Mark 6 in Carapana

1 Cabero, ti macãpʉ witi acoásúpʉ Jesús. Cʉ̃ cabuerã pʉame cʉ̃ mena ásúparã. Bairo witi acoátí yua, cʉ̃ ya yepa majũpʉ etayuparã.

2 Eta, yerijãrĩcã rʉ̃mʉ caãno ti yepa macããna na cañubueri wiire jããñupʉ̃, na quetibʉjʉgʉ. Bairo cʉ̃ caquetibʉjʉro tʉ̃go, camasã capããrã tʉ̃gocõã maniásuparã. Atore bairo ĩñuparã: —Ãnia, caroaro jĩcãrõ tʉ̃ni quetibʉjʉyami. ¿Noopʉ atie caroaro cʉ̃ caquetibʉjʉmasĩrĩjẽrẽ cʉ̃ masĩñuparĩ? ¿Dope bairo átijẽñorĩqũẽ cʉ̃ãrẽ cʉ̃ átimasĩñuparĩ?

3 ¿Ãni, yucʉpãĩrĩ mena rocapata ũnierẽ caqũẽnoʉ macʉ̃ mee cʉ̃ ãniñati? ¿Marĩ mena macããcõ, María macʉ̃ mee cʉ̃ ãniñati? Bairi, ¿Santiago, José, Judas, Simón jʉ̃gocʉ mee cʉ̃ ãniñati? Cʉ̃ marĩ masĩjãñuña. Bairi, ¿marĩ mena macããna rõmirĩ jʉ̃gocʉ mee cʉ̃ ãniñati? —ãmeo ĩ jẽniñañuparã na majũ. Bairi Jesure qũĩroagaetiri, cʉ̃ ya macã macããna pʉame cʉ̃ caquetibʉjʉrijere tʉ̃gogaesuparã.

4 Bairo na catʉ̃gogaeto ĩña, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —Profeta majã tocãnacãʉ̃pʉrea na ĩroanucũñama camasã nipetiro na cañesẽãrõpʉ. Na ya macã macããna, bairi na ya wii macããna majũ roque na boetinucũñama. Na yarã jeto na ĩroaetinucũñama —na ĩñupʉ̃ Jesús.

5 Bairi cʉ̃ ya macã macããna cʉ̃ caquetibʉjʉrijere cariape na catʉ̃gogaetoi, capee caroa cʉ̃ caátijẽñomasĩrĩjẽrẽ topʉre áti ĩñoesupʉ Jesús. Jĩcããrã cariarã jetore cʉ̃ wãmo mena na pãñarĩ na catioyupʉ.

6 “Cʉ̃rẽ cariapea ĩñami,” to macããna camasã na caĩtʉ̃goʉsaetie jʉ̃gori, tʉ̃goñarĩqũẽ pairi tʉ̃goñacõã maniásupʉ Jesús. Bairo na cabairo ĩñarĩ, Jesús pʉame totʉaca caãni macãrĩpʉ, na quetibʉjʉ ñesẽãʉ̃ ásúpʉ.

7 Bairo jĩcã rʉ̃mʉ na neñoñupʉ̃ Jesús cʉ̃ caquetibʉjʉrotijoparã pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ majũ caãnarẽ. Bairo na bese yaparo yua, tocãnacã macãã, pʉgarã jeto na árotiyupʉ. Mai, na caápáro jʉ̃goye na joyupʉ masĩrĩqũẽrẽ, wãtĩ yeri pũnarẽ wiyomasĩrĩqũẽ majũrẽ.

8 Tunu apeye na cacʉ̃gorije ũnierẽ na jeárotiesupʉ. Bairi wasopoa, apeye ũnierẽ na cajããrĩ poa, pan, dinero cʉ̃ãrẽ na jeárotiesupʉ. Na tuericʉ jetore na neárotiyupʉ.

9 Tunu rʉpo jutii na cacʉ̃gorije, na jutii na cajãñarĩjẽ jeto mena na árotiyupʉ.

10 Bairo na ároti yaparo, atore bairo na ĩñupʉ̃: —Noo mʉjãã cañesẽãrõpʉ jĩcã wii ũnorẽ etarã, toa tuacõãña, ti macãpʉ mʉjãã caãni rʉ̃mʉrĩ cãrõ. Capee wiiripʉ patowãcõ ñesẽãẽtĩcõãña.

11 Bairi di macã macããna ũna mʉjãã cabapacʉto na caboeticõãta, o mʉjãã yaye quetire na catʉ̃gogaeticõãta, na mena ãmerĩcõãña. Bairi na ya macãrẽ witiáná, na macã ñerĩrẽ mʉjãã rʉpo jutii macããjẽrẽ mʉjãã paregarã, “Roro jããrẽ mʉjãã átiapʉ,” ĩrã —na ĩ joyupʉ Jesús.

12 Bairo cʉ̃ caĩrõ bero acoásúparã yua. Bairo áná yua, camasãrẽ, “Roro mʉjãã caátinucũrĩjẽrẽ tʉ̃goña yapapuari tʉ̃goña wasoaya. Dios yaye bʉsʉrique pʉamerẽ tʉ̃goʉsajʉ̃goya,” na ĩ quetibʉjʉ ñesẽãñuparã.

13 Tunu bairoa camasã capããrã wãtĩ yeri cacʉ̃gorãrẽ na acurewiyojoyuparã Dios cʉ̃ catutuarije jʉ̃gori. Capããrã cariayecʉna cʉ̃ãrẽ na rʉpoare ʉse aceituna mena na piopeori na catioyuparã.

14 Ti yʉtea caãno camasã nipetiro Jesús cariarãrẽ cʉ̃ canetõmasĩrĩjẽrẽ tʉ̃goyuparã. Bairi quetiupaʉ rey Herodes cʉ̃ã queti tʉ̃goyupʉ Jesús cʉ̃ caátimasĩrĩjẽrẽ. Bairo tiere tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃ cʉ̃ carotirãrẽ: —Jesús na caĩ, cʉ̃ã ãcʉ̃mi Juan el Bautista cabaiyasiricʉ ãnacʉ̃ tunu cacati majũ. Bairo cabai ãnirĩ capee átijẽño masĩĩmi —na ĩñupʉ̃ Herodes.

15 Aperã qũĩñuparã: —Dios camasãrẽ cʉ̃ caquetibʉjʉrotijoricʉ ãnacʉ̃, Elías cawãmecʉcʉ ãnacʉ̃ catiri buiaetaupʉ —qũĩñuparã aperã. Bairo aperã qũĩñuparã: —Tirʉ̃mʉpʉ caãnana profeta majã mena macããcʉ̃ jĩcãʉ̃ catiri buiaetaupʉ —qũĩñuparã.

16 Bairo Herodes na caĩquetibʉjʉrijere tʉ̃gomicʉ̃ã, atore bairo ĩñupʉ̃: —Juan, tirʉ̃mʉpʉ cʉ̃ rʉpoare yʉ capatarocarotiricʉ ãcʉ̃mi Jesús. Merẽ caticoatacʉmi tunu —ĩñupʉ̃.

17 Mai, cajʉ̃goyepʉ Herodes pʉame Juarẽ ñerotiyupʉ. Bairo cʉ̃ ñerotiri bero, ãpõãwẽ mena cʉ̃ jiyari, preso jorica wiipʉ cʉ̃ cũroca rotijoyupʉ. Juan cʉ̃ caquetibʉjʉrijere boesupʉ Herodes. Mai, “Mʉ bai Felipe nʉmo Herodías na caĩõ mena mʉ caãnie ñuẽtĩña. Carorije niña mʉ caátie,” cʉ̃rẽ cʉ̃ caĩquetibʉjʉrijere boesupʉ. Bairo boetiri preso jorica wiipʉ cʉ̃ cũroca rotijoyupʉ Herodes pʉame Juarẽ.

19 Herodías pʉame Juarẽ qũĩñatejãñuñupõ. Bairo qũĩñateeri yua, cʉ̃ pajĩã rotigamiñupõ. Bairo átirotigamiocʉ̃ã, átiroti masĩẽsupo, quetiupaʉ rey Herodes Juarẽ cʉ̃ camairĩjẽ jʉ̃gori.

20 Herodes pʉame Juarẽ, “Caroʉ́, Dios cʉ̃ caquetibʉjʉrotijoʉ ãcʉ̃mi,” ĩ tʉ̃goña uwijãñuñupʉ̃. Bairi Juarẽ cʉ̃ qũẽnoñupʉ̃. Apeyera Juan cʉ̃rẽ cʉ̃ caĩquetibʉjʉrijere dope bairo átimasĩẽtĩmicʉ̃ã, caroaro mena cʉ̃ caĩrĩjẽrẽ tʉ̃goganucũñupʉ̃ Herodes.

21 Mai, merẽ etayuparo Herodías Juarẽ cõ capajĩãrotimasĩpa rʉ̃mʉ majũ. Bairi jĩcã rʉ̃mʉ, Herodes pʉame cʉ̃ cabuiarica rʉ̃mʉ caetaro, bose rʉ̃mʉ qũẽnoñupʉ̃. Áticõã, cʉ̃ mena macããna cʉ̃ rocajãñurĩ carotimasĩrã, cʉ̃ comandante carotirã, Galilea yepa macããna carotimasĩrã cʉ̃ã cʉ̃ capiijoatana etayuparã.

22 Bairo na caʉgaãno, Felipe nʉmo caãnimirĩcõ Herodías cawãmecʉco macõ pʉame basao ásupo, Herodes cõ cʉ̃ caĩñaparore bairo ĩõ. Herodes cʉ̃ capiijoatana cʉ̃ã cõ cabasarijere ĩñajesomajũcõãñuparã. Bairi nipetirã na catʉ̃goro, atore bairo cõ ĩñupʉ̃ Herodías macõrẽ Herodes pʉame: —Noo, yʉre mʉ cajẽnigari wãmerẽ yʉ jẽniña. Mʉ yʉ jomajũcõãgʉ —cõ ĩñupʉ̃.

23 Pʉgani cãrõ, “Ĩtoricaro mano Dios mena ñiña. Mʉ yʉ jomajũcõãgʉ dise ũnie yʉre mʉ cajẽnirĩjẽrẽ. Yʉ ya yepa yʉ caquetiupaʉ cʉti yepa carecomacã ũno cʉ̃ãrẽ mʉ yʉ jomasĩgʉ, mʉ cabooata,” cõ ĩñupʉ̃.

24 Bairo cawãmao pʉame tiere tʉ̃gori, cõ pacore jẽniñao ásúpo. Atore bairo cõ ĩñupõ: —Caaco, ¿ñe ũnie pʉamerẽ cʉ̃ yʉ jẽnioati? Cõ paco pʉame ĩñupõ: —Juan el Bautista rʉpoare cʉ̃ jẽniojã.

25 Bairo cõ caĩrõ tʉ̃go, tãmurĩ cõ masõrĩcʉ̃ tʉpʉ átí, atore bairo qũĩñupõ: —Bairo yʉ boya: Ãmeacã Juan el Bautista rʉpoare patanerĩ jotʉ bapapʉ jããrĩ, yʉ mʉ jowa —qũĩñupõ.

26 Bairo cõ caĩrõ tʉ̃go, tʉ̃goña yapapuacoásupʉ Herodes pʉame. Bairo tʉ̃goña yapapuamicʉ̃ã, “‘¡Dios mena ñiña!’ cõrẽ yʉ caĩatajere yʉ tʉ̃goama yʉ capiijoatana,” ĩ yua, cõrẽ cʉ̃ caĩatatore bairo átirotiyupʉ. Bairi cʉ̃ ʉ̃mʉ jĩcãʉ̃ soldaure Juan preso jorica wiipʉ caãcʉ̃rẽ cʉ̃ rʉpoa pataroti joyupʉ.

28 Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, cʉ̃ caĩrõrẽ bairo cʉ̃ ásupʉ Juarẽ. Bairo cʉ̃ pajĩã yaparori bero, cʉ̃ ãnacʉ̃ rʉpoare jotʉ bapa buipʉ nejããrĩ, Herodías macõrẽ cõ nuniñupʉ̃. Cõ pʉame cõ pacore cʉ̃ rʉpoa ãnatõrẽ cõ neásúpo, cʉ̃ cayasiro cõ masĩáto ĩõ.

29 Cabero Juan cʉ̃ cabuemirĩcãrã pʉame bairo cʉ̃rẽ na capajĩãrocarijere queti tʉ̃gori preso jorica wiipʉ etarã, cʉ̃ ãnacʉ̃ rupaʉre neásúparã, masã opepʉ cʉ̃ yarocagarã.

30 Cabero Jesús cʉ̃ caquetibʉjʉrotijoricarã tunu etayuparã. Bairo eta yua, Jesure cʉ̃ quetibʉjʉyuparã na caátiñesẽãtaje, bairi na caĩbueñesẽãtaje cʉ̃ãrẽ.

31 Bairo na caĩquetibʉjʉro bero, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —Jito aperopʉ. Topʉ eta, ʉga, marĩ yerijãgarã mai —na ĩñupʉ̃. Mai, camasã capããrã na tʉpʉre nairõ majũ na caetaro, dope bairo átiʉga masĩẽsuparã Jesujãã.

32 Bairi topʉ caãniatacʉ cũmuarẽ ájããrĩ camasã manopʉ acoásúpʉ Jesús cʉ̃ cabuerã mena.

33 Bairo Jesujãã na caátíere masĩrĩ yua, nipetiro macãã macããna Jesujãã na caátópʉ, ʉtabʉcʉra tʉ̃ni maapʉ atʉ ásúparã. Bairo áná, na jʉ̃goye na capẽñaetaparopʉre ãnicote yuyuparã.

34 Bairi Jesús ʉtabʉcʉra ape nʉgõãpʉ pẽñaeta yua, maa nʉcãñupʉ̃. Maa nʉcãrĩ yua, camasã capããrãrẽ na ĩñañupʉ̃. Bairo bai, bopacooro na ĩñañupʉ̃, nurĩcãrã oveja narẽ cacotei camánarẽ bairo na cabairo jʉ̃gori. Bairi capee bueriquere na bueyupʉ.

35 Bairo na cʉ̃ cabueãno, ñamicããcã nicoasuparo. Bairi cʉ̃ cabuerã pʉame Jesutʉ etari, atore bairo qũĩñuparã: —Merẽ ñamicã majũ niña. Atopʉre wiiri maniña.

36 Dope camasã capããrãrẽ na marĩ áperã. Bairi ãnoarẽ na mʉ árotiwa macããpʉ, na majũ na caʉgapeere na wapatirápáro —qũĩñuparã Jesure.

37 Bairo na caĩrõ tʉ̃gomicʉ̃ã, atore bairo na ĩñupʉ̃: —Mʉjãã majũ na ʉgarique nuña —na ĩñupʉ̃. Bairo cʉ̃ caĩrõ tʉ̃go, bairo qũĩñuparã: —¿Jãã cawapatiráto mʉ boyati? ¿Dos cientos denario moneda tiiri cãrõ mena pan rupare jãã wapatiracʉti, narẽ nugarã?

38 Bairo na caĩrõ tʉ̃go, atore bairo na ĩñupʉ̃ Jesús: —Pan rupaa, ¿nocãnacã rupaa majũ mʉjãã cʉ̃goyati? Ĩñarájá. Bairo cʉ̃ caĩrõrẽ bairo áti yaparori bero, atore bairo qũĩ quetibʉjʉyuparã: —Jãã, jĩcã wãmo cãrõ pan jororiaca, wai, pʉgarããcã tocãrõã jãã cʉ̃goya.

39 Bairo cʉ̃ na caĩquetibʉjʉ yaparo bero, camasã capããrã to caãnarẽ taa yepapʉ rupa poari na ruirotiyupʉ.

40 Bairo jĩcã poa macããna, ape poa macããna cien majũ camasã ruiyuparã. Ape poa macããna, ape poa macããna, cincuenta majũ camasã ruiyuparã.

41 Bairo na caruiro ĩña, pan rupaa jĩcã wãmo cãnacã rupaacarẽ, wai pʉgarã mena nerĩ, jõbuire ĩñamʉgõjori, “Jãã Pacʉ, jãã mena mʉ ñujãñuña,” qũĩ jẽniñupʉ̃ Jesús Diore. Bairo qũĩ jẽni yaparo, pan rupaare carecomacã peeri, cʉ̃ cabuerãrẽ na nuniñupʉ̃, camasãrẽ na cabatoparore bairo ĩ. Wai cʉ̃ãrẽ carecomacã peeri, cʉ̃ cabuerãrẽ na nuniñupʉ̃, camasã nipetirore na cabatoparore bairo ĩ.

42 Bairo na cabatoro bero yua, nipetiro camasã caroaro ʉgayapicoasuparã, ʉgarique na cabatoatajere.

43 Bairo na caʉga tuaro bero, jejããñuparã piiripʉ na caʉgarʉgarijere. Pʉga wãmo peti rʉpore pʉga pẽnirõ cãnacã piiri majũ jejãã jiroyuparã.

44 To caãna caʉgaatana jĩcã wãmo cãnacã mil majũ camasã ãñuparã.

45 Tipaʉ bero cʉ̃ cabuerãrẽ cũmuapʉ na ájããrotiyupʉ Jesús tunu. Camasãrẽ na cʉ̃ caĩñatʉsajotoye, ti ʉtabʉcʉra jĩnʉgõãpʉ Betsaida macãpʉ cʉ̃ jʉ̃goye na capẽñaátó boyupʉ.

46 Bairi camasãrẽ na ĩñatʉsajo yaparo, ʉ̃tãʉ̃ buipʉ wãmʉcoásúpʉ Jesús, Diore cʉ̃ jẽniácʉ́.

47 Bairi muipʉ cʉ̃ cajããrõ canaioatípaʉ Jesús cʉ̃ cabuerã cũmua mena merẽ tira recomacã majũpʉ na ĩñajoyupʉ Jesús. Cʉ̃ pʉame jĩcãʉ̃ã ãñupʉ̃ ti ʉ̃tãʉ̃ buipʉ.

48 Topʉ ãcʉ̃, cʉ̃ cabuerã popiye mena na capẽñaátóre ĩñajoyupʉ. Mai, wĩno pʉame bʉtioro na ríapere papu tunuoñuparõ. Bairo roro na cabairo, cabusuparo jʉ̃goyeaca oco bui peari natʉ asúpʉ Jesús. Cʉ̃ pʉame na netõágʉre bairo baimiñupʉ̃.

49 Bairo oco buipʉ cʉ̃ caató ĩña yua, cʉ̃ cabuerã uwiri bairo awajayuparã: “¡Ãni, camasocʉ ãnacʉ̃ wãtĩ marĩtʉ atíyami!” ĩñuparã.

50 Cʉ̃ cabuerã nipetirã qũĩñañuparã Jesure. Bairo bʉtioro cauwirã ãnirĩ bairo ĩ awajayuparã yua. Bairo na cabairo, jicoquei Jesús pʉame na ĩ joyupʉ: —¡Tʉ̃goñatutuaya yʉ yarã, Jesua yʉ ãniña, yʉ uwieticõãña! —na ĩñupʉ̃.

51 Bairo cũmuapʉ cʉ̃ caájããrõ, wĩno pʉame papu jãnacoasuparo yua. Bairo cabairo ĩña, cʉ̃ cabuerã pʉame bʉtioro ĩña acʉacoasuparã.

52 Cajʉ̃goye Jesús pan rupare cʉ̃ caátijẽñorĩqũẽrẽ caĩñarĩcãrã nimirãcʉ̃ã, cʉ̃ caátimasĩnetõrĩjẽrẽ tʉ̃goña masĩẽsuparã. Na yeri mena tʉ̃goña masĩẽsuparã.

53 Bairo pẽnaáná, ʉtabʉcʉra ape nʉgõãpʉ etayuparã, Genesaret cawãmecʉti yepapʉ. Topʉ etarã, na cũmuarẽ jiyatupoo yaparo, maa nʉcãñuparã.

54 Bairo na caetaro ĩña, jicoquei to macããna pʉame Jesure qũĩña masĩñuparã.

55 Bairo cʉ̃ caetaro ĩñarĩ, ti yepa macããna nipetiropʉre atʉátí, na quetibʉjʉ batoyuparã. Cariayecʉnarẽ na canerĩ coro mena na jeatí rotiyuparã, “Tipaʉpʉa niñami Jesús,” na caĩrõpʉ.

56 Bairo na pʉame Jesús noo cʉ̃ caboropʉ cʉ̃ caáñesẽãrõ, o peeti macããcã, o capairi macã, o macã tʉ̃ni macãã macããrĩpʉ cʉ̃ caátó cʉ̃ãrẽ na jeásúparã camasã cariarãrẽ. Jesús cʉ̃ caátí wããrĩpʉ cariarãrẽ na cũñuparã, bʉtioro, “Mʉ jutiro yapaacarẽ jãã pãñarotiya,” cʉ̃rẽ na caĩmasĩparore bairo ĩrã. Bairo cariayecʉna tocãnacãʉ̃pʉa cʉ̃ jutiro yapare capãñarã caticoasuparã yua.