Luke 8 in Guarayu

1 Ipare Jesús oguata opacatu tecua rupi, omombehu ñehesa avɨye vahe Tũpa mborerecuasa resendar oico. Doce vahe apóstol supive yuvɨrecoi.

2 Cuña avei yuvɨraso supi, ahe ombogüera vahecuer caruguar rerecosa sui imbaherasɨsa sui avei no. Ahe ipãhuve avei María secoi, Magdalena serer yoapɨsa vahe, ahe ichui osẽ vahecuer siete tuprɨ caruguar;

3 iyavei Juana Cuza rembireco, ahe mbɨa Herodes mbahe rese ñangarecuar; Susana iyavei ambuae setá cuña oipɨ̃tɨvɨi mbahe güembiereco pɨpe yuvɨreco.

4 Setá ava yuvɨnose tecua yacatu rupi pɨpe sui Jesús repia ãgua yuvɨreco. Ipare oñemonuha guasuse yuvɨreco, ahese Jesús setá mbahe rese omboyoya-yoya oporombohe aipo ehi:

5 “Ñepei mbɨa osẽ omahetɨ oico. Ahe otɨapɨ-apɨise mbahe rãhɨi oso, movɨro oitɨ perɨ rupi. Ahe opa tẽi oicambe yuvɨreco, iyavei vɨ̃rai opa tẽi yuvɨrohu.

6 Iyavei movɨro tẽi oitɨ ɨvɨ nayanai vahesave ita pãhuve. Sese cũritei sorɨ; opaño rumo ipiru. Esepia niha, ɨvɨ nañaquɨi chupe.

7 Iyavei ambuae oitɨ yu pãhuve. Ipare oyoya tuprɨ sorɨ yuvɨreco; yu rumo opaño oyopɨ.

8 Ambuae rumo oitɨ ɨvɨ avɨye vahesave. Ipare sorɨse, iha vai eté yuvɨreco; ahe iha retacuer amove cien tuprɨ ité ñepei-pei mbahe mitɨ sui osẽ” ehi. Aipo ohe pare, Jesús oñehe pĩratá iteanga aipo ehi: “¡Acoi ava osenducua pota vahe che ñehe, toyapɨsacaño sese!” ehi ava rehɨi upe.

9 Ipare semimbohe eta oporandu yuvɨreco chupe: “¿Mara oyapave vo aipo co yembohesa?” ehi.

10 Evocoiyase omboyevɨ chupe: “Pẽu Tũpa oicua uca ité mbahe ndicuasai vahe omborerecuasa resendar; ambuae ava rumo ambohe tẽi ambuae mbahe mboyoyasa pɨpe; yepe osepia mbahe viña ‘tomahecua eme iyavei yepe osenduño mbahe tosenducua eme yuvɨreco’ viya” ehi.

11 “Co yembohesa resendar aipo oyapave aipo ehi: Mbahe rãhɨi ahe inungar Tũpa Ñehengagüer;

12 iyavei mbahe rãhɨi perɨ rupi seitɨprɨ, ahe inungar acoi ava osendu tẽi vahe Tũpa Ñehengagüer yuvɨreco oyapave. Ipare rumo ou vɨ̃rai chupe, ahe inungar caruguar ou vahe chupe opaño oyaracua mocañɨ Tũpa Ñehengagüer sui ‘tovɨroya eme iyavei toñepɨsɨro eme yuvɨreco’ oyapave tẽi.

13 Acoi mbahe rãhɨi seitɨprɨ ita mahugüer rupi, ahe inungar acoi ava osendu tẽi vahe Tũpa Ñehengagüer yuvɨreco iyavei oipɨsɨ tuprɨ ovɨharetesa pɨpe yuvɨreco viña no. Ahe rumo inungar co mbahe mitɨ ndovɨrecoi vahe guapo ovɨ̃racua ãgua; vɨroya raimi tẽi yuvɨreco. Oyepotase rumo mbahe tẽi chupe, oyepepɨ voiño yuvɨreco ichui.

14 Acoi mbahe rãhɨi seitɨprɨ yu pãhu rupi, ahe inungar acoi osendu tẽi vahe. Ipare rumo oyemboyepepɨ uca mbegüeño ambuae mbahe rese opɨhañemoñetá iteangasa pɨpe tẽi, ombahe eta rese iyavei güemimbotarai mbahe tẽi potasa pɨpe avei. Ẽgüe ehi ahe ava inungar mbahe mitɨ ndihai vahe ité.

15 Acoi mbahe rãhɨi seitɨprɨ rumo ɨvɨ avɨye vahesave, ahe inungar ava vɨreco vahe opɨhañemoñetasa avɨye vahe iyavei oyemoingatu voi Tũpa Ñehengagüer rese oyapɨsaca ãgua yepi; vɨroya tuprɨ ité no; yuvɨrecoiño ité sese. Ẽgüe ehise, oyapo mbahe avɨye vahe yuvɨreco” ehi.

16 “Ndiyai eté ava upe guataendɨ omoendɨse omoha vahe que mbahe pɨpe, ‘Tamondo che rupavrɨve’ ndehi eté chupe; osupiño ɨvate imoi opacatu oɨ pɨpe yuvɨroique vahe resape ãgua.

17 Esepia, ndipoi eté mbahe ñomiprɨ, ndayasepiai vaherã curi. Iyavei yaposa vahe imombehupɨrẽhɨ, icuasaño itera curi.

18 “Sese peyapɨsaca tuprɨ co ñehesa rese. Esepia, acoi oyapɨsaca tuprɨ vahe, chupe imondosa catura; acoi nomombɨtai vahe rumo mbahe güembieroya oyese, ichui serocuasaño itera” ehi oporombohe.

19 Ichui Jesús sɨ iyavei tɨvɨreta oyepota secosave yuvɨraso. Ndiyai eté rumo chupe yuvɨraso vaherã yuvɨreco ava rehɨi sui.

20 Oime rumo ambuae ava imombehusar chupe, —Nde sɨ, nde rɨvɨreta reseve nde repia pota tẽi ocarve yuvɨreco —ehi chupe.

21 Ahe rumo aipo ehi chupe: —Acoi ava osendu vahe che Ru Ñehengagüer yuvɨreco, vɨroya tuprɨ vahe avei, ahe che sɨ, che rɨvrɨ yuvɨrecoi —ehiño Jesús chupe.

22 Ñepei arɨ Jesús oha carite pɨpe güemimbohe eta reseve. Ipare aipo ehi: —Yaso peve ɨpa rovai —ehi. Evocoiyase ahe yuvɨraso.

23 Yuvɨroguata vɨteseve, oqueño Jesús ou. Ahese ɨpa pɨpe avɨyeteramo tẽi ɨvɨtu ai omboha guasu-guasu carite pɨpe ɨ, omondo pota ité ɨpɨve viña.

24 Evocoiyase semimbohe yuvɨraso imomba aipo ehi chupe: —¡Porombohesar! ¡Porombohesar! ¡Yande rerasora moco carite ɨpɨve! —ehi yuvɨreco. Ahese omahe. Ipare oñehe pĩrata ɨvɨtu ai upe iyavei ɨ ohɨtu vahe upe: “¡Pepɨtuhu!” ehi. Aheseve voi opɨtuhu tuprɨ.

25 Evocoiyase aipo ehi güemimbohe eta upe: —¿Mahera vo ndapeyeroyai che rese? —ehi. Ahe rumo osɨquɨyeño, ndoyembovɨhaiño iyavei oporandu-randu tẽi oyeupe yuvɨreco: —¡Mara ehi vahe pĩha co mbɨa! Esepia niha, ɨvɨtu ai, para guasu avei omboyeroya —ehi tẽi oyeupe yuvɨreco.

26 Coiye oyepota yuvɨraso Gerasa ɨvɨ rese cute, ahe ambuae ɨpa cotɨ ɨvɨ Galilea rovai.

27 Aheve mbɨa tecua ɨguar caruguar vɨreco vahe secoi. Aracahe suive nani tuprɨ ité secoi iyavei ndopɨtai vahe ité oɨ pɨpe yepi; ẽgüe ehi rumo ahe tehõgüer ruvɨpa rupindar tẽi secoi. Setá rupi caruguar ombohe ité sereco yepi. Yepe ava oipocuhacua-acua carena pɨpe sereco, ipɨ rupi avei no ‘tovɨraso iri eme caruguar’ oyapave yuvɨreco chupe viña, ahe rumo ombosando-sandoño ité iyavei caruguar omoñemi ucaño ava porẽhɨsa rupi sereco. Evocoiyase Jesús osẽse carite pɨpe sui, osovaĩchi ahe mbɨa. Sepiase rumo, ahe mbɨa oñenopɨha voi oso sovai oñehe pĩrata chupe: —¡Eyepepɨ che sui, Jesús, Tũpa seco ɨvate catu vahe Rahɨr! ¡Che mombaraɨsui rene eve! —ehi. Esepia, Jesús opa oyocuai caruguar sereco ‘tosẽ ichui’ oyapave.

30 —¿Mara vo nde rer? —ehi chupe. —Che rer Legión —ehi. Aipo ehi, esepia niha, setá eteprɨ caruguar yuvɨroique yavɨterve.

31 Oimese rumo cuchi setá ocaru vahe ɨvɨtrɨ ruambesave, caruguar evocoiyase oporandu chupe aipo ehi: “Toroiqueñomi tẽi co cuchi avɨterve” ehi yuvɨreco chupe ‘tayande mondo eme cañɨ tẽisa apɨrẽhɨ vahe pɨpe’ oyapave viña. “Peiqueño sese” ehi caruguar upe.

33 Ahese opa yuvɨnose mbɨa sui yuvɨroique cuchi avɨterve cute. Aheseve voi cuchi opa yuvɨnoña yuvɨraso ɨvɨvate sui ɨpa pɨpe. Aheve ɨpɨve opa tẽi eté ocañɨ yuvɨreco.

34 Cuchi rãrosar osepiase ahe mbahe yuvɨreco, opa yuvɨnoña yuvɨraso co mbahe mombehu tecua pɨpe ava upe, cove rupi avei no.

35 Ipare setá ava yugüeru aipo mbahe oime vahecuer repia. Oyepotase rumo secosave yuvɨraso, aheve osepia ahe mbɨa caruguar rerecosarer oguapɨ oĩ ñɨpɨimi, oyemonde tuprɨ, yaracua tuprɨ avei oico. Ahese oyembosɨquɨye tẽi yuvɨreco.

36 Acoi ava osepia vahecuer, ahe opa mbahe omombehu yuvɨreco co mbɨa caruguar rerecosar cuera agüer.

37 Ahese opacatu ava Gerasa pendar, yɨvɨrindar avei Jesús upe, “Esɨrɨ cohave sui” ehi yuvɨreco. Esepia niha, osɨquɨyé iteanga yuvɨreco ichui. Evocoiyase oha carite pɨpe. Ipare osoño.

38 Yɨpɨndar rumo evocoi mbɨa caruguar vɨreco vahecuer, “Tasomi tẽi nde rupi” ehi viña. Ahe rumo, “Epɨtaño” ehi.

39 —Eyevɨ nde rẽtave, emombehupa opacatu mbahe Tũpa oyapo vahecuer nde rese —ehi. Ahe mbɨa evocoiyase oso opacatu tecua rupi, Jesús oyeupe mbahe apo agüer mombehu.

40 Oyevɨse Jesús ɨpa rovai oso, aheve ava rehɨi ovɨharetesa pɨpe oipɨsɨ tuprɨ yuvɨreco. Esepia niha, ava opacatu ité osãro yuvɨreco.

41 Ahese Jairo serer vahe oyepota oso Jesús upe, evocoi judío tũparo rese yangarecuar secoi vahe. Ahe mbɨa oñenopɨha sovai oso, oporandu chupe ‘tosomi tẽi che rẽtave che rayrɨ mbogüera’ oyapave.

42 Esepia niha, vɨreco guayrɨ ñepeimi vahe ité, doce aravɨter vɨreco vahe. Ahe omano potami eté ou. Osose Jairo rẽtave, aheve perɨ rupi ava rehɨi yuvɨrasoño supi; oyembotɨ tuprɨ ité yuvɨreco.

43 Ahe ipãhu rupi oime cuña doce aravɨter rupi suvɨ yepɨyere-yere vahe. Opa-opa tẽi omondo ombahe ocuera ãgua repɨrã yepi; ndocuerai eté rumo.

44 Ahe cuña evocoiyase oyemboya oso saquɨcuei cotɨ opoco iturucuar popɨ rese. Ipare ahe pɨpeve voi opɨtuhu suvɨ ichui.

45 Evocoiyase Jesús oporandu: —¿Ava vo opoco che turucuar rese? —ehi. Opacatu ava aipo ehi yuvɨreco: “Aní eté” ehi. Pedro evocoiyase aipo ehi chupe: —Porombohesar, ava rehɨi mo oyemboya nde rese iyavei nde moañɨ-añɨi yuvɨreco opacatu rupi —ehi.

46 —Che rumo aicua oime ava opoco vahe che turucuar rese. Esepia, ayandu che pĩratasa osẽse che sui —ehi Pedro upe.

47 Ahe cuña ndoicatui oñemi. Sese orɨrɨi oñenopɨha sovai. Oyemombehu chupe opacatu ava rovaque: “Che apoco nde turucuar rese. Esepia, ‘Acuera tuprɨra apocose iturucuar rese’ ahe ndeu” ehi.

48 Ahese aipo ehi cuña upe: —Che rayrɨ, erecuera tuprɨ ité. Esepia niha, che rese ereyeroya ité. Sese eso tuprɨño —ehi cuña upe.

49 Jesús ñehe vɨteseve, ahese oyepota aheve mbɨa Jairo rẽta sui aipo ehi Jairo upe oso: —Omano nde rayrɨ cute. Eremañeco tẽi iri rene Porombohesar —ehiño Jairo upe.

50 Evocoiyase iñehe renduse aipo ehi Jairo upe: —Aní eresɨquɨye; nde che rese yeroyasa pɨpe ité nde rayrɨ ocuerayevɨra —ehi.

51 Oyepotase Jairo rẽtave oso, aheve ndomoingue uca potai eté ava oyeupi. Pedro, Santiago, Juan iyavei cuñatai yesupa upeño oipota seique ãgua.

52 Aheseve opacatu ava oyaseho atɨ, ndoyembovɨhai tẽi sese yuvɨreco. Jesús rumo aipo ehi chupe: —Peyaseho eme. Co cuñatai nomanoi, oque tẽi ou —ehi.

53 Ava rumo opuca ete-eteño seroyaẽhɨsave yuvɨreco. Esepia niha, ahe oicua ité imanose yuvɨreco viña.

54 Evocoiyase oipopɨsɨ cuñatai. Ipare aipo ehi chupe: —¡Cuñatai, eñarapuha! —ehi.

55 Ahe evocoiyase oñarapuha voi eté ocuerayevɨ. Ipare Jesús, “Pembocaru” ehi iyesupa upe.

56 Iyesupa evocoiyase, “¿Mara ehi rutei pĩha co?” ehi tẽi yuvɨreco chupe. Jesús rumo omombehu chupe: “Ndapemombehui chietera que ñepei ava upe” ehi.