Matthew 5 in Ixil

1 As til veꞌt u Jesús u mamaꞌla tenam. As jeꞌ veꞌt Aak viꞌ umaꞌl u vitz. As xonebꞌ veꞌt tzan Aak. As jetzꞌen veꞌt ok unqꞌa ichusulibꞌ Aakeꞌ skꞌatz.

2 As xeꞌt veꞌt Aak chusun. As ech tal veꞌt Aak ileꞌ:

3 —Achvebꞌal chit unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ ootzimal staꞌn uvaꞌ techal chit la lochpu taꞌn u Tiixheꞌ, tan aꞌ uxhchileꞌ uvaꞌ at tokebꞌal xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ.

4 As achvebꞌal chit unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nitxumuneꞌ, tan la mutxbꞌel veꞌteꞌ taꞌn u Tiixheꞌ.

5 As achvebꞌal chit unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ sula aama, tan tetzeꞌ u vatz txꞌavaꞌeꞌ skajayil la ibꞌaneꞌ.

6 As achvebꞌal chit unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nivaꞌy u taanxelaleꞌ as nitzaj itziꞌ tiꞌ ibꞌanat u jikeꞌ uvaꞌ ni tal viyol u Tiixheꞌ, tan aꞌeꞌ la lochpu taꞌn Aak.

7 As achvebꞌal chit unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nitxum ivatz imool, tan la itxum u Tiixheꞌ ivatz.

8 As achvebꞌal chit unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ txꞌaael veꞌt u taanxelaleꞌ taꞌn u Tiixheꞌ, tan la til veꞌt tibꞌ tukꞌ Aak.

9 As achvebꞌal chit unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nichukun txumbꞌal tiꞌ iyaꞌsal chꞌaꞌo, tan aꞌeꞌ uvaꞌ meꞌal ikꞌaol u Tiixheꞌ.

10 As achvebꞌal chit unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ ni palebꞌen unqꞌa kꞌaxkꞌoeꞌ tiꞌ ibꞌanat u jikeꞌ vatz u Tiixheꞌ, tan aꞌ uxhchileꞌ uvaꞌ at tokebꞌal xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ.

11 As achvebꞌal chit ex tiꞌ uvaꞌ nenima in as kꞌuxh la xeꞌt unqꞌa uxhchileꞌ setiꞌ. As la yoqꞌpu veꞌt ex. As kam kuxh chuli yolil la alpu setiꞌ.

12 Chiibꞌojtaj ex. As txuqꞌtxunoj ex, tan nimeꞌ vetxꞌajaꞌmeꞌ tuk aqꞌaxoj sete tu almikaꞌ. As chiibꞌojtaj ex kꞌuxh la epalebꞌe kꞌaxkꞌo, tan ech chit kat ulbꞌel unqꞌa qꞌajsan tetz viyol u Tiixheꞌ tul uvaꞌ yeꞌxnik ul ex.

13 As ech exeꞌ u atzꞌameꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ. Pet asoj la pal veꞌt ipitzꞌpolil u atzꞌameꞌ, as yeꞌ la txakon veꞌteꞌ, tan la koj uch ichee ipitzꞌpolil unpajte. Pet la kuxh makꞌpik veꞌt eleꞌ tu bꞌey. As la pal ipachꞌ veꞌt unqꞌa xaoleꞌ.

14 As ech exeꞌ echeꞌ umaj txijubꞌal xoꞌl unqꞌa tenameꞌ, echeꞌ umaꞌl u tenam uvaꞌ at jeꞌ viꞌ umaꞌl u vitz, tan kajayil uxhchil la ilon.

15 As la koj uchi uvaꞌ tul la matxax umaj xamal, as aꞌ la mujaxkat ok jaqꞌ umaj kaaxha. Pet aꞌ la aqꞌaxkat jeꞌ viꞌ u matxbꞌaleꞌ, aqꞌal uvaꞌ la itxiju u xamaleꞌ unqꞌa uxhchileꞌ skajayil uveꞌ at tu u kabꞌaleꞌ.

16 Echat chit ex la ibꞌaneꞌ, tan exeꞌ la kꞌuchun u bꞌaꞌneꞌ vatz unqꞌa uxhchileꞌ echeꞌ nibꞌan u xamaleꞌ tul nitxijuneꞌ. As la til unqꞌa uxhchileꞌ u bꞌaꞌneꞌ uveꞌ nebꞌaneꞌ. As la toksa veꞌt unqꞌa uxhchileꞌ iqꞌii u Kubꞌaal Tiixheꞌ uvaꞌ echen tu almikaꞌ.

17 Kamal netitzꞌa uvaꞌ kat ul in tiꞌ ul veesat iyakꞌil u tzaqꞌiteꞌ uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan taꞌn u Moisés, tukꞌ viyol unqꞌa qꞌajsan tetz viyol Aakeꞌ. As jit eesamal iqꞌiieꞌ kat ul unbꞌana. Pet kat ul in tiꞌ ul valat isuuchil, as tiꞌ ul unbꞌanataꞌ kam uveꞌ nital sviꞌ.

18 As tuk val sete, tan tul yeꞌxnaj sotz u almikaꞌeꞌ tukꞌ u vatz txꞌavaꞌeꞌ, as yeꞌle uvaꞌ yeꞌ koj tuk ibꞌan umaj yol uvaꞌ tzꞌibꞌamal kan. Pet techal chiteꞌ tuk ibꞌaneꞌ skajayil kam uveꞌ tzꞌibꞌamal kan.

19 Tan abꞌil uvaꞌ la teesa iyakꞌil umaj unqꞌa tzaqꞌiteꞌ uveꞌ tzꞌibꞌamal kan uvaꞌ chꞌoo kuxh iyolbꞌeleꞌ, asoj la ichus te unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ yeꞌ la nimali, as la eesal iqꞌii u uxhchileꞌ xoꞌl unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ. Pet abꞌil uveꞌ la niman unqꞌa tzaqꞌiteꞌ as la ichus te unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ la nimali, as nim chit talcheꞌ la ibꞌaneꞌ.

20 As tuk val sete, asoj yeꞌ la pal ex tiꞌ enimat u jikla tzaqꞌiteꞌ tiꞌ uvaꞌ nibꞌan unqꞌa fariseo as tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ chusel tibꞌ tiꞌ unqꞌa tzaqꞌiteꞌ, as yeꞌl etokebꞌal xoꞌl u tenameꞌ uvaꞌ at jaqꞌ u tijleꞌm u Tiixheꞌ.

21 As ootzimal setaꞌn uvaꞌ ech ni tal umaꞌl u yol ileꞌ uvaꞌ alax kan te unqꞌa tenameꞌ uvaꞌ naꞌytzan: «Eyatzꞌak umaj uxhchil, tan abꞌil uveꞌ la yatzꞌoni as tetz chit veꞌteꞌ uvaꞌ la bꞌen tu u choobꞌal paaveꞌ,» tiꞌk u yoleꞌ.

22 Pet tuk val sete, as abꞌil uveꞌ la kuxh ul iviꞌ tiꞌ umaj imool, as la chee ipaav vatz u bꞌanol isuuchil unqꞌa tenameꞌ. As abꞌil uveꞌ la toksa jeꞌ iqꞌii tul la teesa iqꞌii vimooleꞌ, as la chee ipaav vatz unqꞌa bꞌanol isuuchil u tenameꞌ uveꞌ molel tibꞌ. As abꞌil uveꞌ la chiꞌan taama tiꞌ vimooleꞌ tul niyoqꞌon stiꞌ, as aꞌ la aqꞌaxkat veꞌt bꞌen tu u choobꞌal paaveꞌ.

23 As tuk val sete, tul la eteqꞌo bꞌen umaj oy vatz u atinbꞌaleꞌ uvaꞌ niyatzꞌpukat unqꞌa txooeꞌ, asoj la ul sekꞌuꞌl uvaꞌ yael etibꞌ tukꞌ umaj etitzꞌin etatzik,

24 as la etaqꞌ kan u oyeꞌ vatz u nachbꞌal Tiixheꞌ. As la bꞌen echuk vetitzꞌin etatzikeꞌ uveꞌ yael etibꞌ stukꞌ. As tul la ikꞌul tibꞌ eyol stukꞌ, as aꞌn la bꞌen etaqꞌoꞌk u oyeꞌ vatz u nachbꞌal Tiixheꞌ.

25 Asoj at umaj uxhchil ni alon uvaꞌ la ixoch ex, as tul uvaꞌ atil ex tu bꞌey, as oora kuxh la eyol sevatzaj tiꞌ u yaaibꞌeꞌ uvaꞌ nebꞌaneꞌ, tan la ibꞌaneꞌ uvaꞌ la bꞌen ixoch ex te u bꞌaal tenameꞌ. As la aqꞌax veꞌt ok ex tiqꞌabꞌ u mayuleꞌ uveꞌ ni xeen u kaarsaeꞌ. As la juplik veꞌt ok ex tu u kaarsa.

26 As jik chit ni val sete, tan yeꞌl exeꞌ la el chꞌuꞌl ex tu u kaarsaeꞌ. Pet lanal chit echoo skajayil, jankꞌal uvaꞌ la ijaj u bꞌanol isuuchil unqꞌa tenameꞌ sete.

27 As ootzimal setaꞌn uvaꞌ ech ni tal umaꞌt u yol ileꞌ uvaꞌ alax kan: Yeꞌ la ichuk u najeꞌ tixoj. As yeꞌ la moolin u ixojeꞌ, tiꞌk u tzaqꞌiteꞌ.

28 Pet tuk val sete, tan abꞌil uveꞌ la ilon umaj ixoj asoj la kuxh tachva bꞌen naj u ixojeꞌ tiꞌ ibꞌanat u vaꞌlexheꞌ stukꞌ, as kat paavinyu veꞌt naj tu u taanxelaleꞌ.

29 Asoj la paavin ex taꞌn u sebꞌal evatzeꞌ, as eyaꞌsataj epaavineꞌ eela kuxh stukꞌ uvaꞌ kat eteesal el u bꞌaqꞌ evatzeꞌ, tan aal bꞌaꞌneꞌ uvaꞌ la etzꞌej umaj u bꞌaqꞌ evatzeꞌ. As yeꞌ la bꞌen vechiꞌoleꞌ skajayil tu u choobꞌal paaveꞌ.

30 Asoj la paavin ex taꞌn u sebꞌal eqꞌabꞌeꞌ, as eyaꞌsataj epaavineꞌ eela kuxh stukꞌ uvaꞌ kat etzokꞌlu el veqꞌabꞌeꞌ as kat sutil el, tan aal bꞌaꞌneꞌ uvaꞌ la etzꞌej umaj veqꞌabꞌeꞌ. As yeꞌ la bꞌen vechiꞌoleꞌ skajayil tu u choobꞌal paaveꞌ.

31 As ootzimal setaꞌn unpajte uvaꞌ alax kan uvaꞌ ech ni tal ileꞌ: Abꞌil la ijatx tibꞌ tukꞌ tixqel as techanal la taqꞌ naj umaꞌl u uꞌuj tiqꞌabꞌ ixoj, texhlal tetz uvaꞌ jatxel veꞌt tibꞌ naj tukꞌ ixoj, tiꞌk u yoleꞌ.

32 Pet tuk val sete, tan asoj la ijatx tibꞌ u najeꞌ tukꞌ u tixqeleꞌ, as tul yeꞌl ixoj kat iyansa tibꞌ tukꞌ umaꞌtoj naj, as iqꞌaaqꞌal naj uvaꞌ la paavin u tixqel najeꞌ. As abꞌil la teqꞌo tibꞌ tukꞌ u ixojeꞌ, as la paavin veꞌteꞌ kꞌatz ixoj.

33 As abꞌimal umaꞌt u yol setaꞌn uvaꞌ alax kan te unqꞌa tenameꞌ naꞌytzan uvaꞌ ech tal ileꞌ: Asoj la aal umaj ayol tukꞌ viBꞌii u Tiixheꞌ, as techal la atzojpisa kam uvaꞌ kat aala. As yeꞌ la achuli yol, tiꞌk u yoleꞌ.

34 Pet tuk val sete, tan kaminiꞌk kuxh etoksa kꞌatz veyoleꞌ tiꞌ uvaꞌ la nimali. As etoksak kuxh u almikaꞌeꞌ kꞌatz veyoleꞌ, tan ixonlebꞌal u Tiixheꞌ u almikaꞌeꞌ.

35 As mitaꞌn u txꞌavaꞌeꞌ la etoksa kꞌatz veyoleꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ ech u txꞌavaꞌeꞌ echeꞌ tiꞌlebꞌal toj u Tiixheꞌ. As mitaꞌn kuxh u Jerusalén la etoksa tiꞌ veyoleꞌ, tan tiꞌ uvaꞌ itenam u Nimla Ijlenaaleꞌ u Jerusalén.

36 As mitaꞌn kuxh la etoksa u xiꞌl eviꞌeꞌ kꞌatz veyoleꞌ, tan echeꞌ la koj olebꞌ ex tiꞌ isajbꞌisal umaꞌl u xiꞌl eviꞌeꞌ. As mitaꞌn la olebꞌ ex tiꞌ iqꞌejbꞌisaleꞌ.

37 Pet ech eyolon ileꞌ tul la yolon ex: «An chiteꞌ,» chaj ex, asoj an chittuꞌ. As: «Yeꞌle,» chaj ex asoj jitꞌeꞌcheꞌ. Tan asoj jit ech eyoloneꞌ tul la yolon ex, as xeꞌ u txꞌiꞌlanajeꞌ tzaanajkat vetxumbꞌaleꞌ.

38 As ootzimal umaꞌt u yoleꞌ setaꞌn uvaꞌ alel kan uvaꞌ ech ni tal ileꞌ: Abꞌil uvaꞌ la poqꞌon el tzan bꞌaqꞌ ivatz imool, as la poqꞌlik el u bꞌaqꞌ ivatzeꞌ unpajte. As abꞌil uvaꞌ la itoopisa el tee imool, as la toopisal el u tee unpajte, tiꞌk u yoleꞌ.

39 Pet ech koj uveꞌ tuk val sete, tan eqꞌaavisak ichꞌexel u vaꞌlexheꞌ uveꞌ la bꞌanchu sete. Pet asoj la itzꞌich umaj uxhchil u sebꞌal evatzeꞌ, as etaqꞌtaj ok unjalit vevatzeꞌ.

40 Asoj abꞌil la ichuk ixeꞌt setiꞌ tiꞌ imaat vekamiꞌxheꞌ, as etaqꞌtaj vekamiꞌxheꞌ tukꞌ vexheerkaeꞌ ste.

41 Asoj la alax sete tiꞌ uvaꞌ la etija bꞌen umaj ijatz tu umaꞌl iꞌl, as kaꞌvaꞌl iꞌl la etijakat bꞌen.

42 Asoj abꞌil la jajon umaj kam sete, as etaqꞌtaj ste. Asoj abꞌil la ul jajon umaj kam sete skꞌam, as yeꞌl ex la epiꞌu etibꞌ tiꞌ etaqꞌat ste.

43 As ootzimal umaꞌt u yoleꞌ setaꞌn uvaꞌ alax kan uvaꞌ ech ni tal ileꞌ: «Xoꞌnoj unqꞌa emooleꞌ sete. As chiꞌanoj etaama tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nichiꞌan taama setiꞌ,» tiꞌk u yoleꞌ.

44 Pet ech koj uveꞌ tuk val sete, tan xoꞌnoj unqꞌa uxhchileꞌ sete uveꞌ nichꞌoꞌn taama setiꞌ. As bꞌaꞌnoj eyolon tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ vaꞌlexh iyolon setiꞌ. As ebꞌantaj bꞌaꞌnil te unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ ni bꞌanon u vaꞌlexheꞌ sete. As enachtaj Tiixh tiꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uveꞌ nixeꞌt setiꞌ.

45 Asoj ech la ebꞌaneꞌ, as ech ekꞌuchateꞌ uvaꞌ ex meꞌal ikꞌaol u Kubꞌaaleꞌ uvaꞌ echen tu almikaꞌ, tan Aakeꞌ ni aqꞌon el tzan u qꞌiieꞌ tiꞌ unqꞌa bꞌaꞌnla aamaeꞌ tukꞌ unqꞌa txꞌiꞌla aamaeꞌ. As ni taqꞌ Aak u jabꞌaleꞌ tiꞌ unqꞌa jikla aamaeꞌ tukꞌ tiꞌ unqꞌa paasan tziieꞌ.

46 Tan asoj aꞌ kuxh unqꞌa uxhchileꞌ xoꞌn sete uvaꞌ xoꞌn ex ste, as ¿kam umaj etxꞌajaꞌm qꞌii la ekꞌul stiꞌ? ¿As ma yeꞌ etootza uvaꞌ ech nibꞌan unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ ni molon u puajeꞌ tetz u Roma?

47 Asoj aꞌ kuxh unqꞌa etitzꞌin etatzikeꞌ netiixhi, as eelatel kuxh ex tukꞌ unqꞌa uxhchileꞌ uvaꞌ yeꞌ ni niman u Tiixheꞌ.

48 Pet jik chit ex la ebꞌaneꞌ echeꞌ u Kubꞌaaleꞌ uvaꞌ echen tu almikaꞌ, tan jik chit Aakeꞌ.