Luke 12 in Achi

1 Catajin quimolotajic uqꞌuiyal winak na jinta chi quitakexic, y ruma waꞌ lic caquiminimaꞌ quib chiquiwach. Ecꞌuchiriꞌ, ri Jesús xujeko cacꞌutunic; nabe xujek cachꞌaꞌt cucꞌ rutijoꞌn, jewaꞌ xubiꞌij chique: «Lic miꞌan iwe pachaꞌ ri caquiꞌan ri fariseos, ma rique xa queb quipalaj. Jelaꞌ pachaꞌ ri levadura cojotal chupa ri kꞌor re pam yey waꞌ na quilitaj taj, jecꞌulaꞌ ri fariseos quewam ri na utz taj pa canimaꞌ.

2 Noꞌj copon ri kꞌij echiriꞌ ronoje ri chꞌukutal uwiꞌ woꞌora, quel lo chi sak; yey ronoje ri caꞌan xa xeꞌlakꞌay, quetaꞌmaxic.

3 E uwariꞌche copon ri kꞌij echiriꞌ janipa ri ibiꞌim riꞌix pa kꞌekuꞌm, quel lo chi kꞌij sak; yey e ri xa iwesewoꞌm pa juna ja, quesax utzijolal pa tak be.

4 »Cambiꞌij cꞌu chiwe riꞌix ix wamigos: Mixiꞌij iwib chiquiwach ri cꞌo paquikꞌab quixquicamisaj, ma waꞌ xew che ri cuerpo caquiꞌan wi; yey echiriꞌ ix caminak chic, na jinta chi caquiꞌan chiwe.

5 Cambiꞌij cꞌu chiwe china chwach chirajawaxic wi quixiꞌij iwib: E chixiꞌij iwib chwach ri Jun cꞌo pukꞌab caresaj ricꞌaslemal riꞌix y tecꞌuchiriꞌ quixucꞌak bi chi xibalbaꞌ re tijbal cꞌax. Pakatzij wi e chixiꞌij iwib riꞌ chwach Rire.

6 »Iwetaꞌam woꞌob raltak co tzꞌiquin quecꞌayix xa chwa queb oxib raltak co meyo. Na rucꞌ ta cꞌu riꞌ, ri Dios na cumescꞌutaj ta cꞌana junok chique.

7 Macꞌuwariꞌ riꞌix na quixumescꞌutaj ta qꞌuenok, ma chujujunal ne riwiꞌ ajilam ruma Rire. E uwariꞌche, mixiꞌij iwib; ma riꞌix más cꞌo iwach chiquiwa ri raltak co tzꞌiquin.

8 »Pakatzij wi cambiꞌij chiwe: E junok cukꞌalajisaj chiquiwach ri winak, cubiꞌij: “In tijoꞌn re ri Jesús”, jecꞌuriꞌlaꞌ canꞌan riꞌin che rire; ri in Alaxel Chiquixoꞌl Ticawex cambiꞌij chiquiwach ri ángeles re ri Dios: “Katzij, wa jun e nutijoꞌn” quinchaꞌ.

9 Noꞌj cꞌu ri cubiꞌij chiquiwach ri winak: “Riꞌin na in ta tijoꞌn re ri Jesús”, jecꞌuriꞌlaꞌ canꞌan riꞌin che rire; cambiꞌij chiquiwach ri ángeles re ri Dios: “Katzij, wa jun na nutijoꞌn taj” quinchaꞌ.

10 »We cꞌo junok cachꞌaꞌt chwij riꞌin, ri in Alaxel Chiquixoꞌl Ticawex, ri Dios cucuy umac we cutzelej utzij. Noꞌj china ri tzel cachꞌaꞌt chirij ri Santowilaj Ruxlabixel ri Dios, riꞌ na cacuytaj ta umac.

11 »Mixiꞌij iwib echiriꞌ wuma riꞌin quixcꞌam bi chiquiwach raj wach re ri sinagogas o chiquiwach raj kꞌatal tzij y raj wach re ri tinamit; mubisoj ne icꞌuꞌx saꞌ ri cꞌulubal uwach quiꞌan chique,

12 ma ri Santowilaj Ruxlabixel ri Dios cukꞌalajisaj chiwe saꞌ ri chirajawaxic quibiꞌij» xcha ri Jesús.

13 Ecꞌuchiriꞌ, jun chique ruqꞌuiyal winak xubiꞌij che ri Jesús: —Lal tijonel, biꞌij la che ri watz cuya ri takal chwe riꞌin che tak ri cuxtabal quiyaꞌom can ri kachu-kakaw —xchaꞌ.

14 Ecꞌu ri Jesús xucꞌul uwach: —Achi, ¿china incojoyom re in aj kꞌatal tzij pawiꞌ alak chaꞌ canꞌan wa jachanic? —xchaꞌ.

15 Tecꞌuchiriꞌ, xubiꞌij chique ri winak: —Tape alak, lic chajij ib alak chi utz chwach ronoje rayinic, ma na e ta rubeyomalil rachi ri cuya chomilaj cꞌaslemal che —xchaꞌ.

16 Ecꞌuchiriꞌ xutzijoj wa jun cꞌambal naꞌoj chique: «Cꞌo jun achi lic beyom yey ri rulew lic uqꞌuiyal molonic xuyaꞌo.

17 Ecꞌu ri beyom xuchꞌob rakan chiribil rib: “¿Saꞌ canꞌano? Ma na jinta chi pa cancꞌol wi wuꞌqꞌuiyal molonic xinꞌano.”

18 »Tecꞌuchiriꞌ xubiꞌij chiribil rib: “E canꞌan waꞌ: Canwulij tak wa cꞌolibal nuꞌanom re molonic y canyac jujun chic más nimaꞌk, chaꞌ chupa cancꞌol wi ri numolonic y tak ri nubeyomalil.

19 Y cambiꞌij cꞌu riꞌ chiwibil wib: Riꞌin lic qꞌui chi ri nubeyomalil cꞌoltalic, waꞌ cucuy re uqꞌuiyal junab. Ecꞌu woꞌora utz quinuxlanic, quinwaꞌic, cantij nuyaꞌ y canꞌan ronoje ri cuaj riꞌin.”

20 »Noꞌj ri Dios xubiꞌij che: “Achi, lic na jinta cꞌana anaꞌoj. ¡Tokꞌoꞌ awach! Ma e wakꞌab catcamic; yey ronoje cꞌu rabeyomalil acꞌolom, ¿china re canok?” xuchixic.

21 »Jecꞌuriꞌlaꞌ cucꞌulumaj juna achi we cucꞌol uqꞌuiyal beyomalil xa riꞌre, pero chwach ri Dios lic nibaꞌ» xcha ri Jesús chique ri winak.

22 Tecꞌuchiriꞌ xubiꞌij ri Jesús chique rutijoꞌn: «E uwariꞌche cambiꞌij waꞌ chiwe: Mubisoj icꞌuꞌx ricꞌaslem; mubisoj ne icꞌuꞌx saꞌ ri quitijo y saꞌ rikꞌuꞌ quicojo.

23 Ma ri kacꞌaslemal e más cꞌo uwach chwa ri kawa, yey ri kacuerpo e más cꞌo uwach chwa ri kakꞌuꞌ.

24 »Chebiwilape ri joj. Rique na queticoꞌnaj taj, na caquiꞌan tane quimolonic, na jinta ne pa caquicꞌol wi ri quimolonic; na rucꞌ ta cꞌu riꞌ ri Dios quebutzuku. ¡Macꞌuwariꞌ riꞌix, ri Dios quixuchajij! ¡Ma e más cꞌo iwach riꞌix chiquiwa ri tzꞌiquin!

25 »¿Cꞌo neba junok chiwe riꞌix curik cunajtirisaj jun chic kꞌij che rucꞌaslem wara che ruwachulew? Na jinta junok tob ne lic cutij ukꞌij che.

26 Ruma cꞌu riꞌ, na jinta cutikoj we lic cubisoj icꞌuꞌx ri cajawax chiwe.

27 »Chiwilapeꞌ suꞌanic caqꞌuiy ri cotzꞌiꞌj pa tak juyub. Waꞌ na cachacun taj y na caqueman ta nenareꞌ chaꞌ cuꞌan rukꞌuꞌ. Yey riꞌin cambiꞌij chiwe: Ri rey Salomón, tob lic cꞌo uchomal rukꞌuꞌ xucojo, waꞌ na xumaj ta cꞌana ruchomalil tak ri cotzꞌiꞌj.

28 Jecꞌulaꞌ we ri Dios uꞌanom chom che ri akꞌes cꞌo wakꞌij pa juyub yey chweꞌk xa caporox pa akꞌ, ¿na cuya ta cami riꞌ ri Dios rikꞌuꞌ cajawax chiwe? ¡Riꞌix lic xa jubikꞌ ri cubulibal icꞌuꞌx rucꞌ ri Dios!

29 »Cambiꞌij cꞌu chiwe riꞌix: Mubisoj icꞌuꞌx saꞌ riwa y saꞌ rimikꞌinaꞌ quitijo. Mapax ne icꞌuꞌx che,

30 ma jenelaꞌ caquiꞌan ri winak na quetaꞌam ta uwach ri Dios, e cubisoj quicꞌuꞌx tak waꞌ. Noꞌj riꞌix cꞌo jun Ikaw lic retaꞌam cajawax tak waꞌ chiwe.

31 Ri lic chirajawaxic chiwe e lic chixoc il che rutakanic ri Dios; yey ronoje tak cꞌu ri cajawaxic, xa uwiꞌ chic cayaꞌtaj chiwe.

32 »Riꞌix ix nutijoꞌn, muxiꞌij rib icꞌuꞌx che ricꞌaslem, ma riꞌix tob na ix ta qꞌui, ri Kakaw lic caquiꞌcot che cuya chiwe riꞌix quixoc chupa rutakanic y quixtakan rucꞌ Rire.

33 Chicꞌayij ri beyomalil cꞌo iwucꞌ chaꞌ utz quebitoꞌ ri nibaꞌib. Ma we quiꞌan waꞌ, e pachaꞌ quicꞌol ribeyomalil pa na jinta cꞌo cucꞌulumaj wi y jelaꞌ cꞌo cutikoj chiwe chilaꞌ chicaj. Ma e tak ri cꞌo chilaꞌ chicaj na cajar taj, na capoqꞌuir taj, yey na jinta ne elekꞌomab queboc che.

34 Ma pa cꞌo wi ribeyomalil riꞌix, puwi waꞌ queꞌec wi icꞌuꞌx.

35 »Lic chiyijbaꞌ iwib, pachaꞌ raj chaquib quiyijbam quib chi utz y tzijtal ri quicandil,

36 ma coyeꞌem ri cajaw catzelej lo pa ri nimakꞌij re cꞌulaniquil. Y jelaꞌ echiriꞌ rire cacꞌunic y cachꞌaw pan chwa ri puerta, caquijakalaꞌ tan lo che.

37 Nim quikꞌij calaxic raj chaquib we xcꞌun lo ri cajaw, queboluꞌrikaꞌ na quewar taj. Pakatzij wi cambiꞌij chiwe, ri cajaw quebucoj chwa mexa y quebunimaj chiquijujunal.

38 Lic nim quikꞌij calaxic raj chaquib, tob ri cajaw xmayinic, we xcꞌun lo pa tiqꞌuil akꞌab o pa sakribal, queboluꞌrikaꞌ na quewar taj.

39 Ecꞌu chiwetaꞌmaj waꞌ: Juna achi rajaw ja, we ta caretaꞌmaj ri ora echiriꞌ copon relekꞌom, riꞌ na cawar ta qꞌuenok y na cuya ta luwar carakix ri rocho re caꞌan elekꞌ chupa.

40 Jecꞌulaꞌ riꞌix chiyijbaꞌ iwib che rucꞌunibal Ralaxel Chiquixoꞌl Ticawex, ma cꞌaxtaj cacꞌunic echiriꞌ na jinta inaꞌbem» xchaꞌ.

41 Ecꞌuchiriꞌ, ri Pedro xutzꞌonoj che ri Jesús: —Kajawal, ¿xew chike riꞌoj cabiꞌij la wa cꞌambal naꞌoj o chique conoje ri winak? —xchaꞌ.

42 Ecꞌu ri Kanimajawal xucꞌul uwach: «¿Chinok chiwe riꞌix e pachaꞌ juna aj chac lic jusucꞌ y cꞌo unaꞌoj, yaꞌtal pukꞌab quebutzuk chupa ruꞌorayil conoje ri e cꞌo pa rocho rupatrón?

43 Lic cꞌu nim ukꞌij ralaxic riꞌ ri aj chac, we xcꞌun lo rupatrón, coluꞌrikaꞌ catajin che uꞌanic ruchac.

44 Pakatzij wi cambiꞌij chiwe: Rupatrón cuꞌana takanel che rire puwi ronoje rubitak re.

45 »Noꞌj we waꞌ wa jun aj chac jewaꞌ cubiꞌij pa ranimaꞌ: “Ri nupatrón cꞌamajaꞌ catzelej lok” y cujek cꞌu lic quebuchꞌay raj chaquib chi achijab chi ixokib; yey ecꞌu rire xew cawaꞌic y cakꞌabaric, ¿saꞌ nawi riꞌ ri caꞌan che?

46 Cacꞌun lo riꞌ rupatrón chupa ri kꞌij y ri ora echiriꞌ waꞌ wa aj chac na royeꞌem taj. Cukꞌat cꞌu tzij puwi ri raj chac y lic cuya pa cꞌax junam cucꞌ conoje ri na e ta jusucꞌ.

47 »Ecꞌu juna aj chac, we retaꞌam saꞌ ri caraj rupatrón pero na cucoj ta utzij y na cuꞌan ta ri biꞌim che, riꞌ lic caꞌan cꞌax che.

48 Noꞌj juna aj chac cuꞌan ri na utz taj yey na retaꞌam ta cꞌut we na utz ta ri cuꞌano, riꞌ na lic ta cꞌax caꞌan che. Ma china ri lic cꞌo yaꞌtal chukul, chikawach apanok lic cꞌo royeꞌem ri Dios che; yey china ri lic qꞌui yaꞌtal pukꞌab, más ne royeꞌem ri Dios che chwa ri royeꞌem che ri jun na lic ta qꞌui ri yaꞌtal pukꞌab.

49 »Pachaꞌ akꞌ ri coꞌlnuquikꞌa che ruwachulew. ¡Ecꞌu ri canrayij riꞌin ta asu cumaj akꞌ!

50 Lic cꞌu chirajawaxic quinicꞌow na chupa jun unimal cꞌaxcꞌobic. ¡Na quicꞌow ta ri bis chinucꞌuꞌx, cꞌa echiriꞌ quinicꞌow chupa waꞌ!

51 E chiwach riꞌix, ¿ri nucꞌunic che ruwachulew cucꞌam lo utzil chomal? Na e ta riꞌ. Ma pakatzij wi cambiꞌij e cucꞌam lo jachbal quipa tak ri ticawex.

52 Chwi woꞌora y chikawach apanok we e cꞌo woꞌobok pa juna ja, wuma riꞌin cꞌo pa sak caquijach quipa; ma oxib quechꞌoꞌjin cucꞌ caꞌib y caꞌib quechꞌoꞌjin cucꞌ oxib.

53 Quechꞌoꞌjin chiquiwach rachi rucꞌ rucꞌajol, rixok rucꞌ ri ralit y ruchu-ralib rucꞌ ralibatz» xcha ri Jesús.

54 Yey xubiꞌij ri Jesús chique ruqꞌuiyal winak: «Echiriꞌ quil alak ri sutzꞌ quel lo pukajibal ri kꞌij, xew quil alak y cabiꞌij alak: “Cape jab” y e cuꞌano.

55 Y echiriꞌ cajum caꞌn ri tew cape lo pa sur, cabiꞌij alak: “Lic cuꞌan buc” y e cuꞌano.

56 ¡Xa queb palaj alak! Carik alak uchꞌobic chi utz saꞌ ruꞌanom ruwa caj y ruwachulew; ¿suꞌchac cꞌu riꞌ na camaj tane alak usucꞌ ri catajin ri Dios che ucꞌutic chiwach alak wakꞌij ora?

57 »¿Suꞌchac na cachꞌob ta alak chi utz saꞌ ri lic usucꞌ chirajawaxic caꞌan alak?

58 We cacꞌam bi la pa kꞌatbal tzij ruma junok ucojom mac chiꞌij la, e lic utz ri caꞌan la utzil chomal rucꞌ pa be xalokꞌ cꞌamajaꞌ copon la chwa ri aj kꞌatal tzij. Ma we na xꞌan ta la waꞌ, copon na la chwach ri aj kꞌatal tzij. Y we xopon cꞌu la chwach rire, cayaꞌ bi la pukꞌab ri ausiliar y rire cuꞌyaꞌa la pa cárcel.

59 Cambiꞌij cꞌut, na quel ta lo la chiriꞌ we na xtoj ta can la ronoje ri tzꞌonom chiꞌij la» xcha ri Jesús.