Matthew 5 in Achi

1 Ri Jesús, echiriꞌ xeril ruqꞌuiyal winak, xakꞌan chwa ri juyub y xtzꞌuyiꞌic. Ecꞌu rutijoꞌn xquimol quib rucꞌ.

2 Jecꞌuwaꞌ ri xujek ucꞌutic chiquiwach:

3 «Nim quikꞌij calaxic ri caquetaꞌmaj lic chirajawaxic ri Ruxlabixel ri Dios chique, ma rutakanic ri Dios petinak chilaꞌ chicaj cuꞌana que.

4 Nim quikꞌij calaxic ri quebokꞌic, ma ri Dios e cabochiꞌin quicꞌuꞌx.

5 Nim quikꞌij calaxic ri quiꞌanom chꞌutiꞌn che quib chwach ri Dios, ma cayaꞌ na chique, ri luwar ubiꞌtisim chi ri Dios.

6 Nim quikꞌij calaxic ri lic cacha quicꞌuꞌx che utzukuxic ri jusucꞌ binic silabic chwach ri Dios, ma ri Dios e cayaꞌw waꞌ chique.

7 Nim quikꞌij calaxic ri caquicꞌut ri cꞌaxnaꞌbal quicꞌuꞌx chique jujun chic, ma ri Dios cucꞌut ri cꞌaxnaꞌbal ucꞌuꞌx chique rique.

8 Nim quikꞌij calaxic ri uꞌanom chom ri canimaꞌ chwach ri Dios, ma rique caquil na uwach ri Dios.

9 Nim quikꞌij calaxic ri caquitzucuj utzil chomal chiquiwach, ma cabiꞌx chique rique e ralcꞌoꞌal ri Dios.

10 Nim quikꞌij calaxic ri queternabex rucꞌ cꞌaxcꞌobic ruma ri caquiꞌan ri jusucꞌ chwach ri Dios, ma rutakanic ri Dios petinak chilaꞌ chicaj cuꞌana que.

11 »Nim ikꞌij iwalaxic riꞌix echiriꞌ wuma riꞌin quixternabex rucꞌ cꞌax, cacꞌak bi ikꞌij y cabiꞌx ronoje ri na utz taj chiwij yey waꞌ xa rakꞌubal.

12 Chixquiꞌcotok y chixbixonok, ma lic nim ri rajil ucꞌaxel quicꞌul chilaꞌ chicaj. Macam cꞌu iwanimaꞌ che echiriꞌ quixyaꞌ pa cꞌax, ma jelaꞌ xꞌan chique ri kꞌalajisanelab ojertan, ri xenabej lo chiwach riꞌix.

13 »Wara che ruwachulew riꞌix lic quixajawax chique ri ticawex jelaꞌ pachaꞌ ratzꞌam lic cajawaxic. Yey we xsach rutzayul ratzꞌam, ¿suꞌanic tanchi caꞌan tza che? Riꞌ na jinta chi cꞌana uchac; queꞌcꞌak cꞌu bi y caxajaxoꞌx can uwiꞌ cuma ri ticawex.

14 »Riꞌix ix kꞌijsak che ruwachulew. E juna tinamit cꞌo lo chwi juna juyub na utz taj quewaxic.

15 Yey na utz tane catzij juna akꞌ y cachꞌuk uwiꞌ rucꞌ juna mulul re pajbal, ma ri caꞌan che e cayaꞌiꞌ lo chupa rucꞌolibal chicaj chaꞌ jelaꞌ cutzij quiwiꞌ conoje ri e cꞌo pa ri ja.

16 Jecꞌulaꞌ riꞌix, ix kꞌijsak chiquiwach ri ticawex chaꞌ caquil ri chomilaj chac quiꞌano y jelaꞌ e caquiyac ukꞌij ri Kakaw Dios cꞌo chilaꞌ chicaj.

17 »Michꞌob cꞌu riꞌix we riꞌin in cꞌuninak re coꞌlnusacha uwach Rutzij Upixab ri Dios tzꞌibital can cuma ri Moisés y ri kꞌalajisanelab. Ma na in cꞌuninak ta che usachic uwach waꞌ; e in cꞌuninak re coꞌlnukꞌalajisaj rusucꞌ.

18 Pakatzij wi cambiꞌij chiwe: Xalokꞌ cꞌa tiquil rukꞌijol ruwa caj y ruwachulew, na quesax ta cꞌana juna letra yey na quesax tane tob xa juna ralco juchꞌ che Rutzij Upixab ri Dios, ma e cuꞌana na ronoje ri tzꞌibitalic.

19 »Ruma cꞌu waꞌ, china ri cupalajij juna takanic tob ne lic chꞌutiꞌn chwach rire yey e tanchi ucꞌutic cuꞌan chiquiwach ri ticawex, riꞌ na jinta uwach chupa rutakanic ri Dios petinak chilaꞌ chicaj. China cꞌu ri cucoj Rutzij Upixab ri Dios yey jelaꞌ cucꞌut chiquiwach jujun chic chaꞌ e caquiꞌano, riꞌ lic cꞌo uwach chupa rutakanic ri Dios.

20 »Pakatzij wi cambiꞌij chiwe: Xew quixoc riꞌix chupa wa takanic petinak chilaꞌ chicaj, we ribinic isilabic e más jusucꞌ chwa ri quibinic raj cꞌutunel re ri tzijpixab y ri fariseos. Noꞌj we na je ta laꞌ, riꞌ na takal ta chiwe.

21 »Riꞌix itom ri xbiꞌx lo chique ri ticawex ojertan chupa Rutzij Upixab ri Dios: “Matcamisanic”; yey china cꞌu ri cacamisanic, riꞌ cakꞌat tzij puwiꞌ.

22 »Noꞌj riꞌin cambiꞌij chiwe: China ri cape royowal chirij juna ratz-uchakꞌ, riꞌ cakꞌat tzij puwiꞌ. China cꞌu ri cucꞌak bi ukꞌij ri ratz-uchakꞌ, riꞌ cacꞌam bi chwach ri kꞌatbal tzij re ri tinamit. Yey china ri cubiꞌij che juna ratz-uchakꞌ: “¡Na jinta cꞌana achac!”, riꞌ catewun puwiꞌ queꞌec pa akꞌ chi xibalbaꞌ re tijbal cꞌax.

23 »Ruma cꞌu laꞌ, echiriꞌ cacꞌam bi rakasaꞌn chwa raltar yey chiriꞌ cacꞌun chacꞌuꞌx cꞌo juna awatz-achakꞌ cꞌo royowal chawij,

24 chayaꞌa na can rakasaꞌn chwa raltar y jat nabe rucꞌ rawatz-achakꞌ, jaꞌana utzil chomal rucꞌ. Ecꞌuchiriꞌ, utz catpe tanchi chwa raltar y caya cꞌu riꞌ rakasaꞌn chwach ri Dios.

25 »We cꞌo junok cucoj amac y catucꞌam bi pa kꞌatbal tzij, nabe chaꞌana pan utzil chomal rucꞌ pa be chaꞌ jelaꞌ na catuꞌyaꞌa ta chi pukꞌab raj kꞌatal tzij. Ma we na xaꞌan ta riꞌ, raj kꞌatal tzij catuya bi pukꞌab ri ausiliar chaꞌ catuꞌyaꞌa pa cárcel.

26 Pakatzij wi cambiꞌij chawe: Na catel tana lo pa ri cárcel we na xatoj ta can ronoje ramac.

27 »Riꞌix itom ri xbiꞌx lo ojertan chupa Rutzij Upixab ri Dios: “Matmacun chirij ri cꞌulaniquil.”

28 »Noꞌj riꞌin cambiꞌij chiwe: We cꞌo junok caril juna ixok y curayij uwach re camacun rucꞌ, riꞌ ya xmacun rucꞌ pa ranimaꞌ.

29 »E uwariꞌche, we e rawach uwiquikꞌab ri catzakisan awe pa ri mac, chawesaj y chacꞌaka bi; ma xa ne cuya riꞌ e cajam jun che rawach, chwa ri catcꞌak bi rucꞌ ronoje racuerpo chi xibalbaꞌ re tijbal cꞌax.

30 We e rakꞌab uwiquikꞌab ri catzakisan awe pa ri mac, chakꞌataꞌ y chacꞌaka bi; ma xa ne cuya riꞌ e cajam jun che rakꞌab, chwa ri catcꞌak bi rucꞌ ronoje racuerpo chi xibalbaꞌ re tijbal cꞌax.

31 »Jenewaꞌ xbiꞌx lo ojertan: “We juna achi caraj cujach bi ri rixokil, xew chuyaꞌa bi ruwujil re jachbal ib che.”

32 »Noꞌj riꞌin cambiꞌij: We rachi cuya bi ruwujil re jachbal ib che ri rixokil tob rixok na macuninak ta chirij ri cꞌulaniquil, riꞌ e cumin ri rixokil pa ri mac. Ma we rixok jachom bi cucꞌam jun chic achi, camacun cꞌu riꞌ chirij ri cꞌulaniquil. Yey e rachi cacꞌuliꞌ rucꞌ rixok jachom bi, riꞌ jenelaꞌ camacun chirij ri cꞌulaniquil.

33 »Riꞌix itom ri xbiꞌx lo chique ri ticawex ojertan: “Matsocon rucꞌ ri cajiquibaꞌ uwach; e lic chaꞌana janipa rajiquibam uwach chwach ri Dios” cachaꞌ.

34 »Noꞌj riꞌin cambiꞌij chiwe: Lic macꞌo mijiquibaꞌ uwach pubiꞌ junok. Macꞌo ne mijiquibaꞌ uwach pa rubiꞌ ri caj, ma ri chilaꞌ chicaj e tzꞌulibal pa catakan wi ri Dios.

35 Macꞌo mijiquibaꞌ uwach pubiꞌ ruwa ulew, ma ruwa ulew e utacꞌalibal ri rakan ri Dios. Macꞌo ne mijiquibaꞌ uwach pubiꞌ ri tinamit Jerusalem, ma waꞌ e utinamit ri Nimalaj Takanel Dios.

36 Macꞌo mijiquibaꞌ uwach pubiꞌ ruwiꞌ ijolom, ma riꞌix na quirik tane uꞌanic sak o kꞌek che riwiꞌ, tob tane xa jun chi wiꞌaj.

37 E chibiꞌij ri jusucꞌ. We lic katzij, xew chibiꞌij: “Katzij.” We na katzij taj, xew chibiꞌij: “Na katzij taj.” Ma ri cacojiꞌ uwiꞌ ri cabiꞌxic, waꞌ rucꞌ ritzel winak petinak wi.

38 »Riꞌix itom ri xbiꞌx lo ojertan: We cꞌo junok cupuchꞌ rawach, riꞌ takal che capuchꞌ ri riꞌre. We cꞌo junok cutor bi juna aweꞌ, riꞌ takal che cator bi ri riꞌre.

39 »Noꞌj riꞌin cambiꞌij chiwe: Miꞌan ucꞌaxel che ri cuꞌan ri na utz taj chiwe. We cꞌo cꞌu junok cupachꞌ kꞌab xeꞌ aweꞌ pawiquikꞌab, chayaꞌa luwar che cupachꞌ ri pa mox.

40 We cꞌo junok catuchap pa chꞌaꞌoj pa kꞌatbal tzij re cumaj racoton, asu chayaꞌa ne can rakꞌuꞌ re pisbal awij che.

41 We cꞌo junok catumin bi chuxeꞌ ekaꞌn chaꞌ cawekaj bi jun kilómetro che, asu queb kilómetro chawekaj bi che.

42 Chatsipan che ri nibaꞌ we cutzꞌonoj toꞌbal chawe. We cꞌo junok cachikꞌiman chawe, maꞌan xuꞌyal che.

43 »Itom cꞌu ri xbiꞌx lo ojertan: Cꞌax chanaꞌa rawatz-achakꞌ yey tzel chawila ri tzel quilow awe.

44 »Noꞌj riꞌin cambiꞌij chiwe: Cꞌax chebinaꞌa ri e aj retzelal cꞌuꞌx chiwij. Chitzꞌonoj ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios paquiwi ri caquitzꞌonoj ri na utz taj piwi riꞌix. Chiꞌana ri utz chique ri tzel quebilow iwe. Chiꞌana cꞌu orar paquiwi janipa ri caquicꞌak bi ikꞌij y ri quixquiternabej rucꞌ cꞌaxcꞌobic

45 chaꞌ jelaꞌ cakꞌalajinic ix ralcꞌoꞌal ri Kakaw Dios cꞌo chilaꞌ chicaj. Ma Rire cuꞌan che ri kꞌij quel lo paquiwi ri ticawex caquiꞌan ri utz y paquiwi ri caquiꞌan ri na utz taj, yey cutak lo ri jab paquiwi ri jusucꞌ quibinic quisilabic y paquiwi ri na jusucꞌ ta quibinic quisilabic.

46 »Ma we xew cꞌax quebinaꞌ ri cꞌax quenaꞌw iwe, ¿saꞌ cꞌu riꞌ ri rajil ucꞌaxel quicꞌulu? Ma jenelaꞌ caquiꞌan raj tzꞌonol puak re tojonic.

47 We xew quiya rutzil quiwach ri iwatz-ichakꞌ riꞌix, ¿saꞌ cꞌu riꞌ ri utz quixtajin che uꞌanic? Ma jenelaꞌ caquiꞌan ri na quetaꞌam ta uwach ri Dios.

48 Chiꞌana cꞌu jusucꞌ che ri ibinic isilabic jelaꞌ pachaꞌ ri usucꞌliquil ri Kakaw Dios cꞌo chilaꞌ chicaj.