Acts 7 in Buamu

1 Ɓa yankarowà ɲúhṹso beenì tùara a Etiɛna yi: «Hãà! Bìo ɓa wee bío ũ ɲii so bon le?»

2 Ó o Etiɛna bía: «Minɛ́n wàn maáwà lè wàn zàwa, mi ɲí bìo á ĩ bío á à na mia. Le Dónbeenì cùkúso hĩ́a zéenía míten lè wàn ɓùaa *Abarahaamu ká a wi ho Mɛzopotamii yi á dĩǹ yí ló yí vaá kará ho Haran lóhó yi,

3 á bía nɔn wo yi: ‹Lé día mìn kɔ̃hṹ lè mìn zĩi á lɛ́n va ho kɔ̃hṹ ɓúi na á ĩ ì zéení làa fo yi.›

4 Ó o Abarahaamu wã́a hĩ́nɔn día ho Kalidee kɔ̃hṹ á vaá kará ho Haran yi. Bìo ó o Abarahaamu ɓàn maá húrun á le sã̀ léra a ho Haran yi á ɓuararáa ho kɔ̃hṹ mu na mi wi yi ho zuia.

5 Dónbeenì á yí nɔn tá wo yi bĩ́n. Hàrí hìa lè le nín-tàahṹ bìo ó o yí yú. Ká le Dónbeenì màhã́ nɔn le ɲii le mí ì na ho kɔ̃hṹ mu na ká wo yi, orɛ́n lè mí mɔ̀nmànía na à hĩ́ní o mɔ́n. Á ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì wee bío mu yi làa wo ká za woon mía o cɔ̃́n.

6 Bìo kà lé bìo á le bía nɔn wo yi: ‹Ũ mɔ̀nmànía khíi kɛń kã-veere yi, á à wé ɓa wobáaní bĩ́n. Ɓa à beé ɓa lò hã lúlúio khĩá-náa yi.

7 Ɛ̀ɛ ká ho sìí na à wé ɓa lè mí wobáaní á ĩnɛ́n Dónbeenì màhã́ à cítí. Bṹn mɔ́n á ɓa à lé bĩ́n á à lɛ́n wé ɓueé ɓùaaní mi ho lahó na kà yi.›

8 Bṹn mɔ́n á le bò le *páaníi là a Abarahaamu. Bìo wee zéení le páaníi mu bìo lé ho *kúiiró. Lé bṹn nɔn ó o Abarahaamu za *Izaaki teró wizooní bìo hètĩn níi yi ó o *kúio wo. Lé bṹn ó o Izaaki mún kúio o *Zakoobu, á wón ɓɛ̀n kúiora mí zàwa pírú ɲun na lé wa zĩ-ɲúná ɓàn ɓùaawa.

9 «O zàwa mu dú le yandee lè mín fɛ̀ɛso Zozɛɛfu, á yɛ̀ɛ́ra a ó o wó a wobá-nìi ho *Ezipite yi. Ká le Dónbeenì màhã́ kɛra làa wo.

10 Le léra a mí lònbee ɓúenɓúen yi. Le wó ó o dàńna dĩ̀n ho Ezipite bɛ́ɛ yahó á zéenía mí bè-zũńminì, ó o bìo wó sĩna a yi. Á wón bàrá a mí zĩi bìowa lè ho Ezipite kɔ̃hṹ bìowa ɓúenɓúen ɲúhṹ wán.

11 «Mu pã̀ahṹ á le hĩni ló ho Ezipite kɔ̃hṹ ɓúenɓúen yi lè ho Kanan kɔ̃hṹ yi mún. Mu wó lònbee làa sòobɛ́ɛ, á wàn ɓùaawa mu yí máa yí bìo ɓa à dí.

12 Bìo ó o Zakoobu ɲá à ɓa le ho dĩ́nló wi ho Ezipite yi, ó o nín-yání tonkaa wàn ɓùaawa le ɓa va bĩ́n.

13 Mu cúa-ɲun níi na ɓa bĩnía van bĩ́n, ó o Zozɛɛfu wã́a zéenía míten lè mín zàwa. Lé bṹn ó o bɛ́ɛ bò yi zũńnanáa hen na ó o Zozɛɛfu nɔnkãni can yi.

14 Ó o Zozɛɛfu wã́a tonkaa mín zàwa le ɓa vaa fé mín maá lè mín zĩi nùpua ɓúenɓúen. Ɓa à yí nùpua ɓúará-náa hònú mía.

15 Ó o Zakoobu wã́a ɓuara ho Ezipite. Lé bĩ́n ó o ɓueé húrun yi, á wàn ɓùaawa mún húrun bĩ́n.

16 Ɓa ɓuan ɓa nì-hínmu vannáa ho Sisɛɛmu yi, á vaá nùuna le búure na ó o Abarahaamu hĩ́a yà a Hamɔɔre zàwa cɔ̃́n.

17 «Bìo ho pã̀ahṹ na le Dónbeenì ko à le tií bìo le hĩ́a dó mí ɲii nɔn o Abarahaamu yi ɲii wà ɓueé sùará, á bṹn wa nìpomu boo, á wee dé wán ho Ezipite yi.

18 Bṹn mɔ́n ó o bɛ́ɛ ɓúi na yí zũna a Zozɛɛfu á kará ho Ezipite kɔ̃hṹ ɲúhṹ wán.

19 O khà wa nìpomu, á beéra wàn ɓùaawa lò, á kĩ̀kã́a ɓa yi le ɓa pĩ́ mí zàwa kúia à ɓa hí.

20 Lé bṹn pã̀ahṹ ó o *Mɔyiize ton yi. O hĩ́a lée kúnkúza na se, na bìo sĩ le Dónbeenì yi. Pĩina bìo tĩn ká a wi mín zĩi á ɓàn nu wee yɛ̀ɛní.

21 Ɓa día a yí máa loń yi, ó o bɛ́ɛ hĩ́nló lé yìa lá a ɓuan á hɔ̃n lè mí kùrú za bìo.

22 Lé o bɛ́ɛ zĩi á ɓa kenía o Mɔyiize yi lè ho Ezipitesa bìo na ɓa zũ ɓúenɓúen, ó o wó a nùpue na pànká wi mí bíoní lè mí wárá yi.

23 «Bìo ó o Mɔyiize lúlúio yú ho ɓúará-ɲun, ó o kará lon mí yi, ó o hĩ́nɔn le mí vaá loń mín zàwa na lé o *Isirayɛɛle nìpomu.

24 Ó o vaá mɔn o Ezipite nìi ɓúi ò o wee ha ɓàn za nì-kéní, ó o tà mín za na ɓa wee ha ɲii, ò o ɓó a Ezipite nìi.

25 O lá wee leéka le o Isirayɛɛle nìpomu na lé ɓàn zàwa á à zũń le le Dónbeenì le mí ì dĩ̀n orɛ́n wán à lénnáa ɓa ɲúná, yaa ɓa yí zũna mu.

26 Mu tá na lée tɔ̃n, ó o Mɔyiize fò mín lè mín sìí nùpua nùwã ɲun ká ɓa wee fi. Ó o le mí ì yanka ɓa, ó o bía bìo kà: ‹Wàn zàwa, minɛ́n na lé lè dà-kéní á bĩnía wee fi mín yi le?›

27 Á yìa dà mí ninza na so á lío o Mɔyiize ò o bía nɔn wo yi: ‹Lé o yɛ́n bàrá fo wa ɲúhṹ wán le ũ wé cítí wɛn?

28 Fo wi à ũ ɓúe mi làa bìo á fo hĩihṹ ɓóráa o Ezipite nìi bìo síi le?›

29 Bìo ó o Mɔyiize ɲá hɔ̃́n bíoní so, ó o lùwa á vaá kará ho Madĩa kɔ̃hṹ yi. Lé bĩ́n ó o yú ɓa zàwa nùwã ɲun yi.

30 «Lúlúio ɓúará-ɲun bṹn mɔ́n, á le Dónbeenì wáayi tonkaro ɓúi zéenía míten làa wo le vĩ̀ndɛ̀-za dɔ̃hṹ na wee cĩ̀ yi, ho tá henì yi, ho Sinayii ɓúee nìsã́ní.

31 Bṹn bè-minii so wó a Mɔyiize coon. Á bìo ó o wi ò o vaa sùará mu yi à wíoka loń sese, ó o ɲá a Ɲúhṹso tãmu na bía làa wo:

32 ‹O *Abarahaamu là a *Izaaki là a *Zakoobu na lé mìn ɓùaawa ɓàn Dónbeenì lé mi.› Ó o Mɔyiize zã́na, á wee zà wàwàwà, á yí wi ò o loń mu yi.

33 Ó o Ɲúhṹso wã́a bía làa wo: ‹Tɛn ũ nakãa, lé bìo á ho lahó na á ũ wi yi lée tá na bìo sã̀ miì.

34 Le lònbee na á ĩ nìpomu wi yi ho Ezipite yi á ĩ mɔn. Ĩ ɲá ɓa wɛ́ɛ sã, á ĩ lion wà lií kã̀ní ɓa. Wã́a ɓuen. Ĩ ì tonka fo ho *Ezipite yi›.

35 «O Mɔyiize nì-kéní mu na ó o *Isirayɛɛle nìpomu fù pã́ bìo le lé o yɛ́n dó a le o wé mí ɲúhṹso lè mí cítí fĩ̀, wón lé yìa le Dónbeenì tonkaa ò o wé o ɲúhṹso làa yìa wee lén hã ɲúná. Le wó mu ho wáayi tonkaro pànká yi, yìa hĩ́a zéenía míten là a Mɔyiize le vĩ̀ndɛ̀-za na wee cĩ̀ yi.

36 O Mɔyiize lé yìa léra a Isirayɛɛle nìpomu ho *Ezipite yi. O wó mu yéréké bìowa na wee zéení le Dónbeenì pànká ho kɔ̃hṹ yi, lè ho muhṹ na ɓa wee ve làa muhṹ na mùia yi, lè ho tá henì yi hã lúlúio ɓúará-ɲun pã̀ahṹ.

37 Lé o Mɔyiize mu lé yìa pá bía bìo kà nɔn o Isirayɛɛle nìpomu yi: ‹Le Dónbeenì á à lén o ɲi-cúa fɛɛro ɓúi mìn zàwa tĩ́ahṹ na ka lè ĩ bìo síi á à tonka mi cɔ̃́n›.

38 Bìo mu nìpomu hĩ́a kúaa mín wán ho tá henì yi, á lé orɛ́n pá hĩ́a wee vará wàn ɓùaawa lè le Dónbeenì wáayi tonkaro pã̀ahṹ, yìa hĩ́a wee bío làa wo ho Sinayii ɓúee wán. Lé orɛ́n á le Dónbeenì bíonì na wee na le mukãnì á nɔn yi, ò o ɓuee lii na wɛn.

39 Ká wàn ɓùaawa màhã́ yí tà ká ɓa à bè hã bíoní mu yi. Ɓa pã́ a bìo, á wi ɓa bĩní va ho Ezipite yi.

40 Ɓa bía nɔn o *Aaron yi: ‹Cà hã wɔ̃̀nna ɓúi na wɛn na à dí wa yahó, lé bìo á wa yí zũ bìo wó a Mɔyiize mu na léra wɛn ho Ezipite yi›.

41 Á ɓa wã́a pà a nɔ̀n-za kansi á wee wé mu hãmu na yi, á dú ho sɔ̃́n-beenì bìo ɓarɛ́n míten dàńna wó bìo yi.

42 Ká le Dónbeenì màhã́ bĩnía ɓa mɔ́n, á día ɓa á ɓa wee ɓùaaní ho wáayi bìowa, làa bìo mu túararáa ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà vũahṹ yi: ‹Isirayɛɛle nìpomu, hã lúlúio ɓúará-ɲun na mi wó ho tá henì yi, á ɓa bà-kùio na mi fũ̀aana lè mu hãmu na mi wó, lé ĩnɛ́n á mi so wó mu nɔn yi le?

43 Ɓùeé. Mu lé mi Mɔlooki wã̀ahṹ bùkú za lè mi Erefãn wã̀ahṹ mànàayiire á mi ɓuan, hɔ̃́n na á mi wó miten á wee ɓùaaní, lé bṹn nɔn á ĩ ì sèráa mia á à dàráa ho *Babiloona wán.›

44 «Hã pɔ̃nsòni bùkú na hĩ́a wi wàn ɓùaawa cɔ̃́n ho tá henì yi lé hón á hã pɛnminí na le Dónbeenì làndá túara wán wi yi. Lé hɔ̃́n pɔ̃nsòni bùkú so hĩ́a wee zéení le le Dónbeenì wi ɓa tĩ́ahṹ. O *Mɔyiize hĩ́a wó ho làa bìo le Dónbeenì zéenía le o wé làa ho. Le hĩ́a le o wé ho làa hìa ó o mɔn bìo síi.

45 Bṹn mɔ́n á hã pɔ̃nsòni bùkú mu á wàn ɓùaawa lè mí mɔ̀nmànía na sã̀ mín á mún ɓuan. Pã̀ahṹ na le Dónbeenì ɲɔn hã kãna nùpua á fó táwá nɔn ɓa yi ká a Zozue dú ɓa yahó ká lé horɛ́n ɓa ɓuan. Á ho ɓɛ̀n wi bĩ́n fúuu fúaa o *Daviide pã̀ahṹ.

46 O Daviide bìo hĩ́a wó sĩna le Dónbeenì yi, ó o fìora le níi le cɔ̃́n, à soráa ho lahó ɓúi à na a *Zakoobu ɓàn Dónbeenì yi.

47 Ká a *Salomɔn lé yìa màhã́ son le zĩi mu nɔn le Dónbeenì yi.

48 Ɛ̀ɛ ká le Dónbeenì na dà mu bìo ɓúenɓúen wán màhã́ yí máa zo zoo kɛɛní ɓa nùpua zĩ-sonia yi làa bìo ó o ɲi-cúa fɛɛro bíaráa mu.

49 Ho wáayi lé ĩ bɛ́ɛnì kanmúiní, ká ho tá lé ĩ zení bèeníi. Lé le zĩi yɛ́n sìí á mi dà à so á à na miì. Lé ho lahó yɛ́n á ĩ dà a kɛɛní yi?

50 Bṹn bìowa so ɓúenɓúen so yínɔń mi wó mu ĩten le?

51 «Ɓúi! Isirayɛɛlesa, mi yiwa tunka dà, mi yí máa tà hɛ́n mi sĩa lè mi ɲikɔ̃nna le Dónbeenì veró yi. Minɛ́n lè mìn ɓùaawa lée dà-kéní.

52 Lé o ɲi-cúa fɛɛro yɛ́n á mìn ɓùaawa mu á yí beéra lò? Bìa buera yìa mí dòn na wee wé le Dónbeenì sĩi bìo ɓuenló bìo, bán à mìn ɓùaawa ɓó. Bìo kà wán, lé orɛ́n nì-kéní mu á minɛ́n ló mɔ́n á mún ɓó.

53 Minɛ́n na le Dónbeenì wáayi tonkarowà dó ho làndá níi yi, lé minɛ́n miten yí bò ho làndá mu bè-bíonii yi.»

54 Bìo ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà ɲá hã bíoní mu á ɓa sĩa ka le hã à fáa o Etiɛna bìo yi lè le sĩ-cĩ̀ílè.

55 Ká arɛ́n wón sú lè le Dónbeenì Hácírí, ó o hóonía mí yahó á lora ho wáayi, ó o mɔn le Dónbeenì cùkú là a Yeesu ò o wi le Dónbeenì nín-tĩánì,

56 ó o bía: «Mi tántá mi ɲikɔ̃nna, ho wáayi ɲii hɛ́ra, á ĩ mɔn o *Nùpue Za ká a dĩ̀n le Dónbeenì nín-tĩánì.»

57 Á ɓa wee wãama pɔ̃́npɔ̃́n à ɓa tun mí ɲikɔ̃nna.

58 Bṹn mɔ́n á ɓa ɓúenɓúen dɛ̀ɛnía kúaaka a wán á wìira lóráa ho donkĩ́ahṹ á lée wee lèeka lè hã huaa á à ɓúe. Bìa wee wé mu á tɛnkaa mí sĩ̀a bàrá a yàrónza ɓúi na ɓa le Soole tá le o pa yi.

59 Bìo ɓa wee lèeka a Etiɛna lè hã huaa, ó o wee fìo kà síi: «Ɲúhṹso Yeesu, tà fé ĩ mànákã̀.»

60 Bṹn mɔ́n ó o ló lion mí nɔnkóɲúná wán, ò o wãamaa pɔ̃́npɔ̃́n: «Ɲúhṹso, yí bè mu bè-kohó na kà ɓa wán.» Bìo ó o bía hɔ̃́n bíoní so vó, ó o húrun.