Matthew 12 in Makaa

1 Dúl fwála í á bə nə́, Yésus bə́nɔ̂ŋ *ompwíín bɛ́ bwə́ á ŋgə lɨ́ɨ́na ifambə́ í *blé jwɔ́w lʉ́ Sábaad. Ompwíín bwə́ á ka gwág zha, bwə́ mú ka ŋgə búgə mikʉŋg mí blé, ŋgə də.

2 *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú dʉ́g sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ wɔɔŋgʉ̂. Bwə́ mú cɨ nə Yésus nə́: «Dʉgɨ́, ompwíín bwô bwə́ ŋgə sá sâ mə́cɛ̧ɛ̧ mə́ amágʉ́lə́yɛ́ nə́ muud sáág jwɔ̂w lʉ́ Sábaad yí.»

3 Njɨ Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Ye bɨ́ afwóyɛ́ bwɛlɛ lɔ̧̂ sâ *Dávid nyə á sá ja bə́nɔ̂ŋ buud bɛ́ bwə́ á gwág zha yí?

4 Nə́ nyə á kə nyíi banda *mə́túnʉga dɨ́, kə də íbʉlɛ́d í á dʉ bə ci shú yə́lə Zɛmbî gúmə́ yí; í njúl nə́ tɔɔ nyə tɔɔ buud bɛ́ bwə́ á shígɛ́ bə nə zhɨɨ́ nə́ bwə́ də́g byo. Ŋgaá, məcɛ̧ɛ̧ mə́ dʉ cɨ nə́ njɨ ofada wə́ bwə́ dʉ́g də byo, kú nə ŋgwɔ́l múúd shús?

5 Bɨ mə́ dʉ bwey lɔ̧́ məcɛ̧ɛ̧ mə́ Moyîz. Ŋgaá mə́ ŋgə cɨ nə́ jwɔ̂w lʉ́ Sábaad ofada bwə́ dʉ sɛ̂y *Mpáánzə́ Zɛmbî dɨ́? Ntɔ́ jɨ nə́ bwə́ dʉ ntɔ̧ cɛ̧ɛ̧ á jwɔ̂w lʉ́ Sábaad, njɨ Zɛmbî kú yə́ bwo məbɛ̧ɛ̧́.

6 Mə́ jaaw bɨ́ nə́ shé músə nə gúl sâ shé mə́ jəlá nə ságʉsə ntɔ̧ Mpáánzə́ Zɛmbî yí.

7 Kálaad Zɛmbî ŋgə cɨ nə́: “Mə́ bul jɨɨ nə́ buud bwə́ gwágʉ́g buud cɛy lámʉ́d, ntɔ̧ nə́ bwə́ dʉ́g sá mə mətúnʉga.” Bɨ mbə̂m ŋgə mpu gwág ciyá nɨ, ŋki bɨ shígɛ́ fánda yə́ buud ɔ́nɨ məbɛ̧ɛ̧́ ntɔ́.

8 Mpugá nə́ *Mwân mə Múúd ŋgə jwú nə məcɛ̧ɛ̧ mə Sábaad.»

9 Yésus mú wú na jínɨ kʉ́lʉ́d, a mú kyey kə nyíi *mpáánzə́ minjɨ́ɨ́gʉ́lá dɨ̂.

10 A mú kə kwey ŋgwɔ́l múúd cínɔŋgʉ́ nə́ mbwə̂ í mə́ shîn shwáámb. Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ á ka ŋgə sɔ̧́ zhɨɨ́ nə́ bwə́ jɛ́ɛ́g Yésus njagə́, bwə́ á ka jî nyə nə́: «Ye məcɛ̧ɛ̧ mə́shé mə́ magʉlə nə́ bwə́ lwágʉg mbə̂l jwɔ̂w lʉ́ Sábaad?»

11 A mú yida cɨ nə bwo nə́: «Ŋkí ŋgwɔ́l múúd á na gwooŋg jɨ́nʉ́d jɨ nə tɔw ŋgwúd nə́ báŋ, tɔw jɔɔŋgʉ̂ ka kud bɨ́d jwɔ̂w lʉ́ Sábaad, ŋgaá nyə e kə bií gwo, a bʉ̂n, yîl gwo bɨ́d?

12 Ŋgaá muud jɨ nə mfíí cɔ̧́ tɔw? Ntɔ́ jɨ nə́, məcɛ̧ɛ̧ mə́shé mə́ magʉlə nə́ sə́ sáág buud mənywa jwɔ̂w lʉ́ Sábaad.»

13 A mú cɨ nə muud á shwáámbʉ́lə mbwə̂ nə́: «Kwéégʉ́g mbwə̂.» A mú kwéég mbwə̂, í mú bə mpwogɛ́ nda wúlʉ́gá.

14 Na, Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú wɔ́ɔ́s tɔ́ɔ́n, kə sá shwushwaga, sɔ̧́lə zhɨ́ɨ́ nə́ bwə́ cɛ̧ɛ̧lə Yésus shwɨy.

15 Ja Yésus mə́ mpu yuug jɔɔŋg yí, a mú wú cínɔŋg. Buud bwə́ mú bɛ̧ nyə áncuncuma. Yésus mú ŋgə lwag mimbə̂l myɛ̂sh,

16 a ŋgə́ báásʉlə bwo nə́ bwə́ kú bwɛlɛ sá nə́ buud bwə́ mpúg mbii váál múúd á jísə́ yí.

17 Ntɔ́ kɛ́ɛl mə́ Zɛmbî, Izayí nyə á cúndə yí, í mú bwəma. Zɛmbî nyə á cɨ nə́:

18 Sɔ́ɔl məsáal wâm wə́ ɛ́ga, nyə wə́ mə́ á fɛ́ɛ́sh yɛ́. A jɨ abábə waamə́, lâm wâm wɛ̂sh wúsə́ nyə́dɨ́. Mə bá yə́ nyə Shíshim wâm. Nyə wə́ mə́ bá zə lwágʉlə ílwoŋ í búúd tʉ́təlí mə́ Zɛmbî.

19 Nyə abʉ́lɛ́ dʉ shuya nə buud, a kú saagʉwo, kú nə muud mə́ bá gwádʉga kə́l dɛ́ mə́ŋkúmbə mə́ búúd dɨ̂ yɛ́.

20 Nyə a bʉ́lɛ lal lâm nda muud mə́ kə́ casʉlə mbwu í mə́ bwey láŋgʉwo yí, tɔɔ nda muud mə́ jímə́ ŋgwiilɛ lámba í mə́ shîn tag yí. A bá bə nə jɔ̧ lâm ntʉ́nɨ kə jé ja búúd bɛ̂sh bwə́ bá mpu tʉ́təlí mə́ Zɛmbî yí.

21 Ilwoŋ í búúd byɛ̂sh í bá ŋgə bwánd sɔ́ɔ́lʉ́gʉ́ yé nə búgə́.

22 Mpʉ́sə na, buud bwə́ mú zə nə wúl mbə̂l wə́ Yésus. Jamb í á wá nyə mə́ŋkədad nə́ a bə́g, nyə ancím-ncîm, nyə fífî. Yésus músə yîl muud ɛ́nɛ jamb, a mú dʉ́gya, a mú nə́mə́ lás.

23 Buud bwə́ á bə cínɔŋg áncuncuma wá, bwə́ mú bul káam. Bwə́ nə́: «Mwân mə *Dávid dɨ́ ɛ́ga?»

24 Ja *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mə́ gwág ciyá jɔɔŋg yí, bwə́ mú shwána, bwə́ nə́: «Muud ɛ́nɛ ŋgə yîl məjamb nə ŋkul mə́ Bɛlʉzebul, njwû məjamb.»

25 Njɨ, Yésus mú mpu mítə́dʉ́gá myáŋ, a mú ka cɨ nə bwo nə́: «Búúd ɔ dúl faan bwə́ ká bɔ́ɔ́g ŋgə lúmbʉli bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́, faan dɔɔŋg í é jɛ̧ɛ̧ nə́ mpaá. Buud wâ wúl ŋgwə́la bwə́ ká béégya, lúmbʉli bwə́mɛ́ nə́ bwə́mɛ́, ŋgwə́la wɔɔŋgʉ̂ í shîn bwɨ̂l. Ntɔ́ nə́mə́, búúd ɔ wúl njɔ́w bwə́ ká bɔ́ɔ́g ŋgə lúmbʉli bwə́mɛ́ nə bwə́mɛ́, njɔ́w búúd wɔɔŋg í ábʉ́lɛ́ bwey nə jímbʉ́lə.

26 Ŋkí *Sátan mə́ yida nyiŋgə cuwo, ŋgə yîl nyəmɛ́fwó, ntɔ́ jɨ nə a mə́ bɔɔg, faan dɛ́ í ka tɔ̂w na ntʉdɛl?

27 Ŋki Bɛlʉzebul wə́ ŋgə́ yə mə ŋkul nə́ mə ŋgə́g yîl buud məjamb nda bɨ́ ŋgə́ cɨ nə́, zə́ nyɛ́ ŋgə yə buud bʉ́n ŋkul nyɔɔŋgʉ̂? Ŋgaá bwə́mɛ́fwó bwə́ ŋgə mpu lwágʉlə bɨ́ nə́ sáŋ nə́ bɨ bʉ́sə nə məbɛ̧ɛ̧́?

28 Njɨ, ŋkí Shíshim mə́ Zɛmbî wə́ ŋgə́ yə mə ŋkul nə́ mə yílʉ́g buud məjamb ɨɨ́, mpugá nə́ Faan mə́ Zɛmbî í mú wa.

29 «Muud cúgɛ́ nə ŋkul nyíi njɔ́w mə́ ŋkuŋkúl, dɛ́ɛ́g nyə isâ byé, a kú fwo figə ŋkuŋkúl wɔɔŋg shí, wɔ́ɔlə nyə məŋkəda. Njɨ, á ká shîn wɔ́ɔlə nyə məŋkəda, a mú ka tɛɛm sha nyə njɔ́w.

30 «Muud mə bə́ kú kɛɛm mə yɛ́, a ŋgə lúmbʉli nə mə. Muud mə bə́ kú zə wá mə́bwə̂ nə́ sə́ná sə́ sɛ́ɛ́ŋgʉg yɛ́, a ŋgə yida caam.

31 Sâ jɔɔŋg wə́ mə́ jaaw bɨ́ nə́ Zɛmbî mə bá juu búúd *misə́m nə *bwaasʉ́lə mpu bwə́ ŋgə́ sá yí. Njɨ, múúd mə ká kə nə bwaasʉ́lə mpu wə́ Shíshim, muud wɔɔŋgʉ̂ nyə abʉ́lɛ bwɛlɛ bə nə ijuugá.

32 Múúd mə ká jág lás nə *Mwân mə Múúd, Zɛmbî juu nyə. Njɨ múúd mə ká jág lás nə Ŋkɛ̧́ŋkɛ̧̂ Shíshim, muud wɔɔŋgʉ̂ nyə abʉ́lɛ bwɛlɛ bə nə ijuugá tɔɔ wa cʉg ga dɨ̂, tɔɔ jɔɔŋg í ŋgə́ zə yíd.

33 «Bɨ́ mə́ ká cɨ nə́ lɨ́ɨ́ jɨ́ fwámɛ́ lɨ́ɨ́, bɨ mə́ cɨ nə́ ibumə́ byé bísə fwámɛ́ íbumə́; bɨ́ mə́ ká cɨ nə́ lɨ́ɨ́ jɨ́ bɔ́w-bɔ̂w lɨ́ɨ́, bɨ mə́ cɨ nə́ ibumə́ byé bísə bɔ́w-bɔ̂w íbumə́.

34 Yé iyəlʉkag íga, bɨ njúl ibɔ́w-bɔ̂w í búúd, bɨ bʉ́sə nə ŋkul cɨ fwámɛ́ íciyá na ntʉdɛlɛ̂? Sâ múúd ŋgə́ bul tə́dʉga lámʉ́d yí, gwə́ wə́ mpu yé í dʉ́ lás yí.

35 Jɔ̧jɔ̧ múúd lâm yé wúsə nə jɔ̧jɔ̧ kwɔ̧ɔ̧zʉ́, í ka dʉ wééshʉli jɔ̧jɔ̧ ísâ; bɔ́w-bɔ̂w múúd yé lâm nə bɔ́w-bɔ̂w kwɔ̧ɔ̧zʉ́, ka nə́mə́ dʉ wééshʉli bɔ́w-bɔ̂w ísâ.

36 Mə mpú jaaw bɨ́ nə́ jwɔ̂w Zɛmbî mə bá zə sámb buud milə́sʉ́ yí, muud yɛ̂sh mə bá tɔ̂w kɔɔdʉd nə iciyá nyə á lás ilɨ́s-lɨ́s yí.

37 Wo bá ŋwa ŋkaam ŋkí məbɛ̧ɛ̧́ íciyá byô dɨ̂.»

38 Nə́ ndɛɛ́, bɔ́ɔ́l *Oyɨ́ɨ́gʉli ɔ́ mə́cɛ̧ɛ̧ bə́nɔ̂ŋ bɔ́ɔ́l *Ofarizyɛ̂ŋ bwə́ mú cɨ nə Yésus nə́: «Yé Yɨ́ɨ́gʉli sə́ mə́ cɛɛl nə́ wó lwóg sə́ dúl *shimbá sə́ dʉ́gʉ́g.»

39 Yésus mú bɛ̧sa nə bwo nə́: «Mbɛɛ kala búúd í njúl ŋkí bɔ̂w, nə mitə́dʉ́gá olɨ́lɨŋgɨ̂ í bə́lɛ́ jí nə́ mə lwóg bwo shimbá! Bwə́ ábʉ́lɛ dʉ́g dúl shimbá, njɨ dɔɔŋg í á bə nə Zhwónas *muud micúndə́ mə́ Zɛmbî yí.

40 Nda Zhwónas nyə á já ibulú ílɔ́ɔl nə mimwásə́ mílɔ́ɔl shú ánʉ́nɨ́ dɨ́ mwɔ̧̂ dɨ́ nə́, ntɔ́ nə́mə́ wə́ *Mwân mə Múúd mə bá já ibulú ílɔ́ɔl nə mimwásə́ mílɔ́ɔl mə́ndəlú dɨ́ cwú yɛ́.

41 Jwɔ̂w Zɛmbî mə bá zə sámb búúd milə́sʉ́ yí, buud ɔ́ Ninivə bwə́ bá tɔ̂w tʉ́təlí yə kala búúd ga məbɛ̧ɛ̧́. Nəcé báá, bwə́ á cɛ́nd mítə́dʉ́gá ja bwə́ á gwág cúndə́ Zhwónas nyə a cúndə yí. Dʉgá, sâ í ntɔ̧́ Zhwónas yí jísə wa.

42 Cî ámudâ í á wú *mə́kɔ́ɔ́l mə́ jwɔ̂w yí í bá nə́mə́ tɔ̂w tʉ́təlí yə kala búúd ga məbɛ̧ɛ̧́. Nəcé nyə á gwaa zhu íjumə i shíd zə gwágʉlə fʉg mə́ Sə́lʉmun. Dʉgá, sâ í ntɔ̧́ Sə́lʉmun yí jísə wa.

43 «Ja bɔ́w-bɔ̂w shíshim í dʉ wú múúd nyúúlʉ́d yí, í dʉ kə ŋgə jɛ̧́ɛ̧la mə́shí mâ mishwééshá ŋgə́lə sɔ̧́ wogá. Njɨ ŋkí í bə́ kú kwey wogá,

44 í mú tə́dʉga nə́: “Mə zə́ nyiŋgə kə mə́dɨ́ njɔ́w, kʉ́l mə́ á fwo dʉ ji yí.” Í ká zə kwey njɔ́w cwúd, njɨ ŋgwámbʉ́lá, sâ jɛ̂sh jɔ̧ kwambʉlá,

45 í é kə ŋwa mílʉ́gá míshíshim zaŋgbá mí njúl nə ŋkʉ́d ntɔ̧ wə́mɛ́fwó, bə́nɔ́ŋ bɛ̂sh bwə́ mú kə nyíi njɔ́w, kwambʉlə jiya cínɔŋg. Nə́ ndɛɛ́, cʉg mə múúd wɔɔŋgʉ̂ í mú nyiŋgə jág bɔ̂w, ntɔ̧ mbií í á fwó dʉ bə yí. Mə́ jaaw bɨ́ nə́ kala búúd ábʉ́bɔ̂w ga í bá shúgʉla mbií wɔɔŋgʉ̂.»

46 Yésus ŋgə́ ná lésha nə ncúlyá buud ntʉ́nɨ, nyɔɔŋgʉ́ yé bə́nɔ̂ŋ omínyɔŋʉ̂ bɛ́ bwə́ mú jê. Bwə́ músə tɔ̂w tɔ́ɔ́n, bwə́ ŋgə́ sɔ̧́ nə́ bwə́ lésha nə nyə.

47 Ŋgwɔ́l múúd mú kə jaaw Yésus nə́: «Nyɔɔŋgʉ́ woó bə́nɔ̂ŋ omínyɔŋʉ̂ bwô bʉ́sə na tɔ́ɔ́n, bwə́ ŋgə cɛɛl lésha nə wo.»

48 Yésus mú bɛ̧sa nə nɛ́ nə́: «Nyɔɔŋgʉ́ waamə̂ wə́ zə? Omínyɔŋʉ̂ báamə́ wə́ ozə́?»

49 A músə sɛ́ɛ́mb mbwə̂ ŋgɛɛ *ómpwíín bɛ́ dɨ́. Nyə nə́: «Dʉgá, nyɔɔŋgʉ́ waamə́ nə omínyɔŋʉ̂ báamə́, bwə́ wə́ ɔ́ga!

50 Muud yɛ̂sh mə́ dʉ sá sâ Sɔ́ɔ́ŋgʉ́ waamə́ a gwɔ́w mə jɨ́ɨ yɛ́, nyə wə́ jɨ́ mínyɔŋʉ̂ waamə́, ŋkí kɔ́ɔ́l waamə́ ŋkí ntâg nyɔɔŋgʉ́ waamə̂.»