Luke 8 in Achi

1 Icꞌowinak chi cꞌu waꞌ, ri Jesús cabin pa tak ronoje tinamit y aldeas cutzijoj ri Utzilaj Tzij re rutakanic ri Dios. E rachbiꞌil cꞌu ri cablajuj utijoꞌn,

2 cucꞌ jujun ixokib ri eberesam paquikꞌab itzel uxlabixel y ebucunam che uqꞌuiyal yabil. Chiquixoꞌl e cꞌo ri María ri ebelinak wukub itzel uxlabixel che,

3 ri Juana rixokil rachi Chuza ri aj wach re rubitak re ri Rey Herodes, ri Susana cucꞌ jujun chic ixokib caquinimaj ri Jesús rucꞌ tak rubitak que.

4 Cꞌo jun kꞌij lic e qꞌui ri winak xebel lo pa tak tinamit y xquimol quib rucꞌ ri Jesús. Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xujek cacꞌutun chiquiwach rucꞌ tak cꞌambal naꞌoj, jewaꞌ xubiꞌij:

5 «Julaj jun awanel xel bi che rawaxic ri rijaꞌ. Ecꞌuchiriꞌ catajin che ujopopexic rijaꞌ, cꞌo xtzak can chuchiꞌ ri be. Y waꞌ xyikꞌ uwiꞌ cuma ri quebicꞌowic y xtij bi cuma tak ri tzꞌiquin.

6 »Cꞌo ijaꞌ xtzak can pa tak abaj; yey echiriꞌ xel lok, xchakijic ma na camuꞌmut ta ruxeꞌ.

7 »Cꞌo ijaꞌ xtzak can pa tak qꞌuix. Ecꞌu riꞌ waꞌ xqꞌuiy junam rucꞌ ri qꞌuix, pero xjikꞌ can chuxeꞌ ri qꞌuix.

8 »Noꞌj cꞌo xtzak can pa chomilaj ulew. Ecꞌu riꞌ waꞌ, echiriꞌ xqꞌuiyic, lic xuꞌan rekaꞌn; chujujunal rakan xel jun ciento che» xchaꞌ. Tecꞌuchiriꞌ, lic co xchꞌaw ri Jesús, jewaꞌ xubiꞌij: «China cꞌu ri cꞌo utanibal che utayic, ¡chuta cꞌu riꞌ!» xchaꞌ.

9 Tecꞌuchiriꞌ, rutijoꞌn xquitzꞌonoj che: —¿Saꞌ queꞌelawi wa cꞌambal naꞌoj? —xechaꞌ.

10 Ri Jesús xubiꞌij chique: «Chiwe riꞌix yaꞌtalic cakꞌalajisax runaꞌoj ri Dios chwi rutakanic. Noꞌj chique ri winak, cancꞌut xew rucꞌ cꞌambal naꞌoj. Ma tob rique quetzuꞌnic, e junam rucꞌ na quetzuꞌn taj; tob quetanic, e junam rucꞌ na quetan taj y e riꞌ na jinta cꞌo caquimaj usucꞌ.

11 »Woꞌora cankꞌalajisaj chiwe saꞌ queꞌelawi wa cꞌambal naꞌoj. Rijaꞌ e Ruchꞌaꞌtem ri Dios.

12 »Ri xtzak can chuchiꞌ ri be, e pachaꞌ ri ticawex caquita Ruchꞌaꞌtem ri Dios, pero cacꞌun lo ritzel winak y caresaj waꞌ pa canimaꞌ chaꞌ na caquicoj taj y na quecolobetaj ta cꞌu riꞌ.

13 »Ri xtzak can pa tak abaj, e pachaꞌ ri ticawex caquita Ruchꞌaꞌtem ri Dios y caquicꞌul rucꞌ quiꞌcotemal; noꞌj na e tiquil ta chi utz. Caquicoj cꞌu Ruchꞌaꞌtem xa queb oxib kꞌij; yey echiriꞌ cacꞌun lo cꞌambal quipa, caquesaj bi quib chirij ri Dios.

14 »Ri xtzak can pa tak qꞌuix, e pachaꞌ ri ticawex caquita Ruchꞌaꞌtem ri Dios, yey na caquiꞌan taj saꞌ ri cubiꞌij. Coqꞌuil cꞌu riꞌ casach uwach Ruchꞌaꞌtem ri Dios cꞌo pa canimaꞌ ruma rubis quicꞌuꞌx, ri quibeyomalil y rukusil ruwachulew; y na chom ta cꞌu riꞌ ri quilitaj che ri quibinic.

15 »Noꞌj ri xtzak can pa chomilaj ulew, e pachaꞌ ri ticawex caquicꞌul pa sakil wi Ruchꞌaꞌtem ri Dios y rucꞌ ronoje quicꞌuꞌx caquicꞌol pa canimaꞌ. Lic chom cꞌu riꞌ ri quilitaj che ri quibinic.

16 »Na jinta junok cutzij juna akꞌ y cuchꞌuk uwiꞌ rucꞌ juna mulul re pajbal o cujuꞌ chuxeꞌ ruwarabal. Ma ri cuꞌan che, e cuya lo chupa rucꞌolibal chicaj chaꞌ jelaꞌ cutzij quiwiꞌ ri queboc bi.

17 Ma copon ri kꞌij echiriꞌ janipa ri na kꞌalajisam taj, cakꞌalajisax na; yey janipa ri ewatalic, quetaꞌmaxic.

18 E uwariꞌche chita chi utz janipa ri cambiꞌij chiwe; ma china ri cucꞌul chi utz janipa ri cacꞌut chwach, riꞌ cacꞌut ne más chwach y jecꞌulaꞌ cumaj más. Yey china ri na cucꞌul ta ri cacꞌut chwach, riꞌ camaj ne che janipa ri cuchꞌobo umajom chi usucꞌ» xcha ri Jesús.

19 Julaj echiriꞌ lic e cꞌo uqꞌuiyal winak rucꞌ ri Jesús, ruchu y tak ruchakꞌ xoꞌlquilaꞌ, yey na utz ta cꞌu xekib rucꞌ cuma ruqꞌuiyal winak.

20 Ecꞌuchiriꞌ, xbiꞌx che ri Jesús: —Ri chu la y tak ri chakꞌ la e cꞌo pa be y cacaj caquil wach la.

21 Rire xucꞌul uwach: —E ri quetaw re Rutzij Upixab ri Dios y caquiꞌan ronoje ri cubiꞌij, waꞌ e nuchu y e tak nuchakꞌ riꞌ —xchaꞌ.

22 Cꞌo jun kꞌij ri Jesús xoc chupa jun barco junam cucꞌ rutijoꞌn y xubiꞌij chique: —Joꞌ, chojkꞌax chꞌaka yaꞌ —xcha chique. Y xebec cꞌu riꞌ.

23 Echiriꞌ quebin chwi ri mar, ri Jesús xwaric. Ewi xpe jun nimalaj cakjikꞌ chwi ri mar y xujek canoj ri barco che yaꞌ y e riꞌ ya laj camukutajic.

24 Na jampatana cꞌut xeꞌquicꞌosoj ri Jesús, jewaꞌ xquibiꞌij che: —¡Kajawal, Kajawal! ¡Cojcamic! —xecha che. Echiriꞌ xyactaj ri Jesús, xukꞌatej ri cakjikꞌ. Ecꞌu ri yaꞌ quel chicaj, xyeniꞌic y ri tew xtaniꞌic.

25 Tecꞌuchiriꞌ, xubiꞌij chique rutijoꞌn: —¿Saꞌ xuꞌan ri cubulibal icꞌuꞌx wucꞌ? —xcha chique. Pero rutijoꞌn lic quixiꞌim quib y caminak canimaꞌ che. Xquibiꞌij cꞌu chiquiwach: «¿Saꞌ ruwach waꞌ waꞌchi? ¡Ma tob ne ri cakjikꞌ y ri yaꞌ caquicoj utzij!» xechaꞌ.

26 Ecꞌuchiriꞌ, xebopon pa ri luwar re Gadara cꞌo chꞌaka yaꞌ che Galilea.

27 Echiriꞌ xkaj ri Jesús chuꞌlew, xoꞌlcꞌul ruma jun achi aj pa la tinamit. Cꞌo tan kꞌij waꞌchi cꞌo pukꞌab jun itzel uxlabixel. Na cucoj ta ukꞌuꞌ y na jekel ta chirocho, ma jekel pa tak mukubal que animaꞌ.

28 Waꞌchi, echiriꞌ xril uwach ri Jesús, lic xsiqꞌuinic y xuxuc rib chwach. Y lic co xchꞌawic, jewaꞌ xubiꞌij: —¿Suꞌchac coꞌlmina ib la wucꞌ, Jesús, lal Ucꞌajol ri Dios cꞌo chilaꞌ chicaj? Cantzꞌonoj co cheꞌla na quinya ta la pa cꞌax —xchaꞌ.

29 (Xubiꞌij waꞌ ma ri Jesús cutak ri itzelilaj uxlabixel chaꞌ quel bi che rachi. Yey lic cꞌo tan kꞌij rachi cꞌo pukꞌab waꞌ. Y tob cayut pa carena y pa griyetas, ronoje curakij y cacꞌam bi ruma ri itzel uxlabixel pa tak luwar catzꞌintzꞌotic.)

30 Ecꞌu ri Jesús xutzꞌonoj che rachi: —¿Saꞌ rabiꞌ? —xchaꞌ. Rire xubiꞌij: —Legión —xchaꞌ. Xubiꞌij waꞌ ma lic e qꞌui ri itzel uxlabixel eboquinak rucꞌ.

31 Ecꞌu tak ri itzel uxlabixel lic xquicoj quib chwach ri Jesús chaꞌ na quebutak tubi pa ri siwan na jinta utakexic uchoyil upa.

32 E cꞌo cꞌu uqꞌuiyal ak quewaꞌ chwa ri juyub y tak ri itzel uxlabixel xquitzꞌonoj chaꞌ queboc bi cucꞌ ri ak. Ecꞌu ri Jesús xuya luwar chique.

33 Ecꞌuchiriꞌ, xebel bi che rachi y xeboc bi cucꞌ ri ak. Y conoje waꞌ xeꞌquicꞌaka bi quib chwi jun siwan, xebeꞌtzak chupa ri mar y xejikꞌic.

34 Ecꞌu ri quechajin que ri ak, echiriꞌ xquil tak waꞌ, xebanimajic y janipa ri xquilo xebec che utzijoxic chupa ri tinamit y pa tak juyub.

35 Xepe cꞌu ri winak che rilic saꞌ ri xꞌaniꞌ chiriꞌ. Echiriꞌ xecꞌun pa cꞌo wi ri Jesús, xquirik rachi ri ebelinak chubi ri itzel uxlabixel che, tzꞌul xeꞌrakan ukꞌab ri Jesús, ucojom chi ukꞌuꞌ y jusucꞌ chi runaꞌoj. Ruma waꞌ, lic xquixiꞌij quib.

36 Y ri xebilow waꞌ xquitzijoj chique ri cꞌacꞌ xecꞌunic, suꞌanic xcolobetaj rachi ri xebel bi ri itzel uxlabixel che.

37 Ecꞌuchiriꞌ, conoje ri winak pa tak ri luwar re Gadara xebelaj che ri Jesús quel bi chiriꞌ ma lic quixiꞌim quib che. Y ri Jesús xoc chupa ri barco chaꞌ catzelejic.

38 Ecꞌuchiriꞌ, rachi ri ebelinak bi ri itzel uxlabixel che, xelaj che ri Jesús chaꞌ cuya luwar che caterej bi chirij; pero ri Jesús xutak che cacanaj canok, jewaꞌ xubiꞌij che:

39 —Chat-tzelej chaꞌwocho y chatzijoj chique ri ticawex ronoje ri utz uꞌanom ri Dios awucꞌ —xchaꞌ. Y rachi e xuꞌano; xeꞌec che utzijoxic chupa ronoje ri tinamit ri utz xꞌan che ruma ri Jesús.

40 Echiriꞌ xtzelej ri Jesús chꞌaka yaꞌ, ri winak xquicꞌul rucꞌ quiꞌcotemal ma conoje lic coyeꞌem.

41 Ecꞌuchiriꞌ, xopon jun achi Jairo rubiꞌ, rire aj wach re ri sinagoga. Waꞌ waꞌchi xuxuc rib xeꞌrakan ukꞌab ri Jesús y lic xelaj che queꞌec chirocho,

42 ma xa jun co rumiꞌal y laj cablajuj rujunab, yey cajecꞌowic. Ecꞌuchiriꞌ xeꞌec ri Jesús rucꞌ, uqꞌuiyal winak xeterej bi chirij y lic caquipitzꞌipaꞌ.

43 Chiquixoꞌlibal cꞌu ri winak cꞌo jun ixok lic yewaꞌ, e cablajuj lo junab riꞌ na cataniꞌ ta ri yabil re upa icꞌ che. Ronoje ri cꞌo rucꞌ uqꞌuisom chi ne cucꞌ ri aj cun, yey na jinta junok xrikow ucunaxic ri yabil cꞌo che.

44 Rire xkib cꞌu pana chirij ri Jesús y xuchap ruchiꞌ rukꞌuꞌ. Y chupa cꞌu laꞌ la jokꞌotaj xtaniꞌ ruyabil.

45 Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xutzꞌonoj: —¿China ri xchapaw weꞌin? —xchaꞌ. Yey na jinta junok cuya rib chupa. Ecꞌuchiriꞌ ri Pedro y ri rachbiꞌil xquibiꞌij: —Kajawal, ri winak caquipitzꞌipaꞌ la y caquiminimaꞌ la. ¿Suꞌchac cꞌu riꞌ catzꞌonoj la: “¿China ri xchapaw weꞌin?” —xechaꞌ.

46 Noꞌj ri Jesús xubiꞌij: —Cꞌo jun xinchapawic ma xinnaꞌo cꞌo jun xcunutaj rucꞌ ri nuchukꞌab —xchaꞌ.

47 Echiriꞌ rixok xrilo xnaꞌbetaj ruma ri Jesús, xpetic cabirbotic. Xuxucubaꞌ cꞌu rib xeꞌrakan ukꞌab ri Jesús y xutzijoj chiquiwach conoje ri winak suꞌbe xuchap rukꞌuꞌ ri Jesús y chaꞌtaj xa pa jokꞌotaj xcunutajic.

48 Ecꞌu ri Jesús xubiꞌij che: —Ixok, ruma ri cubulibal cꞌuꞌx la wucꞌ, xcunutaj la. Oj cꞌu la riꞌ chi utzil chomal —xchaꞌ.

49 Cꞌa cachꞌaꞌt ne ri Jesús, echiriꞌ xcꞌun lo jun petinak chirocho ri aj wach re ri sinagoga y xoluꞌbiꞌij che ri Jairo: —Ri miꞌal la ya xcamic; na jinta chi cutikoj cabayabaꞌ la ri tijonel —xchaꞌ.

50 Echiriꞌ xuta waꞌ ri Jesús, xubiꞌij che ri Jairo: —Muxiꞌij rib cꞌuꞌx la, xew lic cubula cꞌuꞌx la wucꞌ y jelaꞌ cacolobetaj ri miꞌal la che ri camic —xchaꞌ.

51 Ecꞌuchiriꞌ xopon chirocho ri Jairo, ri Jesús xew xebucoj bi ri Pedro, ri Jacobo, ri Juan y ruchu-ukaw ri ralco ali; y na xuya ta luwar che junok chic coc bi.

52 Conoje ri winak quebokꞌic y lic quetunanic. Noꞌj ri Jesús xubiꞌij chique: —Mixokꞌic, ma ri ralco ali na caminak taj, xa cawaric —xchaꞌ.

53 Ecꞌu rique xa xquitzeꞌej ri xubiꞌij, ma quetaꞌam caminak chic.

54 Noꞌj ri Jesús xuchap rukꞌab ri ralco ali y lic co xubiꞌij: —Ali chuuy, ¡chatyactajok! —xchaꞌ.

55 Ecꞌuchiriꞌ xtzelej lo ri ranimaꞌ y chupa cꞌu laꞌ la jokꞌotaj xyactajic. Y ri Jesús xebutak che uyaꞌic uwa.

56 Ecꞌu ruchu-ukaw lic xcam canimaꞌ che, pero ri Jesús xebutak che na caquibiꞌij ta che junok wa xuꞌano.