Luke 6 in Achi

1 E xuꞌan waꞌ chupa jun kꞌij re uxlanibal: Ri Jesús cucꞌ rutijoꞌn catajin quicꞌowic pa tak ticoꞌn re trigo, yey rutijoꞌn caquichꞌupilaꞌ bi ri trigo, caquikil rucꞌ ri quikꞌab y caquitijo.

2 Ecꞌuchiriꞌ, jujun chique ri fariseos xquitzꞌonoj chique: —¿Suꞌbe quiꞌan riꞌix ri na takal taj caꞌaniꞌ chupa ri kꞌij re uxlanibal? —xechaꞌ.

3 Ecꞌu ri Jesús xucꞌul uwach: —¿Na ajilam ta neba alak ri xuꞌan ri David echiriꞌ rire cucꞌ ri rachbiꞌil xenumic?

4 Xoc cꞌu chupa ri Rocho Dios y xucꞌam ri pam yaꞌtal chi pukꞌab ri Dios. Xutijo y xujach chique ri rachbiꞌil; yey waꞌ na takal ta chique caquitijo, ma xew takal chique raj chacunel pa ri Rocho Dios caquitijo —xchaꞌ.

5 Y xuqꞌuisbej cucꞌ, jewaꞌ xubiꞌij: —Ralaxel Chiquixoꞌl Ticawex e ne rajaw ri kꞌij re uxlanibal —xchaꞌ.

6 E xuꞌan waꞌ chupa jun chic kꞌij re uxlanibal: Ri Jesús xoc chupa jun sinagoga y xujeko cacꞌutunic. Chiriꞌ cꞌu riꞌ cꞌo jun achi chakijinak rukꞌab uwiquikꞌab.

7 Yey raj cꞌutunel re ri tzijpixab y ri fariseos lic quicꞌacꞌalem we ri Jesús cucunaj waꞌchi chupa wa kꞌij re uxlanibal, chaꞌ jelaꞌ caquicoj umac.

8 Noꞌj ri Jesús retaꞌam saꞌ ri caquichꞌobo y xubiꞌij cꞌu che rachi chakijinak rukꞌab: —Chatyactajok y chatcꞌola chikawach konoje —xchaꞌ. Ewi rachi xyactajic y xtaqꞌuiꞌ chiquiwach.

9 Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xubiꞌij chique: —Canꞌan jun tzꞌonobal che alak. ¿Saꞌ ri lic usucꞌ caꞌaniꞌ chupa ri kꞌij re uxlanibal: E caꞌaniꞌ ri utz, o e ri na utz taj? ¿Utz cacolobex rucꞌaslem junok o cayaꞌ luwar che cacamic? —xchaꞌ.

10 Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xutzuꞌ quiwach conoje ri e cꞌo chiriꞌ, y xubiꞌij che rachi: —Chasucꞌupij rakꞌab —xchaꞌ. Rachi e xuꞌano, y rukꞌab xutziric.

11 Ecꞌu ri fariseos y ri aj cꞌutunel re ri tzijpixab lic xpe coyowal y xquijek caquichꞌaꞌtibej chiquiwach saꞌ ri caquiꞌan che ri Jesús.

12 Cꞌo jun kꞌij ri Jesús xeꞌec chwa juyub chaꞌ cuꞌana orar. Xicꞌow cꞌu jun akꞌab cachꞌaꞌt rucꞌ ri Dios.

13 Echiriꞌ xsakiric, xebusiqꞌuij rutijoꞌn y chique waꞌ xebuchaꞌ cablajuj, y xubiꞌij rique e “takoꞌn”.

14 E quibiꞌ waꞌ: Simón ri xcoj Pedro che y ruchakꞌ Andrés, Jacobo y Juan, Felipe, Bartolomé,

15 Mateo, Tomás, Jacobo rucꞌajol ri Alfeo, Simón ri cabiꞌx che “ri Zelote”,

16 Judas rucꞌajol ri Jacobo, y Judas aj Iscariot, ri xcꞌayin re ri Jesús.

17 Tecꞌuchiriꞌ, ri Jesús cucꞌ rutijoꞌn xekaj lo chwa ri juyub y xecꞌojiꞌ pa jun takꞌaj cucꞌ uqꞌuiyal winak re ronoje tak ri luwar re Judea, re Jerusalem yey re Tiro y re Sidón, queb tinamit e cꞌo chuchiꞌ ri mar. Rique e petinak chaꞌ caquita ri cꞌutunic re ri Jesús y chaꞌ quecunutaj bi che ri quiyabil.

18 Yey janipa ri quitijom cꞌax cuma ri itzelilaj uxlabixel, quecunutajic.

19 Ruma cꞌu ri quiyabil, conoje ri winak cacaj caquichap ri Jesús, ma Rire rucꞌ ruchukꞌab quebucunaj conoje.

20 Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xutzuꞌ quiwach rutijoꞌn y xubiꞌij chique: «Nim ikꞌij iwalaxic tob ix nibaꞌ, ma ix cuqꞌuil ri e cꞌo pukꞌab ri Dios.

21 Nim ikꞌij iwalaxic tob woꞌora quitij numic, ma copon na ri kꞌij echiriꞌ quixcubiꞌ chi utz ma ri Dios cuya ronoje ri cajawax chiwe. Nim ikꞌij iwalaxic tob woꞌora quixokꞌic, ma copon na ri kꞌij echiriꞌ canoj ri iwanimaꞌ che quiꞌcotemal.

22 Nim ikꞌij iwalaxic echiriꞌ lic tzel quixil cuma ri winak, quixquesaj bi chiquixoꞌl, caquicꞌak bi ukꞌij ribiꞌ, caquibiꞌij chiwe lic itzel iwachlibal ruma ix utijoꞌn Ralaxel Chiquixoꞌl Ticawex.

23 »Echiriꞌ caꞌan waꞌ chiwe, lic chixquiꞌcotok y chixbixonok, ma lic nim ri rajil ucꞌaxel quicꞌul chilaꞌ chicaj. Macam cꞌu iwanimaꞌ che echiriꞌ quixyaꞌ pa cꞌax; ma e tak ri queꞌanaw waꞌ chiwe, e caquiꞌano pachaꞌ ri quiꞌanom lo ri catiꞌ-quimam ojertan chique ri e kꞌalajisanelab re ri Dios.

24 Tokꞌoꞌ cꞌu wach ralak alak beyomab, ma cꞌulum chi alak ri cuya quiꞌcotemal che alak, noꞌj moyeꞌej chi cꞌu alak we cꞌa cacꞌul alak waꞌ chikawach apanok.

25 Tokꞌoꞌ wach alak ri lic cꞌo catij alak woꞌora, ma chikawach apanok catij alak numic. Tokꞌoꞌ wach alak ri lic caquiꞌcot alak woꞌora, ma chikawach apanok cacꞌojiꞌ alak pa bis.

26 Tokꞌoꞌ wach alak echiriꞌ lic cayac kꞌij alak, ma ojertan jelaꞌ xquiꞌan ri chuꞌkaw alak, e xquiyac quikꞌij ri kꞌalajisanelab xa e socosoꞌnel.

27 »Woꞌora cambiꞌij chiwe riꞌix ri quixtaw we: Cꞌax chebinaꞌa ri e aj retzelal cꞌuꞌx chiwij. Chiꞌana ri utz chique ri tzel quebilow iwe.

28 Chitzꞌonoj ri rutzil ucꞌuꞌx ri Dios paquiwi ri caquitzꞌonoj ri na utz taj piwi riꞌix. Chiꞌana cꞌu orar paquiwi ri tzel quechꞌaꞌt chiwij.

29 Y we cꞌo junok cupachꞌ kꞌab xeꞌ aweꞌ, chayaꞌa luwar che cupachꞌ ri jun chic xe aweꞌ. Y we cꞌo junok cumaj rakꞌuꞌ re pisbal awij, chayaꞌa ne luwar che cucꞌam bi racoton.

30 Chatsipan che ri nibaꞌ we cutzꞌonoj toꞌbal chawe. Y we cꞌo junok cumaj rubitak awe, matzꞌonoj tanchi che.

31 Ecꞌu riꞌix chiꞌana chique ri ticawex jelaꞌ pachaꞌ ri quiwaj caquiꞌan rique chiwe.

32 »Ma we xew cꞌax quebinaꞌ ri cꞌax quenaꞌw iwe, michꞌob rakan takal chiwe cayac ikꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ caquiꞌan tak ri winak aj maquib; rique xew cꞌax quequinaꞌ ri cꞌax quenaꞌw que.

33 Y we xew quiꞌan ri utz chique ri caquiꞌan ri utz chiwe, michꞌob rakan we takal chiwe cayac ikꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ caquiꞌan tak ri winak aj maquib.

34 Yey we xew quiya chakꞌiꞌm chique ri iwetaꞌam chic quicꞌul na ri chikꞌimbal re chique, michꞌob rakan we takal chiwe cayac ikꞌij ruma waꞌ; ma jenelaꞌ caquiꞌan tak ri winak aj maquib; xew quechikꞌiman chique ri caquiya chikꞌimbal re chique.

35 »Noꞌj riꞌix, cꞌax chebinaꞌa ri tzel quebilow iwe y chiꞌana ri utz chique. Chiyaꞌa chakꞌiꞌm na jinta cꞌo quiwoyꞌej chwach. We quiꞌan waꞌ, lic nim ri sipanic quicꞌul chilaꞌ chicaj; yey ecꞌuchiriꞌ, pakatzij wi quixuꞌan ix ralcꞌoꞌal ri Jun catakan chwi ronoje, ma jelaꞌ cuꞌan Rire, cucꞌut ri rutzil ucꞌuꞌx chique ri itzel quicꞌuꞌx, ri na quetioxin ta chwach ri Dios.

36 Cꞌola cꞌu riꞌ ri cꞌaxnaꞌbal cꞌuꞌxaj iwucꞌ jelaꞌ pachaꞌ ri Kakaw Dios lic cꞌo cꞌaxnaꞌbal ucꞌuꞌx.

37 »Miꞌan ri xa piwe riꞌix quixuꞌan aj kꞌatal tzij paquiwi jujun chic, y jelaꞌ na cakꞌat ta cꞌu tzij piwi riꞌix. Miꞌan ri cꞌax quixchꞌaw chiquij jujun chic, y jelaꞌ na caꞌan ta waꞌ chiwe riꞌix. We cꞌo junok camacun chiwij, chicuyu umac y jelaꞌ cacuytaj imac riꞌix.

38 Chixsipanok y jelaꞌ ri Dios casipan chiwe rucꞌ jun pajbal lic nim, lic tzanal upa y capulputic; ma rucꞌ ri pajbal quixpajan wi riꞌix, rucꞌ tanchi wa pajbal caꞌan pajanic chiwe» xcha ri Jesús.

39 Y xubiꞌij jun cꞌambal naꞌoj chique: «¿Utz neba juna potzꞌ cucꞌam uwach jun chic potzꞌ? ¿Na quebeꞌtzak ta nawi quicabichal pa siwan?

40 Juna tijoꞌn na retaꞌam ta más chwa ri retaꞌam rutijonel. Yey we lic qꞌui ri cumajo, riꞌ e cuꞌana pachaꞌ rutijonel.

41 »¿Suꞌchac e lic catzutzaꞌ rucꞌaj cheꞌ cꞌo chupa ruwach rawatz-achakꞌ yey e na catoc ta il che resaxic ri cheꞌ kꞌebel chupa rawach riꞌat?

42 Y we na catoc ta cꞌu il che ri cheꞌ kꞌebel chupa rawach riꞌat, ¿utz nawi cabiꞌij che rawatz-achakꞌ: “Watz-nuchakꞌ, chayaꞌa luwar chwe canwesaj la jun ucꞌaj cheꞌ cꞌo chupa rawach”? ¡Na utz taj! ¡Xa queb apalaj! Nabe na chawesaj lo la cheꞌ kꞌebel chupa rawach riꞌat, y jelaꞌ cat-tzuꞌn chi utz chaꞌ catoꞌ rawatz-achakꞌ che resaxic lo rucꞌaj cheꞌ cꞌo chupa ruwach rire.

43 »Jinta juna chomilaj cheꞌ cuya ujikꞌobalil na chom taj, yey juna cheꞌ na chom taj, na cuya ta ujikꞌobalil chom.

44 Ma ronoje cheꞌ etaꞌmatal uwach ruma rujikꞌobalil. Na camol ta higos che tak ri xuluquej y na camol ta uvas che tak ri xucuyeꞌ.

45 »Jecꞌulaꞌ e junok utz ucꞌuꞌx, echiriꞌ cachꞌaꞌtic, e quel lo ri utz ucꞌolom chupa ri ranimaꞌ. Yey e junok itzel ucꞌuꞌx, echiriꞌ cachꞌaꞌtic, e quel lo ri na utz taj ucꞌolom chupa ri ranimaꞌ. Ma rucꞌ ruchꞌaꞌtem ri ticawex, cakꞌalajinic saꞌ ri cꞌo chupa ri ranimaꞌ.

46 »¿Suꞌchac quibiꞌij chwe “Kajawal, Kajawal”, yey na quiꞌan ta ri cambiꞌij chiwe?

47 Cambiꞌij cꞌu chiwe china rucꞌ cajunimax wi ri jun cape wucꞌ, cuta ri nutzij y cuꞌan janipa ri cambiꞌij:

48 »Waꞌ e canjunimaj rucꞌ jun achi xuyac jun rocho. Xucꞌot ri jul y lic naj xukasaj y xutzꞌak cꞌu lo ruparakan ri ja chwi abaj. Y echiriꞌ xpe lo jab, lic xnimar ri nimayaꞌ y rutzaꞌm ri yaꞌ lic xuroj rib che ri ja; yey ri ja xuchꞌij uchukꞌab, ma chwi abaj tzꞌakom lo wi.

49 Noꞌj ri jun xuta ri nutzij y na xuꞌan ta janipa ri cambiꞌij, e canjunimaj rucꞌ jun achi xuꞌan ri rocho pa sanyeb y na xucoj ta lo ucowil ruparakan ri ja. Y echiriꞌ lic xnimar ri nimayaꞌ, rutzaꞌm yaꞌ lic xuroj rib che ri ja. Ecꞌu riꞌ ri ja xwuluwub bi y xsach uwach» xcha ri Jesús.