Romans 11 in Carapana

1 Bairi ãmerẽ atore bairo mʉjãã yʉ jẽniñaña: Bairo israelita majã cʉ̃rẽ cabaibotiorã na caãno jʉ̃gori, “Yʉ ya poa macããna mee mʉjãã ãniña ãmerẽ yua,” ¿na qũĩati? Bairo na ĩ ĩñaecʉ̃mi. Yʉ cʉ̃ã, israelita majã yaʉ judío majõcʉ yʉ ãniña. Abraham ãnacʉ̃ pãrãmi, bairi Benjamín ya poa macããcʉ̃ pãrãmi majũ yʉ ãniña.

2 Caãnijʉ̃goripaʉpʉa merẽ Dios israelita majãrẽ cʉ̃ ya poa caãniparãrẽ bairo na ĩñajʉ̃goyupi. Bairi narẽ, “Yʉ yarã mee niñama yua,” na ĩ ĩñaẽtĩñami ãme cʉ̃ãrẽ. Mʉjãã masĩrã profeta Elías ãnacʉ̃ yaye quetire. Cʉ̃ pʉame Diore, “Israelita na carorije wapa buicʉtiyama,” na ĩ bʉsʉjãñupĩ, Diore jẽniãcʉ̃. Tiere mʉjãã masĩrã. Atore bairo ĩ quetibʉjʉyupa Dios ya tutipʉ Elías cʉ̃ caĩrĩqũẽ quetire:

3 “Yʉ Quetiupaʉ, mʉ yarã profeta majã mʉ caquetibʉjʉjoricarãrẽ na pajĩãreama israelita majã pʉame. Na pajĩãreri, waibʉtoare peori joemʉgõjorica mesaari cʉ̃ãrẽ yasiorepeyocõããma. Yʉ jetore yʉ pajĩãẽtĩñama. Bairi yʉ cʉ̃ãrẽ yʉ pajĩãgarã yʉ macããrã átiyama,” qũĩñupĩ Elías Diore.

4 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃gomicʉ̃ã, Dios pʉame atore bairo qũĩñupĩ: “Jĩcããrã israelita majã yʉ boyama bairãpʉa. Baal cawãmecʉcʉ aperã jʉ̃gũẽrẽ rʉpopatuuri mena cʉ̃ riape etanumurĩ caĩroaetanarẽ merẽ jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã mil cãrõ majũ, yʉ yarã caãniparãrẽ na yʉ beseyaparoya,” qũĩñupĩ Dios Elíare, ĩ woatuyupa Dios ya tutipʉ.

5 Bairi ãme cʉ̃ãrẽ torea bairo judío majã jĩcããrã ũna tuacõãñama Diore catʉ̃goʉsari majã. Narẽ Dios pʉame na ĩñamairĩ na beseyupi.

6 Bairi Dios marĩrẽ cʉ̃ caĩñamairĩjẽ jʉ̃gori marĩ cʉ̃ canetõõata, dope bairo marĩ netõmasĩẽna caroaro marĩ caátiãnie jʉ̃gori yua. Caroaro marĩ caátiãnie jʉ̃gori marĩ canetõmasĩata, Dios marĩrẽ cʉ̃ camairĩqũẽ pʉame cawapa manierẽ bairo tuabujioro.

7 Bairi, ¿dope bairo pʉame marĩ ĩrãati? Atore bairo pʉame marĩ ĩ masĩgarã: Israelita majã pʉame caroaro Dios mena nigamirãcʉ̃ã, na majũ na caborore bairo caátigarã ãnirĩ nipetiro cʉ̃ mena ãnipetiesupa. Jĩcããrã cʉ̃ cabesericarã roque cʉ̃ caborore bairo caroaro ãnimasĩñupã. Aperã cʉ̃rẽ caboena roquere netõõjãñurõ caãmoope mána, cʉ̃ yaye quetire catʉ̃goena majũ na tuao joroque ásupi.

8 Torea bairo ĩña Dios ya tutipʉ cʉ̃ãrẽ: “Dios, cʉ̃rẽ catʉ̃goʉsagaenarẽ na yeripʉ nemojãñurõ cʉ̃ yaye quetire catʉ̃gomasĩẽna majũ na ãnio joroque na ásupi. Bairi ati rʉ̃mʉrĩ cʉ̃ãrẽ catʉ̃goʉsaena majũ nicõãñama israelita majã mai. Cacaapee cʉ̃gorã nimirãcʉ̃ã, caĩñaenarẽ bairo na tuao joroque ásupi. Tunu bairoa cʉ̃ yaye quetire catʉ̃gorã nimirãcʉ̃ã, tiere catʉ̃goena majũrẽ bairo na ásupi,” ĩ quetibʉjʉya Dios ya tutipʉ cʉ̃ã.

9 David ãnacʉ̃ cʉ̃ã atore bairo qũĩñupĩ Diore: “Na, israelita majã na cabose rʉ̃mʉ qũẽnorĩ rʉ̃mʉ caãno roro majũ átinucũñama. Bairo roro na caátiere ĩñarĩ popiye na baio joroque na mʉ caáto ñuña.

10 Cacaapee cʉ̃gorã nimirãcʉ̃ã, caĩñaenarẽ bairo na tuao joroque na ása. Tunu bairoa popiye na rupaʉ mena na tãmʉo joroque na ása,” ĩñupĩ David cʉ̃ ya tutipʉ Diore.

11 Bairi ãmerẽ mʉjãã yʉ jẽniñaña: Bairo judío majã Jesucristore na catʉ̃goʉsaeto jʉ̃gori, ¿nipetiro judío majã na yasipeticoásupari? ¡Yasipetiesupa, bairãpʉa! Bairo pʉame baiyupa: Judío majã Diore baibotiori na catʉ̃goʉsagaetimiatacʉ̃ãrẽ, aperã judío majã caãmerã pʉame Diore tʉ̃goʉsari roro na cabairijere netõjĩãtiyupa. Dios pʉame na netõõñupĩ. Bairo na cʉ̃ canetõõrõ ĩñarã judío majã pʉame, “Narẽ bairo jãã cʉ̃ãrẽ Dios cʉ̃ canetõõrõ jãã boya,” na ĩ tʉ̃goñao joroque ásupi Dios.

12 Bairo judío majã pʉame Diore na catʉ̃goʉsaetie jʉ̃gori aperã ati ʉmʉrecóo macããna judío majã caãmerã pʉamerẽ caroaro majũ na baiyupa. Cabero judío majã tunu Jesucristore na catʉ̃goʉsaro bero caãmata roque, ¡netõjãñurõ caroaro majũ na bainemogaro ati ʉmʉrecóo macããna nipetirore!

13 Bairi mai, mʉjãã judío majã caãmerãrẽ jĩcã wãme ũno mʉjãã yʉ quetibʉjʉgaya: Mʉjãã, judío majã caãmerãrẽ Dios yʉ cʉ̃ caquetibʉjʉrotijoriquere masĩrĩ, yʉ paariquere caroaro cariape majũ yʉ átipeyogaya.

14 Bairo mʉjããrẽ caroaro yʉ caquetibʉjʉro, yʉ yarã yʉ ya poa macããna majũ pʉame caroaro mʉjãã caátiãnierẽ na caĩñacõrõ yʉ boya. Bairo mʉjãã ĩñacõrĩ yua, na cʉ̃ã tʉ̃gomasĩbujiorãma Dios na cʉ̃ canetõõgarijere. Bairo tʉ̃gomasĩrĩ yua, jĩcããrã netõjĩãtibujiorãma na carorije wapare.

15 Judío majã Dios macʉ̃rẽ na catʉ̃goʉsaetoi, aperã ati ʉmʉrecóo macããna judío majã caãmerã pʉamerẽ cʉ̃ mena jĩcã yericʉnarẽ bairo caãniparã majũ na ásupi. Cabero judío majã pʉame tunu Jesucristore na catʉ̃goʉsaro bero caãmata roque, netõõjãñurõ caroaro na bainemogaro. ¡Camasã cariaricarãpʉ̃rẽ catioricarãrẽ bairo caroaro majũ na bainemogaro yua!

16 Ĩ cõñarĩ quetibʉjʉricaro pʉamata, atore bairo niña: Jĩcã pããrẽ, jĩcã cuiaca peenerĩ, “Dios yaye nigaro,” marĩ caĩatato bero caãmata, carʉsari cui cʉ̃ã caroa cui Dios ya cui tuaya, cʉ̃ caĩñajoro. Bairi tunu yucʉ nʉcõõrẽ, “Dios yaye nʉcõõ nigaro,” marĩ caĩatato bero caãmata, tii rʉpʉʉ cʉ̃ã caroa Dios ya rʉpʉʉ majũ tuacõãña. Atore bairo marĩ caĩcõñabueata, Abraham, jãã ñicʉ̃ ãnacʉ̃ cʉ̃ã cañuʉ cʉ̃ caãmata, cʉ̃ pãrãmerã cʉ̃rẽ bairo Diore catʉ̃goʉsaparã cʉ̃ã caroarã cañurã nigarãma, Dios cʉ̃ caĩñajoro.

17 Apeyera tunu judío majã pʉame yucʉ, olivo cawãmecʉtii rʉpʉʉ majũrẽ bairo niñama. Bairo na cabaimiatacʉ̃ãrẽ, tie rʉpʉʉ jĩcã rʉpʉʉre pajure rericarore bairo jĩcããrãrẽ na reyupi Dios cʉ̃rẽ na catʉ̃goʉsaetie wapa. Mʉjãã, judío majã caãmerã pʉame macãnʉcʉ̃ macããcʉ̃ olivo rʉpʉʉre bairo mʉjãã ãniña. Bairo caãna mʉjãã caãnimiatacʉ̃ãrẽ, Jesucristo mena mʉjãã catʉ̃goʉsarije jʉ̃gori, pataaneatíri tunu olivoʉ majũpʉ tii rʉpʉʉre na capataaworicaropʉ mʉjãã pʉamerẽ wasoaoteire bairo ásupi Dios. Bairi mʉjãã cʉ̃ã ãmerẽ olivoʉ majũ rʉpʉʉre bairo mʉjãã ãniña. Bairo caãna ãnirĩ mʉjãã cʉ̃ã Dios yarã jĩcãʉ̃ pũnaa majũ mʉjãã ãniña ãmerẽ.

18 Bairo caãna ãnirĩ mʉjãã pʉame, “Judío majã olivoʉ majũ rʉpʉʉre bairo caãna netõjãñurõ caãnimajũrã jãã ãniña,” ĩ tʉ̃goñaeticõãña. Bairi atie pʉamerẽ tʉ̃goña masiritieticõãña: Tii olivoʉ rʉpʉʉ mee tii nʉcõõrẽ jʉ̃gocatiãniña. Tii nʉcõõ jʉ̃gori roque nipetirije tii rʉpʉʉ cʉ̃ãrẽ jʉ̃gocatiãniña. Bairi, “Judío majã netõjãñurõ Dios cʉ̃ camairã jãã ãniña,” ĩ tʉ̃goñaeticõãña.

19 Bairo yʉ caĩquetibʉjʉmiatacʉ̃ãrẽ, mʉjãã jĩcããrã atore bairo mʉjãã ĩ tʉ̃goñabujiorã: “Olivo rʉpʉʉ cañueti rʉpʉʉre pajure reyupa, apei rʉpʉʉ pʉamerẽ tunu wasoapuagarã. Torea bairo jãã judío majã caãmerã pʉamerẽ Dios cʉ̃ yarã jãã caãniparore bairo ĩ, judío majãrẽ na reyupi,” ĩ tʉ̃goñarãma.

20 Bairo mʉjãã caĩtʉ̃goñarĩjẽ cariape caãnimiatacʉ̃ãrẽ, atiere tʉ̃goñamasiritieticõãña: Dios mena na catʉ̃goñatutuaetie jʉ̃gori israelita majãrẽ na reyupi Dios. Bairo na átimicʉ̃ã, mʉjãã pʉamerẽ cʉ̃ yarãrẽ bairo mʉjãã ĩñañami, cʉ̃ mena mʉjãã catʉ̃goñatutuarije mena jeto jʉ̃gori. Cʉ̃ mena mʉjãã catʉ̃goñatutuaeticõãta, mʉjãã cʉ̃ã mʉjãã netõẽtĩbujioricarã. Bairi, “Caãnimajũrã jãã ãniña judío majã netõõrõ,” ĩ tʉ̃goñaeticõãña. Dios pʉame roquere cʉ̃ tʉ̃goña uwiya, “Jãã cʉ̃ãrẽ jãã reremi,” ĩrã.

21 Judío majã cʉ̃rẽ na catʉ̃goʉsaetie jʉ̃gori roro na caátaje wapare na masiriyobojaesupi Dios. Olivoʉ majũ rʉpʉʉ caãnijʉ̃gorica rʉpʉʉre pajure rericarore bairo na reyupi. Bairi mʉjãã judío majã caãmerã cʉ̃ã mʉjãã catʉ̃goʉsaeticõãta, torea bairo mʉjãã átigʉmi.

22 Bairi caroaro mʉjãã catʉ̃goñamasĩrõ ñuña: Dios camasãrẽ caĩñamaimasĩ cañuʉ majũ niñami. Baimicʉ̃ã, tunu cʉ̃ yaye quetire na cabaibotioata, tutuaro mena roro popiye na baio joroque caácʉ niñami. Judío majã cabaibotiorãrẽ tutuaro mena na ĩñabeseyupi. Bairo caátimasĩ nimicʉ̃ã, mʉjãã judío majã caãmerã pʉamerẽ caroaro mʉjãã ásupi, mʉjãã catʉ̃goʉsaro jʉ̃gori. Bairi mʉjãã pʉame mʉjãã cʉ̃ caĩñamairõ jʉ̃gori caroaro cʉ̃ caborore bairo caátiãniparã mʉjãã ãniña. Tore bairo mʉjãã caátijãnacõãta, mʉjãã cʉ̃ãrẽ tutuaro mena popiye mʉjãã baio joroque mʉjãã átigʉmi. Olivoʉ rʉpʉʉre pajure reire bairo mʉjãã regʉmi mʉjãã carorije wapa yua.

23 Bairo cabairije caãnimiatacʉ̃ãrẽ, judío majã cariape na catʉ̃goʉsagaetiere jãnarĩ cʉ̃ mena na catʉ̃goñatutuajʉ̃goata, cʉ̃ yarãrẽ bairo na ãnio joroque na átigʉmi tunu. Olivoʉ rʉpʉʉ na capaatarica rʉpʉʉre jeeri tunu na capuaotenemorõrẽ bairo na átigʉmi tunu. Dise ũnie Dios cʉ̃ caátimasĩẽtĩẽ maniña. Bairi tore bairo na átimasĩñami tunu cʉ̃ pũnaa majũ roquere.

24 Olivoʉ macãnʉcʉ̃ macããcʉ̃ rʉpʉʉre pataaneatíri apei olivoʉ majũpʉ na capuaotenemomasĩata, nemojãñurõ na capuaotemasĩpee niña, tii macãã rʉpʉʉ majũ pʉame roquere. Tore bairo mʉjãã, judío majã caãmerãrẽ mʉjãã cʉ̃ caátimasĩata, ¡judío majã cʉ̃ yarã caãnijʉ̃gomirĩcãrã pʉame roquere nemojãñurõ cʉ̃ yarã na ãnio joroque na átinemomasĩñami Dios tunu!

25 Yʉ yarã, yʉ bairãrẽ bairo caãna, Dios cʉ̃ caátigarique camasã mai na camasĩẽtãjẽrẽ mʉjãã yʉ quetibʉjʉpa, “Jãã jeto Dios yayere camasĩrã jãã ãniña,” mʉjãã caĩtʉ̃goñaetiparore bairo ĩ: Capããrã israelita majã Diore catʉ̃goʉsagaenarẽ bairo tuayama, aperã judío majã caãmerã nipetiro ati ʉmʉrecóo macããna Dios cʉ̃ cabesericarã cʉ̃rẽ na catʉ̃goʉsapetiro ũno mai.

26 To bero caãno israelita majã catʉ̃goʉsaenarẽ bairo Dios cʉ̃ caáticũrĩcãrã cʉ̃ã cʉ̃ tʉ̃goʉsa jʉ̃gogarãma tunu. Bairo tʉ̃goʉsa jʉ̃gori yua, nipetiro israelita majã cʉ̃rẽ caborã netõjĩãtipeticoagarãma na carorije wapare. Dios ya tutipʉ cʉ̃ãrẽ atore bairo ĩ woatuyupa israelita majã na canetõpeere: “Camasãrẽ canetõõpaʉ judío majõcʉ Sión cawãmecʉti macãpʉ̃ĩ caacʉ́ etagʉmi. Bairo etari, Jacob pãrãmerã roro na caátaje wapare netõõgʉmi.

27 Bairo na carorije wapare cʉ̃ canetõõrõ bero caãno, cariape cajʉ̃goyepʉ na cʉ̃ caĩquetibʉjʉ jʉ̃goyeticũrĩcãrõrẽ bairo baigaro,” Dios cʉ̃ caĩrĩqũẽrẽ ĩ quetibʉjʉ woatuyupa cʉ̃ ya tutipʉ.

28 Jesucristo yaye caroa quetire catʉ̃goʉsaetimajũcõãrã ãnirĩ judío majã Dios pesuare bairo tuayama. Mʉjãã, judío majã caãmerã pʉame Jesucristo yaye caroa quetire mʉjãã catʉ̃goʉsaparore bairo ĩ, tore bairo na tuao joroque átiyami Dios. Bairo átimicʉ̃ã, ape watoara judío majãrẽ na maicõãñami mai. Caãnijʉ̃goropʉa na ñicʉ̃jããrẽ cabesejʉ̃goricʉ ãnirĩ na cʉ̃ãrẽ na maicõãñami.

29 Bairi Dios cʉ̃ caĩjʉ̃goyeticũrĩcãrõrẽ bairo cariape átimasĩñami. Camasãrẽ caroare na jori bero, di rʉ̃mʉ ũno tiere na ẽmaẽtĩñami tunu.

30 Mʉjãã, judío majã caãmerã cʉ̃ã tirʉ̃mʉpʉre Diore cʉ̃ mʉjãã baibotio ãninucũñupã. Ati yʉtea caãno pʉamerẽ tunu judío majã cʉ̃rẽ na cabaibotioro ĩñarĩ, mʉjãã judío majã caãmerã pʉamerẽ mʉjãã ĩñamaiñami Dios.

31 Tore bairo mʉjãã, judío majã caãmerã mʉjãã cabairicarorea bairo ãmerẽ judío majã cʉ̃ã Diore cʉ̃ baibotionucũñama. Torea bairo tuacoa ninucũñama mai ati rʉ̃mʉrĩrẽ. Dios pʉame mʉjãã ĩñamaigʉ, tore bairo na tuao joroque átiyami judío majãrẽ. Bairo ãmerẽ na átimicʉ̃ã, mʉjããrẽ cʉ̃ caĩñamairõrẽã bairo caberopʉ na cʉ̃ãrẽ na ĩñamaigʉmi tunu Dios.

32 Bairo ĩgʉ ñiña: Nipetiro camasã na cabaibotioro ĩñarĩ jĩcãrõ tʉ̃ni cabuicʉnarẽ bairo na cũñupĩ Dios. Camasãrẽ tocãnacãʉ̃pʉrea jĩcãrõ tʉ̃ni na ĩñamaigʉ, tore bairo na cũñupĩ.

33 Bairi Dios, ¡nocãrõ majũ marĩ camasã carorã caãnarẽ marĩ qũĩñamaiñati! Bʉtioro marĩ ĩñamaimajũcõãñami. Nipetirijere masĩpeyocõãñami. Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃, Dios cʉ̃ catʉ̃goñarĩjẽrẽ, cʉ̃ caátie cʉ̃ãrẽ masĩpeyoetiyami.

34 Dios ya tutipʉ cʉ̃ãrẽ atore bairo ĩ quetibʉjʉyupa: “Dios cʉ̃ catʉ̃goñarĩqũẽ cʉtiere ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ masĩẽcʉ̃mi. Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃rẽ, ‘Atore bairo pʉame mʉ caáto ñuña,’ qũĩ quetibʉjʉpo masĩẽcʉ̃mi.

35 Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ Diore netõnʉcãrõpʉ apeye ũnierẽ cajoricʉ ãnirĩ, ‘Yʉ wapamoñami Dios,’ caĩmasĩ mácʉ̃mi,” ĩ quetibʉjʉ woatuyupa Dios ya tutipʉ.

36 Ati ʉmʉrecóo macããjẽ nipetirije cʉ̃ caqũẽnorĩqũẽ jeto niña. Cʉ̃ catutuarije mena jʉ̃gori nipetirije ãnicõã ninucũmasĩña. Cʉ̃ caboro jʉ̃gori cʉ̃ yaye nicõã ninucũña. ¡Bairi cʉ̃ jetorea basapeorique caroa majũ to ãnicõã ninucũáto! Bairoa to baiáto.