Matthew 15 in Carapana

1 Cabero etawã fariseo majã, bairi Moisés ãnacʉ̃ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã mena. Na pʉame Jerusalén macãpʉ caatíatana ãma. Atore bairo qũĩwã Jesure:

2 —¿Nopẽĩrã mʉ cabuerã marĩ ñicʉ̃jãã ãnana na caroticũrĩqũẽrẽ bairo na áperiyati? Coseetiyama na wãmorĩrẽ na caʉgaparo jʉ̃goye —qũĩwã Jesure.

3 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, atore bairo na ĩ jẽniñawĩ Jesús: —¿Nopẽĩrã mʉjãã cʉ̃ã mʉjãã caátinucũrĩjẽrẽ bʉtioro borã, Dios marĩrẽ cʉ̃ caroticũrĩqũẽ pʉamerẽ mʉjãã áperinucũñati?

4 Dios pʉame atore bairo marĩ rotiyupi: “Mʉjãã pacʉare mʉjãã caĩroaro yʉ boya. Ni ũcʉ̃ cʉ̃ pacʉre, o cʉ̃ pacore roro cʉ̃ caĩata, cʉ̃ mʉjãã pajĩãrocacõãgarã,” ĩ quetibʉjʉ cũñupĩ Dios.

5 Bairo cʉ̃ caĩcũmiatacʉ̃ãrẽ, mʉjãã pʉame ricaati mʉjãã quetibʉjʉya camasãrẽ. Atore bairo mʉjãã ĩña: “Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cʉ̃ pacʉre, o cʉ̃ pacore, ‘Yʉ yaye nipetirijere merẽ Diore cʉ̃ yʉ nuniapʉ̃. Bairi mʉjãã cabopacarijere yʉ nunimasĩẽtĩña,’ cʉ̃ caĩata, ñurõ.

6 Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ tore bairo caĩ ãnirĩ, cʉ̃ pacʉre, o cʉ̃ pacore cʉ̃ cajʉátinemorõ átirotietiya,” mʉjãã ĩ quetibʉjʉya. Bairo ĩ quetibʉjʉrã, Dios marĩrẽ cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajãnarotirãrẽ bairo mʉjãã baiya. Bairo caquetibʉjʉrã ãnirĩ netõjãñurõ mʉjãã boya mʉjãã caátinucũrĩjẽ mʉjãã ya wãme pʉamerẽ.

7 ¡Caĩtopairã majũ mʉjãã ãniña! Dios pʉame Isaías ãnacʉ̃ cʉ̃ cawoaturica pũrõpʉ mʉjãã ũnarẽ cʉ̃ caĩquetibʉjʉnetõjʉ̃goyeticũrĩcãrõrẽ bairo mʉjãã baimajũcõãña. Atore bairo ĩñupĩ Dios mʉjããrẽ:

8 ‘Ati poa macããna na bʉsʉrique mena yʉre caĩroarãrẽ bairo baiyama. Bairo baimirãcʉ̃ã, na yeri na catʉ̃goñarĩjẽpʉ ricaati baicõãñama.

9 Na pʉame, “Camasã na carotirique pʉamerẽ Dios cʉ̃ caquetibʉjʉroticũrĩqũẽ netõjãñurõ caãnimajũrĩjẽ niña,” caĩrãrẽ bairo buenucũñama. Bairo cabuerã na caãnoi, yʉre na cañubuegarije dope bairo átimasĩã maa,’ ĩñupĩ Dios mʉjãã cabaipeere —na ĩ quetibʉjʉwĩ Jesús fariseo majãrẽ.

10 Ĩ quetibʉjʉ yaparo, camasãrẽ na piineñorĩ, atore bairo na ĩwĩ Jesús: —Tʉ̃gopeoya yʉ yaye quetibʉjʉriquere. Tiere tʉ̃gomasĩña:

11 Camasã na caʉgarije wapa jʉ̃gori mee carorã niñama. Na majũã rorije na yeripʉ na catʉ̃goñanucũrĩjẽ jʉ̃gori roque carorã niñama —na ĩ quetibʉjʉwĩ Jesús.

12 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, jãã, cʉ̃ cabuerã pʉame cʉ̃tʉ etari, atore bairo cʉ̃ jãã ĩwʉ̃: —Bairo mʉ caĩrõ, fariseo majãrẽ tʉ̃goasiao joroque na mʉ áticʉpʉ —cʉ̃ jãã ĩwʉ̃.

13 Bairo jãã caĩrõ tʉ̃go, atore bairo jãã ĩwĩ: —Wesepʉ moetie camasã na caoteetiere, to majũ caputirijere wãrocanucũñama. Torea bairo yʉ Pacʉ ʉmʉrecóo macããcʉ̃ camasã tocãnacãʉ̃ cʉ̃ yarã caãmerãrẽ na beseregʉmi.

14 Bairi fariseo majã na caĩrĩjẽrẽ tʉ̃gopeoeticõãña. Na pʉame cacaapee mána, aperã na bapa cacaapee mána cʉ̃ãrẽ, “Mʉjããrẽ jãã jʉ̃gogarã,” caĩrãrẽ bairo niñama. Ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ cacaapee mácʉ̃ pʉame, apei cʉ̃ bapa cacaapee mácʉ̃rẽ, “Mʉ yʉ jʉ̃gogʉ,” cʉ̃ caĩata, na pʉgarãpʉa opepʉ rocajãcõãbujiorãma —jãã ĩ quetibʉjʉwĩ Jesús, jãã, cʉ̃ cabuerãrẽ.

15 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃gomicʉ̃ã, tʉ̃gomasĩẽmi Pedro. Bairi atore bairo qũĩwĩ Jesure: —Ape wãme ĩcõñarĩ jããrẽ mʉ caquetibʉjʉrije, ¿dope bairo ĩgaro to ĩñati?

16 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩwĩ Jesús Pedrore: —¿Mʉjãã cʉ̃ã yʉ yaye quetire mʉjãã tʉ̃gomasĩẽtĩñati?

17 Nipetiro camasã na caʉgarije tocãnacã wãme pʉame na paaropʉ yuaya. Yuari yua, cabero netõcoaya. Na caʉgarije mee na yeri pũna to royetuo joroque na átiya. Roro na catʉ̃goñarĩjẽ jʉ̃gori roque carorije caánarẽ bairo na ĩñañami Dios.

19 Camasã na yeripʉ roro na catʉ̃goñarĩjẽ jʉ̃gori aperãrẽ na pajĩãreyama. Aperã na nʉmoa mee, o na manapʉ̃ã mena mee roro ãniñama. Cawãmarã cawãmojiyaena cʉ̃ã bairoa roro ãnajẽ cʉtiyama. Tunu bairoa aperã jerutiyama. Aperã mʉnana ĩñama. Aperã bʉsʉpaiyama.

20 Bairo camasã na yeripʉ roro na catʉ̃goñarĩjẽ jʉ̃gori roro átiyama. Bairo na wãmorĩ coseena na caʉgarije wapa mee, roro na caátie jʉ̃gori carorije caánarẽ bairo na ĩñañami Dios —jãã ĩ quetibʉjʉwĩ Jesús, jãã, cʉ̃ cabuerãrẽ.

21 Ĩ quetibʉjʉ yaparo, topʉ caãniatacʉ Tiro, Sidón cawãmecʉtopʉ ámí.

22 Topʉ cʉ̃ caetaro, ape yepa macããcõ, Canaán na caĩrĩ yepa macããcõ pʉame Jesutʉ etawõ. Bairo etari, bʉsʉrique tutuaro mena bairo qũĩwõ Jesure: —¡Yʉ Quetiupaʉ, David ãnacʉ̃ pãrãmi, bopacooro ñiñaña! ¡Yʉ macõ wãtĩ yeri pũnarẽ cʉ̃goyamo! —qũĩwõ Jesure.

23 Jesús pʉame cõ yʉemi. Bairo cʉ̃ cayʉeto ĩña, jãã, cʉ̃ cabuerã pʉame cʉ̃tʉ etari, atore bairo cʉ̃ jãã ĩwʉ̃: —Aperopʉ cõ árotiya. Awajari jãã berore ʉsayamo. Awaja jãnaẽtĩñamo —cʉ̃ jãã ĩwʉ̃ Jesure.

24 Bairo jãã caĩrõ tʉ̃go, atore bairo jãã ĩwĩ: —Ape poa macããnarẽ yʉ jʉátinemo rotiemi Dios. Yʉ yarã, israelita majã jeto, oveja nurĩcãrã cayasiricarãrẽ bairo caãnarẽ yʉ jʉátinemorotiwĩ Dios —jãã ĩwĩ Jesús.

25 Bairo cʉ̃ caĩmiatacʉ̃ãrẽ, carõmio pʉame rʉpopaturi mena etanumurĩ atore bairo qũĩwõ Jesure: —¡Yʉ Quetiupaʉ, yʉ jʉátinemobojaya! —qũĩwõ.

26 Bairo cõ caĩrõ tʉ̃go, bairo cõ ĩwĩ: —Mʉa, israelita yao mee mʉ ãniña. Bairi mʉ yʉ cajʉápata, jĩcãʉ̃, cʉ̃ pũnaa na caʉgarije pan rupaare ẽmarĩ cʉ̃ wii yaiare canureire bairo yʉ átibujioʉ —cõ ĩwĩ.

27 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, bairo qũĩwõ. —Bairoa mʉ átibujioʉ baipʉa. Bairo mʉ caĩmiatacʉ̃ãrẽ, bairãpʉa cawĩmarã na caʉgawerije yepapʉ cañarĩjẽãcãrẽ ʉganucũñama wii yaia cʉ̃ã. Bairi na caʉgaricaroacarẽ bairo yʉ mʉ jʉátigʉ petoaca —qũĩwõ carõmio Jesure.

28 Bairo cõ caĩrõ tʉ̃go, bairo cõ ĩwĩ: —Mʉa, yʉ mena mʉ tʉ̃goñatutua netõmajũcõãña. ¡Bairi yʉ mʉ cajẽnirõrẽ bairo to baiáto! —cõ ĩwĩ. Bairo cʉ̃ caĩrõ, jicoquei caticoamo, cananea yao macõ, wãtĩ yeri pũna cacʉ̃gomiataco pʉame yua.

29 Bairo topʉ caãniatacʉ Jesús acoámí Galilea ʉtabʉcʉra tʉpʉ tunu. Topʉ eta, tira tʉ̃ni ʉ̃tãʉ̃rẽ wãmʉcoámí. Bairi topʉ tuanumuetawĩ.

30 Bairo topʉ cʉ̃ caruiro, camasã capããrã na yarã cariayecʉnarẽ cʉ̃tʉ na ne etawã. Na mena macããna jĩcããrã caámasĩẽna ãma. Aperã cacaapee ĩñamasĩẽna ãma. Aperã carupayuriri ãma. Aperã cabʉsʉena ãma. Aperã capee riayecʉna ãma. Bairi na yarã pʉame Jesús rʉpori tʉaca na cũrã etawã. Bairo na caáto ĩña, Jesús pʉame na catiowĩ.

31 Bairo na cacatiro ĩñarã, to macããna pʉame ĩña acʉacoama. Cabʉsʉmasĩẽtĩmiatana merẽ bʉsʉmasĩwã. Tunu bairoa carupayuriri caãnimiatana merẽ catipeticoama. Caámasĩẽtĩmiatana merẽ ámasĩwã. Tunu bairoa caĩñamasĩẽtĩmiatana cʉ̃ã merẽ caroaro ĩñamasĩcoáma. Bairo na cacatiro ĩñarĩ cʉ̃ basapeojʉ̃gowã to macããna, jãã, Israel macããna jãã caĩroʉ Diore.

32 Cabero Jesús pʉame, jãã, cʉ̃ cabuerãrẽ piijowĩ. Bairo jãã caetaro ĩña, atore bairo jãã ĩwĩ: —Ãnoa camasã merẽ itia rʉ̃mʉ majũ yʉ mena nicõãñama. Ñe ũnie majũ ʉgarique cʉ̃goetiyama. Bairi bopacooro na ñiñaña. Jicoquei na yʉ tunuo jogaetiya mai. Caʉgarique ʉgaenarẽ na yʉ catunuojoata, áwẽpʉ̃ẽtĩbujiorãma, na ya wiiripʉre áná. Bairi na marĩ ʉgarique nuto —jãã ĩwĩ.

33 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo cʉ̃ jãã ĩwʉ̃: —Ãnoa camasã capããrã niñama. Tunu atopʉ wiiri maniña. Bairi, ¿noopʉ marĩ bocarãti ʉgarique, pairo narẽ marĩ canupeere? —cʉ̃ jãã ĩ jẽniñawʉ̃.

34 Bairo jãã caĩrõ, Jesús pʉame jãã ĩnemowĩ tunu: —Pan rupaa, ¿nocãnacã rupaa majũ mʉjãã cʉ̃goyati? Bairo cʉ̃ caĩrõ, atore bairo cʉ̃ jãã ĩwʉ̃: —Jãã, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãrõ pan rupaaca, wai jĩcãrãcã jeto tocãrõã jãã cʉ̃goya —cʉ̃ jãã ĩwʉ̃ Jesure.

35 Bairo jãã caĩrõ tʉ̃go, camasãrẽ yepapʉ na ruirotiwĩ.

36 Bairo na caruiro ĩña, tie pan jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ caãni rupaare, wai mena nerĩ, Diore, “Jãã mena mʉ ñujãñuña,” qũĩ jẽniwĩ. Bairo qũĩ jẽni yaparori bero, tie pan, bairi wai cʉ̃ãrẽ carecomacã peeri bero, jãã, cʉ̃ cabuerãrẽ jãã nuniwĩ, camasãrẽ jãã batoroti.

37 Bairo jãã caáto yua, nipetiro camasã caroaro ʉgayapicoáma, ʉgarique jãã cabatoatajere. Bairo na caʉgatuaro bero, jãã jejããwʉ̃ piiripʉ na caʉgarʉgarijere. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã piiri majũ jãã jejããjirowʉ yua.

38 To caãna caʉgaricarã pʉame baparicãnacã mil majũ camasã ãma, carõmia, bairi cawĩmarã cʉ̃ã cõõña manoa.

39 Cabero Jesús pʉame camasãrẽ, “Yʉ áya,” na ĩ yaparo, cũmuarẽ ájããwĩ. Bairo cʉ̃ caátáje uwiro bero yua, Magadán cawãmecʉti yepapʉ jãã acoápʉ́ yua.