Mark 8 in Carapana

1 Ti yʉtea caãnorẽ camasã capããrã Jesús tʉpʉ tunu na caneñaporo, cʉ̃ cabuerãrẽ na piijoyupʉ. Bairo na caetaro ĩña, atore bairo na ĩñupʉ̃:

2 —Ãnoa camasã merẽ itia rʉ̃mʉ majũ yʉ mena nicoayama. Ñe ũnie majũ ʉgarique cʉ̃goetiyama. Bairi bopacooro na ñiñaña. Jicoquei na yʉ tunuo jogaetiya mai.

3 Caʉgarique ʉgaenarẽ na yʉ catunuojoata, áwẽpʉ̃ẽtĩbujiorãma, na ya wiiripʉre áná. Jĩcããrã na mena macããna cayoaropʉ caatíatana niñama. Bairi na marĩ ʉgarique nuto —na ĩñupʉ̃.

4 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩñuparã: —Ãnoa camasã capããrã niñama. Tunu atopʉ wiiri maniña. Bairi, ¿noopʉ marĩ bocarãti ʉgarique, pairo narẽ marĩ canupeere? —qũĩ jẽniñañuparã.

5 Bairo na caĩrõ, Jesús pʉame na ĩnemoñupʉ̃ tunu: —Pan rupaa, ¿nocãnacã rupaa majũ mʉjãã cʉ̃goyati? Bairo cʉ̃ caĩrõ, atore bairo qũĩñuparã: —Jãã, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãrõ pan rupaaca tocãrõã jãã cʉ̃goya —qũĩñuparã Jesure.

6 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, camasãrẽ yepapʉ na ruirotiyupʉ. Bairo na caruiro ĩña, tie pan jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ caãni rupaare nerĩ, Diore, “Jãã mena mʉ ñujãñuña,” qũĩ jẽniñupʉ̃. Bairo qũĩ jẽni yaparori bero, tie pããrẽ carecomacã peeri bero, cʉ̃ cabuerãrẽ na nuniñupʉ̃, camasãrẽ na batoroti.

7 Wai cʉ̃ãrẽ petoaca cʉ̃goyuparã. Narẽ nerĩ, Diore, “Jãã mena mʉ ñujãñuña,” qũĩ jẽniñupʉ̃. Bairo qũĩ jẽni yaparo, na cʉ̃ãrẽ na batorotiyupʉ camasãrẽ.

8 Bairo na caáto yua, nipetiro camasã caroaro ʉgayapicoasuparã, ʉgarique Jesús cʉ̃ cabuerã na cabatoatajere. Bairo na caʉgatuaro bero, jejããñuparã cʉ̃ cabuerã piiripʉ na caʉgarʉgarijere. Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã piiri majũ jejããjiroyuparã yua.

9 To caãna caʉgaricarã pʉame baparicãnacã mil majũ camasã ãñuparã. Cabero Jesús pʉame camasãrẽ, “Yʉ áya,” na ĩ yaparo, cũmuarẽ ájããñupʉ̃. Dalmanuta cawãmecʉti yepapʉ ásúpʉ yua.

11 Bairi Dalmanuta yepapʉ cʉ̃ caãno, Jesús cʉ̃ caátiere ĩñarĩ bʉsʉjãgamirã, cʉ̃tʉ etayuparã fariseo majã. Bairo etarã, dise ũnie átijẽñorĩqũẽ ʉmʉrecóo macããjẽrẽ Jesure cʉ̃ áti ĩñorotimiñuparã. “¿Cariape Dios cʉ̃ cajoricʉ majũ cʉ̃ ãnicʉti?” ĩrã, bairo cʉ̃ átirotimiñuparã.

12 Jesús pʉame yeri jĩnijããrĩ, atore bairo na ĩñupʉ̃: —¿Nopẽĩrã ati yepa macããna, ãme caãna átijẽño ĩñorĩqũẽ jetore na boyati? Bairo na cabomiatacʉ̃ãrẽ, tiere áti ĩñoetigʉmi Dios —na ĩ quetibʉjʉyupʉ Jesús.

13 Ĩ quetibʉjʉ yaparo, na cũmuarẽ etajãã, ʉtabʉcʉra ape nʉgõãpʉ pẽñacoásúpʉ Jesús cʉ̃ cabuerã mena.

14 Mai, cʉ̃ cabuerã na caʉgapee, pan rupaare masiriticõãrĩ jeápéyuparã. Jĩcããcã cʉ̃goyuparã ti cũmuapʉre.

15 Bairo na cabairo, Jesús pʉame bairo na ĩñupʉ̃: —Tʉ̃goya mʉjãã. Fariseo, Herodes majã yaye levadura, pan pairica na cawauorijere mʉjãã boeticõãña —na ĩñupʉ̃.

16 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, cʉ̃ cabuerã pʉame atore bairo ãmeo ĩñuparã na majũ: “¡Pan rupaa marĩ cajeatíbujioatajere marĩ masiriticũũpã! Bairi bairo marĩ ĩĩmi,” ãmeo ĩñuparã na majũ.

17 Jesús pʉame masĩcõãñupʉ̃ na caãmeoĩrĩjẽrẽ. Bairi atore bairo na ĩnemoñupʉ̃ tunu: —¿Nopẽĩrã, “‘Pan rupaa na cajeatíbujioatajere na masiritiupari,’ ĩgʉ ĩcʉ̃mi Jesús,” mʉjãã ãmeo ĩñati? Bairo mee ĩgʉ ñiña. ¿Mʉjãã tʉ̃goña masĩẽtĩñati mai?

18 Cayericʉna nimirãcʉ̃ã, ¿mʉjãã tʉ̃goña masĩẽtĩñati? Tunu cacaapee cʉ̃gorã nimirãcʉ̃ã, ¿mʉjãã ĩñamasĩẽtĩñati? Tunu caãmoocʉna nimirãcʉ̃ã, ¿mʉjãã tʉ̃goetiyati? ¿Yoaro mee mʉjãã masiriticoayati yʉ caátijẽñorĩqũẽrẽ?

19 Pan rupaa, jĩcã wãmo cãnacã rupaa jetore cʉ̃gomicʉ̃ã, caʉ̃mʉa jĩcã wãmo cãnacã mil majũ na ʉga yapicoao joroque na yʉ ápʉ. Tiere mʉjãã ĩñawʉ̃. Bairo caĩñarĩcãrã ãnirĩ cabero piiripʉ na caʉgarʉgariquere, ¿nocãnacã piiri majũ mʉjãã jejããjirori? Atore bairo qũĩñuparã cʉ̃ cabuerã pʉame: —Pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã piiri cãrõ jãã jejããjirowʉ.

20 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃ tunu Jesús: —Tunu bairoa ape rʉ̃mʉ pan rupaa, jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãnacã rupaa jetore cʉ̃gomicʉ̃ã, caʉ̃mʉa baparicãnacã mil majũ na ʉga yapicoao joroque na yʉ ápʉ. Tie cʉ̃ãrẽ mʉjãã ĩñawʉ̃. Bairo caĩñarĩcãrã ãnirĩ cabero piiripʉ na caʉgarʉgariquere, ¿nocãnacã piiri majũ mʉjãã jejããjirori? ¿Tiere mʉjãã masiriticoayati? Cʉ̃ cabuerã pʉame atore bairo qũĩñuparã: —Jĩcã wãmo peti pʉga pẽnirõ cãrõ jãã jejããjirowʉ —qũĩñuparã Jesure.

21 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃: —Bairo majũã baiwʉ. ¿Bairi mʉjãã tʉ̃goña masĩẽtĩñati mai?

22 Jesús cʉ̃ cabuerã mena etayupʉ Betsaida cawãmecʉti macãpʉ. Ti macãpʉ na caetaro, jĩcãʉ̃ cacaapee ĩñamasĩẽcʉ̃rẽ cʉ̃ ne etayuparã. Jesús tʉpʉ cʉ̃ ne etari, atore bairo bʉtioro qũĩñuparã, “Ãnirẽ cʉ̃ pãñarĩ cʉ̃ netõña.”

23 Bairi Jesús cacaapee ĩñaecʉ̃rẽ cʉ̃ wãmo mena cʉ̃ tʉ̃gã ásúpʉ macã tʉ̃nipʉ. Topʉ cʉ̃ ne eta, Jesús cʉ̃ ʉcoo mena cʉ̃ wareyupʉ cʉ̃ capeere. Bairo áti yaparo cʉ̃ wãmoorĩ mena cʉ̃ capeere ñigã peoyupʉ. Bairo átiri bero qũĩ jẽniñañupʉ̃, “¿Merẽ apeye ũnierẽ miñañati?”

24 Bairo cʉ̃ caĩrõ, caĩñaecʉ̃ pʉame ĩñapãmasĩrĩ yua, atore bairo qũĩñupʉ̃: —Ñiñaña camasãrẽ. Baipʉa, yucʉre bairo cabaurã áñesẽãñama —qũĩñupʉ̃.

25 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, Jesús cʉ̃ wãmorĩ mena ñigã peonemoñupʉ̃ tunu. Bairo cʉ̃ caátopʉa, caroaro majũ ĩñamasĩñupʉ̃ yua. Tocãnacã wãmea caroaro ĩñamasĩñupʉ̃.

26 Bairo cʉ̃ cabairo ĩña, atore bairo qũĩñupʉ̃ Jesús: —Tunu ácʉ́ja mʉ ya wiipʉ. Baipʉa, macãpʉre mʉ tunu apérigʉ —qũĩñupʉ̃ Jesús cacaapee ĩñamasĩẽtĩmiatacʉre.

27 Cabero Cesarea de Filipo na caĩrĩ yepapʉ Jesús, cʉ̃ cabuerã mena maapʉ ácʉ́, atore bairo na ĩñupʉ̃: —“¿Noa ãcʉ̃mi?” yʉ na ĩnucũñati camasã —na ĩ jẽniñañupʉ̃.

28 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩñuparã Jesure cʉ̃ cabuerã pʉame: —Jĩcããrã ĩñama: “Juan el Bautista ãcʉ̃mi.” Aperã ĩnucũñama: “Elías ãnacʉ̃ catiri ãcʉ̃mi,” miñama. Aperã ĩnucũñama: “Tirʉ̃mʉpʉ caãnana profeta majã mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ catiri caatácʉ ãcʉ̃mi Jesús,” minucũñama —qũĩ quetibʉjʉyuparã cʉ̃ cabuerã Jesure.

29 Bairo cʉ̃ na caquetibʉjʉro bero, atore bairo na ĩ jẽniñanemoñupʉ̃ tunu: —¿Mʉjãã ate? “¿Noa ãcʉ̃mi?” yʉ mʉjãã ĩnucũñati —na ĩñupʉ̃. Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, Simón Pedro pʉame qũĩñupʉ̃: —Mʉa, Mesías, Dios cʉ̃ cajoʉ majũ mʉ ãniña —qũĩñupʉ̃.

30 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, atore bairo qũĩñupʉ̃ Jesús Pedrore: “Cʉ̃ã, yʉ ãniña. Bairãpʉa, cʉ̃, yʉ caãnierẽ na quetibʉjʉeticõãña aperã camasãrẽ mai,” na ĩñupʉ̃ Jesús cʉ̃ cabuerãrẽ.

31 Tipaʉ bero cʉ̃ cabuerãrẽ Jerusalẽpʉ roro popiye cʉ̃ cabaipeere na quetibʉjʉ jʉ̃gonutuásúpʉ. Quetiuparã cabʉtoa camasĩrã, bairi Dios cʉ̃ caroticũrĩqũẽrẽ cajʉ̃gobueri majã, bairi sacerdote majã quetiuparã cʉ̃ã, popiye cʉ̃ baio joroque na caátipeere na quetibʉjʉ nutuásúpʉ, cʉ̃rẽ na capajĩãrotipee majũrẽ. “Bairo yʉ, Camasã Jʉ̃gocʉ, yʉ na caátimiatacʉ̃ãrẽ, itia rʉ̃mʉ bero yʉ caticoagʉ tunu,” na ĩñupʉ̃.

32 Cʉ̃, na caátipeere caroaro cariape na quetibʉjʉyupʉ. Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, Pedro pʉame jõjãñurõ Jesure cʉ̃ neásúpʉ. Topʉ eta, bairo qũĩ jʉ̃goyupʉ Pedro Jesure: “¡Yʉ Quetiupaʉ, mʉ caĩrõrẽ bairo to baieticõãto!” qũĩñupʉ̃.

33 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, Jesús pʉame cʉ̃ cabuerãrẽ na ãmejore ĩñarĩ, atore bairo qũĩñupʉ̃ Pedrore: —¡Ácʉ́ja Satanás! Bairo mʉ caĩrõ roro yʉ cabaipeere cabʉsʉjãnemoʉrẽ bairo miña. Dios cʉ̃ catʉ̃goñarõrẽ bairo mee, camasã na catʉ̃goñarõrẽ bairo mʉ tʉ̃goñaña, bairo yʉ mʉ caĩata —qũĩ tutiyupʉ Jesús Pedrore.

34 Cabero Jesús cʉ̃ buerã, aperã camasã cʉ̃ãrẽ na piineñojori, atore bairo na ĩñupʉ̃: —Ni caboʉ, yʉ cabuei caãnigaʉ, cʉ̃ caátigamirĩjẽrẽ pitigʉmi. Yʉ carotirore bairo jeto roque átigʉmi tocãnacã rʉ̃mʉa. Popiye baimicʉ̃ã, yʉ yaye quetire jãnaetigʉmi yʉ cabuei caãnigaʉ pʉame.

35 Bairo tunu caʉ̃mʉ apei cʉ̃ caãnie pʉamerẽ mairĩ, yʉ yaye quetire jãnacoagʉmi. Bairo cabai ãnirĩ yasicoagʉmi yua. Apei, yʉ yaye quetire cajãnaecʉ roque netõcõãgʉmi. Cʉ̃rẽ na capajĩã rocacõãmiatacʉ̃ãrẽ, caticõã ãninucũgʉmi tocãnacã rʉ̃mʉa.

36 Tunu caʉ̃mʉ apei ati yepa macããjẽ nipetirije merẽ cʉ̃goyami, cʉ̃ caborije caãno cãrõ. Bairo cʉ̃gomicʉ̃ã, Diore cʉ̃ tʉ̃goñaẽtĩñami. Bairo catʉ̃goñaecʉ̃ ãnirĩ cʉ̃ cariaatato bero Dios mena ãmerĩgʉmi.

37 Bairi dope baieto pairo cʉ̃ cacʉ̃gorije pʉame. Wapa maa tie ati ʉmʉrecóo macããjẽ, Diore cʉ̃ camasĩẽtĩcõãta.

38 Bairi ni jĩcãʉ̃ ũcʉ̃ yʉre tʉ̃goñabobori, “Jesús yaʉ yʉ ãniña,” ati yʉtea macããna carorã ricaati caánarẽ na cʉ̃ caĩquetibʉjʉgaeticõãta, yʉ cʉ̃ã, “Ãni, yʉ yaʉ niñami,” cʉ̃ ñi masĩẽtĩgʉ. Yʉ, Camasã Jʉ̃gocʉ, ati yepapʉ yʉ Pacʉ cʉ̃ camasĩrĩjẽ mena nemo yʉ catunuetaro, “Ãni, yʉ yaʉ niñami,” cʉ̃ ñi masĩẽtĩgʉ. Ángelea majã jõbui macããna, cañurã mena, tunu yʉ catunuetaro, bairo cʉ̃ ñimasĩẽtĩgʉ ni jĩcãʉ̃rẽ tʉ̃goñabobori, “Jesús yaʉ yʉ ãniña,” cʉ̃ caĩquetibʉjʉgaeticõãta.