Romans 1 in Carapana

1 Yʉ, Pablo cawãmecʉcʉ Jesucristore capaabojari majõcʉ yʉ ãniña ati cartare cawoajoʉ. Yʉ beseri, yʉ piijowĩ Dios, cʉ̃ yaʉ apóstol yʉ caãnipeere boʉ. Cʉ̃ yaye queti camasãrẽ cʉ̃ canetõõrĩqũẽ quetire yʉ quetibʉjʉ rotijowĩ Dios.

2 Merẽ baipʉa, cʉ̃ caquetibʉjʉrotijorã cʉ̃ yarã profeta majã ãnana mena jʉ̃gori quetibʉjʉcũñañupĩ camasãrẽ cʉ̃ ya tutipʉ atie caroa quetire.

3 Atie yʉ caquetibʉjʉpee pʉame marĩ Pacʉ Dios macʉ̃ Jesucristo marĩ Quetiupaʉ yaye queti, caroa queti niña. Mai, cʉ̃ pʉame ati yepapʉre buiaʉ, ati rupaʉ cʉtiri buiayupi rey David ãnacʉ̃ pãrãmirẽ bairo.

4 Cabero cʉ̃ cariacoamiatacʉ̃ãrẽ, Dios pʉame cʉ̃ camasĩrĩjẽ jʉ̃gori cʉ̃ catioyupi Jesure. Bairi marĩ camasã pʉame tiere ĩñarĩ, “Jesús, Dios macʉ̃ catutuaʉ majũ ñe ũnie carʉsaecʉ niñami,” marĩ caĩmasĩparore bairo ĩ, cʉ̃ catioyupi. Tunu bairoa, “Cʉ̃ cʉ̃ã Dios cʉ̃ caãnajẽ cʉtie nipetirijere cacʉ̃goʉ majũ niñami,” marĩ caĩmasĩparore bairo ĩ, cʉ̃ catioyupi Dios Jesure.

5 Dios pʉame Jesucristo jʉ̃gori yʉ besewĩ. Cʉ̃ yaʉ apóstol paarique, caroa macããjẽ paarique majũrẽ yʉ cũwĩ. Bairo yʉ quetibʉjʉ rotijowĩ ati ʉmʉrecóo macããna nipetiropʉ cʉ̃ yaye nocãrõ caroa quetire tʉ̃goʉsari, cʉ̃ carotirore bairo na caátiparore bairo ĩ.

6 Bairi mʉjãã, Roma macã macããna cʉ̃ãrẽ Jesucristo yarã mʉjãã ãnio joroque mʉjãã ásupi Dios, tie caroa quetire mʉjãã catʉ̃goʉsaro jʉ̃gori. Bʉtioro mʉjãã maiñami. Cʉ̃ ya poa cʉ̃ cabeserica poa macããna mʉjãã ãnio joroque mʉjãã ásupi. Bairi mʉjããrẽ ñiña: Marĩ Pacʉ Dios, bairi marĩ Quetiupaʉ Jesucristo mena caroare mʉjããrẽ na jonemoáto. Tunu bairoa caroa yericʉtaje cʉ̃ãrẽ na jonemoáto, ñiña.

8 Caãnijʉ̃goro atiere mʉjããrẽ yʉ quetibʉjʉjʉ̃goya mai: Nipetiropʉ macããna ʉseanirĩqũẽ mena tʉ̃gonucũñama Jesucristo mena caroaro mʉjãã catʉ̃goñatutuãnierẽ. Bairo tocãnacãʉ̃pʉa mʉjãã cabaiãnierẽ tʉ̃gori, yʉ pʉame, “Jãã Pacʉ, mʉ ñujãñuña jãã mena,” ñinucũña Diopʉre. Jesucristo jʉ̃gori bairo ñi jẽninucũña.

9 Nipetirije yʉ catutuarije mena Dios cʉ̃ carotirore bairo yʉ átinucũña, cʉ̃ macʉ̃ yaye caroa quetire quetibʉjʉ. Bairi Dios pʉame masĩñami tocãnacãnia cʉ̃rẽ mʉjãã yʉ cajẽnibojanucũrĩjẽrẽ.

10 Apeye cʉ̃ãrẽ atore bairo cʉ̃ ñi jẽninucũña: “Mʉ caborije caãmata, yʉre Roma macãpʉ yʉ mʉ árotigʉ. Mʉrẽ catʉ̃goʉsarãrẽ na ñiñagaya,” cʉ̃ ñi jẽninucũña tocãnacãnia.

11 Yoaro mʉjãã tʉpʉ yʉ ágatʉ̃goña ãninucũmiña. Mʉjãã, to macããnarẽ nemojãñurõ Jesucristo mena catʉ̃goñatutuarã mʉjãã caãnipeere boʉ, mʉjããrẽ yʉ quetibʉjʉnemogaya. Bairi mʉjãã tʉpʉ yʉ ágatʉ̃goñanucũmiña bʉtioro.

12 Bairo mʉjããrẽ ĩgʉ ñiña: Yʉ, mʉjãã cʉ̃ã, pʉga nʉgõãpʉa Jesucristo mena marĩ tʉ̃goñatutuaya. Bairo marĩ catʉ̃goñatutuarijere caroaro yerijõrõ marĩ caãmeoquetibʉjʉparore bairo ĩ, mʉjãã tʉpʉ yʉ áganucũmiña bʉtioro.

13 Yʉ bairãrẽ bairo caãna, atiere mʉjãã camasĩrõ yʉ boya: Ape yepaa macããna judío majã caãmerãrẽ na yʉ caquetibʉjʉro tʉ̃gori bero, jĩcããrã cʉ̃ tʉ̃goʉsanucũñama Jesure. Torea bairo mʉjããtʉ macããna cʉ̃ã na catʉ̃goʉsaparore bairo ĩ, mʉjãã tʉpʉ yʉ áganucũmiña. Bairo áganucũmicʉ̃ã, mʉjãã tʉpʉ yʉ ámasĩẽtĩña mai.

14 Tocãnacãʉ̃pʉrea camasãrẽ besericaro mano caroaro mena yʉ quetibʉjʉ rotiwĩ Dios: Marĩ yaye cabʉsʉrã, aperã marĩ yayere cabʉsʉena, bueri majã camasĩrã, aperã camasĩẽna cʉ̃ãrẽ nipetirore yʉ quetibʉjʉ rotijowĩ.

15 Bairi mʉjãã ya macã macããna Jesucristore catʉ̃goʉsaenarẽ cʉ̃ yaye quetire bʉtioro na yʉ quetibʉjʉganucũña.

16 Noa ũna camasã tie caroa quetire na catʉ̃goʉsaata, na netõõgʉmi Dios peeropʉ na caábujiopeere. Bairi tie caroa quetire di rʉ̃mʉ ũno yʉ quetibʉjʉboboetiya. Caãnijʉ̃goro tie caroa quetire nipetiro judío majãrẽ na quetibʉjʉjʉ̃goyupa Jesujãã. Bairi ãmerẽ yua judío majã caãmerã cʉ̃ãrẽ quetibʉjʉrã jãã átiya.

17 Atie queti bairo marĩ masĩõña: “Jesucristo mena na catʉ̃goñatutuari wãme mena jeto jʉ̃gori carorije cawapa cʉ̃goenarẽ bairo na ĩñañami Dios,” marĩ ĩ masĩña. Torea bairo na ĩñañami cʉ̃ mena catʉ̃goʉsajʉ̃gorãrẽ. Atiere torea bairo ĩ quetibʉjʉ woatuyayupa tirʉ̃mʉpʉre: “Cañuʉrẽ, cʉ̃ mena catʉ̃goñatutuaʉ cʉ̃ caãnie jʉ̃gori, ‘Ñe ũnie carorije cawapa cʉ̃goecʉ niñami,’ qũĩ ĩñagʉmi Dios,” ĩ woatuyupa Dios ya tutipʉ.

18 Bairi bairo baiya: Marĩ Pacʉ Dios ʉmʉrecóopʉ caãcʉ̃ ati yepa macããna cañuena, cariape caátiãmerãrẽ roro popiye na tãmʉo joroque na átimasĩñami. Na pʉame roro na caátie mena aperãrẽ caroa cariape quetire na tʉ̃goʉsaetio joroque na átiyama aperã camasãrẽ.

19 Bairo na caátimiatacʉ̃ãrẽ, Dios pʉame nipetiro camasãrẽ cʉ̃ caátiãnierẽ na camasĩrõ boyami. Merẽ cʉ̃ camasĩrĩjẽrẽ na ĩñoñupĩ. Na, cañuena cʉ̃ãrẽ tiere na ĩñoñupĩ.

20 Caãnijʉ̃goripaʉpʉa nipetiro camasã ĩñajʉ̃goasúpa ati yepa, ati ʉmʉrecóo, caãno cãrõ Dios cʉ̃ caqũẽnorĩqũẽrẽ. Tiere caĩñarã majũ ãnirĩ Diore ĩñaetimirãcʉ̃ã, “Ati ʉmʉrecóore caqũẽnorĩcʉ̃ Dios niñami. Cʉ̃ catutuarije petietiya,” na caĩpea niña. Bairi, “‘¿Dios, cʉ̃ ãnicʉti? Yʉra mácʉ̃mi,’ ĩ tʉ̃goñarĩ mʉrẽ jãã ĩroaepʉ,” Diore na caĩpee mee niña.

21 Bairo ĩrĩcãrõ mano merẽ caroaro majũ cʉ̃ caãnierẽ masĩñama. Bairo cʉ̃ masĩmirãcʉ̃ã, “Ãniñami Dios ati ʉmʉrecóore caqũẽnorĩcʉ̃,” qũĩ nʉcʉ̃bʉgoetinucũñama. Diore qũĩroagaetiyama. Tunu bairoa tocãnacã rʉ̃mʉ camasãrẽ na cʉ̃ caĩñaricanʉgõmiatacʉ̃ãrẽ, “Jãã mena mʉ ñujãñuña,” qũĩ basapeogaetinucũñama Diore. Nemojãñurõ cañuena ãnirĩ ricaati majũ tʉ̃goñarĩqũẽ jetore tʉ̃goñanucũñama. Torena, caroa macããjẽ cariape quetire tʉ̃gomasĩẽtĩñama.

22 “Jãã, camasĩrã majũ jãã ãniña,” caĩrã nimirãcʉ̃ã, catʉ̃gomasĩẽna majũ niñama.

23 Bairo caãna ãnirĩ Dios tocãnacã rʉ̃mʉa caãnicõãninucũʉ̃rẽ qũĩroaetiyama. Bairo qũĩroaetiri yua, yucʉ, ʉ̃tã ũnie mena camasã bauriquere bairo cabaurãrẽ na qũẽnonucũñama. Camasã cayasiparã na caãnimiatacʉ̃ãrẽ, na bauriquere bairo cabaurãrẽ na ĩroanucũñama. Tunu macãnʉcʉ̃ macããna minia, ãña, aperã waibʉtoa bauriquere bairo cabaurã cʉ̃ãrẽ na qũẽnorĩ na ĩroanucũñama.

24 Bairo cʉ̃rẽ na caĩroaetie wapa Dios cʉ̃ã na piticõãñami. Na caboro carorije nipetirije na caátigarijere na áparo ĩ, na piticõãñami. Bairo na cʉ̃ capitiro yua, na pʉame netõjãñurõ roro caboborije ũnierẽ ãmeo átinucũñama.

25 Cariape macããjẽ quetibʉjʉriquere tʉ̃goʉsaricaro ũnorẽã, ricaati roro ĩtorique majũrẽ tʉ̃goʉsanucũñama. Tunu Diore qũĩroaricaro ũnorẽã, ati ʉmʉrecóo macããna cʉ̃ caqũẽnorĩcãrã bauriquere bairo cabaurãrẽ na ĩroanucũñama. Bairo na caĩroamiatacʉ̃ãrẽ, Dios roque nipetirijere caátacʉ cʉ̃ caãnoi tocãnacã rʉ̃mʉa cʉ̃ marĩ cabasapeocõã ninucũrõ ñuña. Bairoa to baiáto.

26 Bairo cʉ̃rẽ na caĩroatie wapa Dios cʉ̃ã na piticõãñami, na rupaʉ caborore bairo carorije nipetirije na caátigarije caboborijere na áparo ĩ. Bairo na pitiri yua, carõmia, caʉ̃mʉa mena na caãmeo átiparo ũnorẽã, ricaati na majũ carõmia pʉgarãpʉa roro ãmeo átiepenucũñama.

27 Caʉ̃mʉa cʉ̃ã na majũ roro ãmeo átinucũñama. Roro átaje caboborije ũnie majũrẽ átinucũñama. Carõmia mena na caãmeo átiparo ũnorẽã, na majũ caʉ̃mʉa pʉgarãpʉa roro ãmeo átiepenucũñama. Bairo roro ána yua, na majũ na rupaʉre rorije riaye to baio joroque átinucũñama.

28 Nipetirije cʉ̃ caátajere ĩñamirãcʉ̃ã, Diore qũĩroagaetiyama. Bairo cʉ̃ na caĩroagaetie wapa, Dios cʉ̃ã na piticõãñami. “Na caboro roro ricaati na catʉ̃goñarĩjẽ mena na tʉ̃goña ãmarõ,” ĩ, na piticõãñami. Bairo cʉ̃ caáto, na pʉame nemojãñurõ roro átinucũñama.

29 Nipetiri wãme carorijere caátinetõmajũcõãrã niñama. Bairo caána ãnirĩ bopaca ĩñarĩcãrõ mano roro átiganucũñama camasãrẽ. Tunu carõmia mena roro átiepepainucũñama. Tunu bairoa apeye ũnierẽ cacʉ̃gorã nimirãcʉ̃ã, netõjãñurõ cʉ̃gonemoganucũñama. Nipetirije carori wãmerẽ átinucũñama. Aperã yayere ĩñaʉgaripeanucũñama. Ãmeo pajĩãganucũñama. Roro ãmeo tutinucũñama. Camasãrẽ na ĩtoepenucũñama. Aperã cʉ̃ã roro bʉsʉpainucũñama.

30 Aperã cʉ̃ãrẽ roro na átigarã, na caáperimiatacʉ̃ãrẽ, roro na bʉsʉjãnucũñama. Diore cateerã majũ niñama. Aperãrẽ na tʉ̃goña yapapuao joroque na átinucũñama. “Jãã roque caãnimajũrã jãã ãniña aperã netõrõ,” ĩnucũñama. Na majũ na catʉ̃goñarĩjẽ mena roro na caátipeere tʉ̃goñabócari roro átinucũñama. Na pacʉa cʉ̃ãrẽ na baibotionucũñama.

31 Cariape tʉ̃gogaetimajũcõãñama. “Bairo jãã átigarã,” na caĩrĩjẽ cʉ̃ãrẽ na caĩrõrẽ bairo áperinucũñama. Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃rẽ cʉ̃ maiẽtĩñama. Tunu apeyera roro aperã na na caĩrĩjẽrẽ tʉ̃gori, na masiriyobojagaetinucũñama. Aperã cʉ̃ãrẽ na bopaca ĩñagaetinucũñama.

32 Bairo cabaiãnarẽ cabero na recõãgʉmi Dios peeropʉ. Tiere ati yepapʉ Dios cʉ̃ caĩcũrĩqũẽrẽ masĩmirãcʉ̃ã, na pʉame carorijere áticõã ninucũñama. Bairo caána ãnirĩ aperã narẽ ĩñacõrĩ roro na caátiere ĩñarã, “Marĩ caátorea bairo na cʉ̃ã roro átiyama,” ĩ ʉseaninucũñama.