 Cacʉgoquẽnare na joogʉmi cañuurijere. Caapeye pairã macare caroare jooquetigʉmi. Cabopacarã na anio joroque na átigʉmi Dio, caapeye unie paibatanare.

54 Mari ñicʉa Abraham jãare na cʉ cabuioricarore bairona átigʉmi Dio. “Mʉja bopaca tʉjʉri caroare mʉjaare yʉ joogʉ,” na cʉ caĩriquere majiritiquetigʉmi. To bairi yucʉra marire Israel macanare mari átinemogʉmi Dio, caĩñupo María yua.

56 To bairi itiarã muipʉa cãñupo María Elisabé tʉpʉ. Itiarã muipʉa ani, catunucoajupo co ya wiipʉ moquena.

57 Cabero Elisabé macʉ cʉ cabuiari rʉmʉ caejayupe yua. To bairi ti rʉmʉ cãno cabuiayupʉ co macʉ.

58 Co macʉ cʉ cabuiarijere queti apirã co yarã, co ya maca macana co cawariñuunemoñuparã. —Dio caroaro co átibojami, co tʉjʉ maii, caame ĩñuparã.

59 Ocho rʉmʉri cʉ cabuiaricaro bero, cawimaʉ cʉ̃re circuncisión na cáti wameyeri rʉmʉ cãno Sacaría, cʉ pacʉ wamere bairo Sacaría cʉ cawameyegabajuparã na yarã.

60 Cʉ pacʉ wamere cʉ na cawameyegaro: —Baiquẽe. Juan wamecʉtigʉmi, caĩñupo cʉ paco.

61 To bairo co caĩro: —¿Nope ĩo cʉ mʉ wameyegati ti wamere? Aperã cʉ yarã to bairije cawamecʉna maama, co caĩñuparã na yarã.

62 To bairi cʉ pacʉre ocõo bairo caĩ jeniñañuparã na wamori mena áti iñoori cawada majiquẽcʉ cʉ cãnoi: —¿Dope bairo cʉ mʉ wameyegati?

63 To bairo cʉ na cáti jeniñaro Sacaría cʉ wamori mena ucarica pũuro jeni, ti pũuropʉ, “Juan wamecʉtigʉmi,” caĩ ucayupʉ. To bairo cʉ caĩ ucaro catʉjʉ acʉa peticoajuparã.

64 Nemoo cʉ caĩ ucari paʉna cawada majiquetibatacʉ cawada maji jʉgoyupʉ moquena Sacaría yua. Wadaʉ, Diore caĩ wariñuuñupʉ.

65 To bairije cʉ cabairo na tʉ macana caapi acʉa peticoajuparã. Judea macana, caʉ̃ta yucʉ cʉti yepa macana nipetirã caame queti buionucuñuparã tie cabairijere.

66 Tie cabairijere ame queti buio, seeto catʉgooñañuparã nipetirã. Cʉ̃ cawimaʉ mena caroaro cãñupʉ Dio. To bairi, “¿Dope bairo cabaipaʉ cʉ ãcʉati cabʉcʉ ãcʉpʉ?” caame ĩñuparã to macana.

67 Cʉ pacʉ Sacaría cʉ yeripʉre Dio Espíritu Santo cʉ cãni eja netoroi ocõo bairo caĩ buioyupʉ cʉ macʉ cʉ cabaipere:

68 Mari Ʉpaʉ Dio Israel macana Ʉpaʉ ãmi. Cʉna caroaro cátinemoñupi marire cʉ yarãre. Marire átinemocõami mere.

69 Dio marire joomi catutuaʉ majuu, marire canetoo catiopaʉre. David ãnacʉ, Dio cʉ caboorijere cátacʉ pãramerã watoapʉ cãnipaʉre marire joogʉmi Dio.

70 Tirʉmʉpʉ cʉ yarã cʉ ye quetire cabuioricarã ãnana jʉgori cʉ caĩ buioricarore bairona átigʉmi.

71 Mari wapanare, marire catʉjʉteerãre marire matabojagʉmi.

72 Mari ñicʉ jãapʉre, “Mʉñʉja mai tʉjʉgʉ,” cʉ caĩricarore bairona majiritiquẽemi Dio.

73 Mari cãniparo jʉgoye macacʉ Abrahãre, “Mʉ pãramerãpʉre caroaro na yʉ átibojagʉ,” cʉ caĩriquere majiritiquẽemi Dio.

74 Noa mari catʉjʉ tutirãre mari matabojagʉmi Dio. Aperãre uwiquẽnana yʉre na áti nʉcʉbʉgoato ĩi na matagʉmi.

75 To bairo cʉ cáto caroaro cʉ̃re mari áti nʉcʉbʉgocõa aninucugarã mari cacatiri rʉmʉri cõo. Cʉ catʉjoorijere mari átigarã. Cariape cãna mari anicõagarã, caĩñupʉ Sacaría.

76 To bairo ĩ, ocõo bairo caĩñupʉ Sacaría moquena cʉ macʉacãre: Camaja, “Mari Ʉpaʉ jõ bui macacʉ ye quetire buiori majocʉ majuu ãmi,” mʉ ĩgarãma. Mari Ʉpaʉ cʉ cáatíparo jʉgoye camajare na mʉ buio jʉgoyeyegʉ. Mari Ʉpaʉ ye quetire caroaro na apiato ĩi, cʉ jʉgoye mʉ buio jʉgoyeyegʉ.

77 “Caroorije mʉja cátiere mʉja majiritiobojagʉmi Dio cʉ mʉja cajeniro,” na mʉ ĩ buionucugʉ. To bairo na mʉ cabuiorijere apirã Dio na cʉ careboriquere netogarãma. Cʉ mena caroaro catirique bʉgagarãma.

78 Dio marire bopaca tʉjʉri mari joogʉmi cʉ Macʉre. Jĩca rʉmʉ caroa rʉmʉ muipʉ caroaro cʉ caaji atí rʉmʉ cãnore bairona caroaro mari átibojagʉmi Dio yucʉacã. Caroaro cãni majiquẽnare caroaro na cãnipe macare na majiogʉmi Dio.

79 To bairo ácʉ jĩa bujuricaro cabujurore bairo caroaro na átibojagʉmi Dio canaitĩaropʉ cãnare bairo cãnibatanare. Cariarã quenare na átinemogʉmi mari Ʉpaʉ. Caroaro ani wariñuuriquere mari joogʉmi Dio, caĩñupʉ Sacaría yua.

80 Cabero cʉ macʉ bʉti, seeto catʉgooña maji ocabʉti bʉtiyupʉ. Israel macanare Dio ye quetire cʉ cabuioparo jʉgoye mai camaja manopʉ cañe unie manopʉ cãnicõa aninucuñupʉ Juan yua.